Jonathan Amos
Bilim Muhabiri
Kan solucanı
Hayal gücünüzün en karanlık köşesinde sizi en çok korkutan yaratık ne?
Şimdiden söyleyelim bu hayvanı korkutuculukta geçmek kolay değil.
Solucana benzeyen bu organizma metal destekli dört çenesiyle sizi yakalayabilir.
İğneleriyle tutunduktan sonra etinizi eriten bir zehirle sizi felç edebilir. Solucan sonra emme işlemine geçer. İyi değil mi?
Yaratık serçe parmağınızdan daha uzun değil ancak yakın plan fotoğrafı midenizi alt üst edebilir.
Londra'nın Doğa Tarihi Müzesi'nde gelecek hafta başlayacak zehirli hayvanlara adanan sergide bu kan emen solucan "yıldız" yaratıklardan biri.
Sergide zehirli örümcekler, yılanlar, karıncalar, arılar ve akrepler görülebilecek.
'Kozmetik sektöründe zehirler var'Doğa Tarihi Müzesi'nin zehir evrimi uzmanı Dr. Ronald Jenner,"Kozmetik sektöründe de zehirler kullanılıyor. Örneğin kasları gevşeten yılan peptitinin sentetik versiyonu yüz maskelerinde var. Bunu bilmeyebilirsiniz ancak diyabet ilaçları büyük olasılıkla toksinin sentetik versiyonudur" diyor.
Dr. Ronald Jenner ve zehri tansiyonu düşüren komodo ejderhası
Zehrin günlük hayatımızdaki pek çok üründe kullanıldığını söyleyen Jenner, "Öldürücü asalak eşek arılarının mahsule zarar veren böcekleri yok etmesi sonucu keten giysiler giyebiliyoruz. Zehir olmasaydı batmıştık" diye konuşuyor.
Jenner sizi canavar turuna çıkardığında heyecanlanmamak mümkün değil.
Vampir yarasaların zehri kanın pıhtılaşmasını önlüyor
Neyse ki hepsi ölü ve cam arkasında.
Zehir bir çeşit toksin. Genellikle peptit ya da büyük bir protein.
Diş, tırnak, mahmuz ya da iğneyle aktarılabiliyor. İster inanın ister inanmayın bunu kaburgalarıyla yapan semender bile var. Kaburga kemiklerini önce kıran derisindeki bezelerden çıkarıp karşısındaki düşmanına saplayabiliyor.
Eşek arısı
Anında felce neden olan zehirlerJenner "Kan solucanı kabuklu bir hayvana iğnesini sokunca spastik felce neden oluyor. Ancak bilim insanları bu zehrin hücre iletişim kanalları aktive eden bölümünü ayrımayı başardı. İlk defa bu yıl bu proteinin moleküler yapısını görebildik. Çok büyük ve şu ana kadar gördüğümüz hiç bir şeye benzemiyor" diyor.
Bazı zehirler kurbanın kanını jöleleştirerek pıhtılaşmaya sonra da ani ölümüne neden oluyor. Bazı zehirler ise pıhtılaşmayı engelliyor. Vampir yarasalar yarayı emebilmek için bu taktiği uyguluyor.
Zehirli tavuskuşu örümceği
Ne kadar kan dondurucu olsa da ilaç sektörünü ilgilendiren muazzam potansiyeli görmek mümkün.
Buna en iyi örnek Brezilyalı çukur engereği. Yılanın zehri kurbanın tansiyonunu anında düşürerek bayıltıyor.
Bu hayvanın zehri bilim insanlarına ilk anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörlerini bulmalarını ve insanlarda yüksek tansiyon hastalığının tedavi edilmesine yol açmıştı.
Gila canavarı olarak bilinen zehirli bir kertenkele bir ısırıkla kurbanına glükozu düzenleyen bir peptit aktarıyor. Bu zehrin kullanıldığı bazı ilaçlar Tip 2 diyabetlerin tedavisinde kullanılıyor ve yüzlerce milyon dolarlık piyasa değeri var.
En tehlikeli hayvanJenner'in koleksiyonundaki en tehlikeli hayvanın ne olduğunu herkes merak ediyor.
Zehirleri karşılaştırmak o kadar kolay değil çünkü bu tür bir kimyasal savaş belli alanlarda uzmanlaşıyor. Bir av üzerinde işe yarayan diğerinde işe yaramayabilir.
Ancak Jenner'a göre Avustralya ve Yeni Gine'de yaşayan bir sahil taypan yılanı oldukça özel:
"Eğer bir taypanda tek ısırıklık zehrin gücü ölçülse bu 3.3 milyon adet farenin yarısını öldürebilir. Bu inanılmaz."
Sarı çıyan
Zehirler de zaman içinde evrimleşiyor. Jenner "Hatta insanları bile zehirli yapabilirsiniz. Selektif bir yetiştirme gerekir ama iki milyon yıl sonra olabilir. Tükürüğümüz iyi bir başlangıç olabilir" diyor.
Dili 'tat bölgeleri'ne ayırmak doğru değilmiş!Sihirli mantarlar depresyon tedavisinde kullanılabilirVücut saati 'kalp ameliyatı başarısında etkili'