Son derece tehlike hastalıkların altında yatan sebep olan tansiyon bozukluğu; kalp, beyin, böbrek gibi organları doğrudan etkiler.
**Tansiyonla alakalı problemlere gerekli önlemlerin alınmaması halinde ölümle sonuçlanması muhtemel istenmeyen durumlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle tansiyon değerlerinin ölçümünün doğru bir şekilde yapılması gerekir.
Normal Tansiyon Değerleri Nasıl Olmalıdır?
Kan basıncı değerleri milimetre civa cinsinden ifade edilir. Bu birim mmHg olarak olarak kısaltılmıştır.
- Normal bir kan basıncı için sistolik yani büyük tansiyon 90 ile 120 mmHg arasında olması gerekirken,
- Diyastolik yani küçük tansiyon 60 ile 80 mmHg arasında olmalıdır. Bu aralıklardaki kan basıncı değerleri normal olarak kabul edilir.
Kan basıncı, çeşitli sebeplerden ötürü olması gerekenden yüksek ya da düşük olabilir. Yüksek tansiyon problemine maruz kalan kişilerde;
- Enseden alın bölgesine doğru yayılan baş ağrısı,
- Kulak çınlaması ve kulak uğultusu,
- Baş dönmesi,
- Burun kanaması,
- Çarpıntı,
- Terleme
- Sık idrara çıkma gibi belirtiler görülür.
Düşük tansiyon problemine maruz kalan kişilerde ise;
- Baş dönmesi,
- Bulanık görme,
- Hızlı nefes alıp verme,
- Kalbin hızlı atması,
- Yorgunluk,
- Halsizlik,
- Mide bulantısı,
- Zihin bulanıklığı,
- Zor konsantre olma ve
- Bayılma görülür.
Bu belirtilere sahip olan kişilerin mutlaka uzman bir doktora görünmeleri ve tansiyonlarını kontrol altında tutacak tedaviyi olmaları gereklidir.
Tansiyonu Kontrol Altında Tutmak için Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Aşırı derecede tuz tüketimi, tansiyonun yükselmesini tetikleyen en önemli faktörlerden biridir. Bu sebeple günlük tuz tüketimi 2 mg'dan fazla olmamalıdır.
- Aşırı kilolu insanlar tansiyon açısından riskli grubun içerisinde yer alır. Bu sebeple kilo kontrolü sağlanmalıdır.
- Şeker hastaları, tükettikleri şeker miktarına dikkat etmedikleri takdirde tansiyon problemiyle karşılaşırlar.
- Alkol, yüksek tansiyonu tetikleyen en önemli faktörlerden biridir. Bu sebeple alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Stresten mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Tansiyon Ölçümü Yapılmadan Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?
Tansiyon ölçümünün sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için tansiyonu ölçülecek kişinin ölçümden en az yarım saat önce fiziksel egzersizi bırakmış ve nabız sayısını etkileyecek her türlü etkiden uzaklaşmış olması son derece önemlidir. Tansiyonu ölçülecek kişinin hem bedensel hem de ruhsal olarak dinlenmiş vaziyette olması gerekir.
Yemekten önce ve sonrası ile uykudan yeni uyanıldığında tansiyon ölçümü yapılması tavsiye edilmez. Bununla birlikte kan basıncını etkileyecek alkollü ve kafeinli ürünlerin tüketiminin tansiyon ölçülmeden en az 2 saat önce bırakılmış olması, ölçülen değerlerin doğruluk payını artıracaktır. İdrarın birikmiş olması da ölçüm sonucu ulaşılan değerlerin doğruluğunu etkiler.
Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde herhangi bir rahatsızlıkları olsa da olmasa da periyodik olarak ölçüm yapılarak tansiyon değerleri takip edilmelidir. 1 hafta süreyle günün farklı saatlerinde ölçüm yapılarak tansiyon değerleri kayıt altına alınmalı ve ardından bu kayıtlar uzman bir doktora inceletilmelidir.
Tansiyon Nasıl Ölçülür?
Tansiyon ölçümü yapılacak kişinin oturur pozisyonda ve sırtı destekli bir alana dayanmış olması gerekir. Aynı zamanda ayaklar da yere temas etmelidir. Oturuşun rahat bir pozisyonda olması tansiyonun daha iyi ölçülmesini sağlar. Tansiyon ölçülecek kol kalp hizasında olmalıdır. Kalp seviyesinin altında ya da üstünde olan kol, kan basıncının farklı ölçülmesine neden olur. Tansiyon ölçmek için çeşitli tansiyon ölçme teknikleri bulunur. Peki, en doğru teknik hangisidir ve doğru tansiyon nasıl ölçülür?
Steteskopsuz Tansiyon Ölçme Nasıl Yapılır?
Steteskopsuz tansiyon ölçmek için görseldeki manuel tansiyon ölçme aletine ihtiyaç vardır.
- İlk olarak manşet kola takılır ve ardından radial arter üç parmak ile palpe edilerek nabız hissedilir.
- Pompada yer alan vida sıkıştırılıp manşete hava pompalanır. Manşet hava ile şiştiğinde nabız alınmaz.
- Daha sonra vida gevşetilerek manşette bulunan hava yavaş yavaş boşaltılır.
- Gözle manometre takip edilerek nabız alınan ilk rakam manometre üzerinden tespit edilir.
- Bu, diyastolik tansiyona karşılık gelir. Bu yöntemde diastolik kan basıncı tespiti yapılamaz.
Bilekten Tansiyon Nasıl Ölçülür?
Bilekten tansiyon ölçümü, elektronik tansiyon ölçüm cihazları ile yapılmaktadır. Bileğe takılan bu cihazların elektronik bir göstergesi vardır.
Sadece cihazın üzerinde bulunan butona basılarak yapılan ölçüm işleminde elde edilen sonuçlar ekran göstergesinde gösterilir. Bu cihazlar genellikle nabız ölçümü de gerçekleştirir.
Uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar, bilekten ölçümlerin yeterince sağlıklı olmadığını göstermektedir. Bilekten yapılan ölçümler hastanın yaşına, hava koşullarına, pozisyonuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Elle Tansiyon Nasıl Ölçülür?
Elle tansiyon ölçerken steteskoplu tansiyon ölçme aleti kullanılır. Bu alet manuel tansiyon aletine benzer fakat farklı olarak bir de steteskopu bulunur.
- Elle tansiyon ölçmede hastanın tercihen sol kolu yastık ya da bir zemin üzerine koyulur.
- Kişinin giysileri kolu sıkmayacak şekilde dirsekten yukarıya doğru sıyrılır.
- Kolun pozisyonu elin ayası yukarı bakacak şekilde ayarlanır.
- Manşetin alt kenarı dirsekten iki parmak yukarı gelecek şekilde sarılarak yerleştirilir.
- Brakial arter üzerine baş parmak hariç diğer üç parmak yerleştirilir. Nabız hissedilerek brakial arter bulunur.
- Steteskopun diyatramı brakial arter üzerine konarak steteskop kulağa takılır. Pompanın vidası sıkıştırılarak pompa avuç içine alınır.
- Ardından parmaklarla sıkıştırma yapılıp manşetin hava ile dolması sağlanır.
- Manşet hava ile dolduğu esnada manometrenin ibresi yükselir.
- İbre çocuklarda 130, yetişkinlerde 160, yaşlılarda 180’e yükselinceye kadar hava pompalanır.
- Ölçüm işleminin başlatılması için 20-30 mmHg daha fazla şişirilir. Bu esnada arterden kan geçmez ve steteskoptan ses duyulmaz.
- Ardından pompada yer alan vida gevşetilir ve hava boşaltılmaya başlanır. Havanın boşaltılmasıyla ibre aşağı doğru iner.
- Steteskoptan ilk duyulan kalp sesinin ardından ibre dura dura iner. Duyulan ilk ses, sistolik basınç yani yüksek tansiyondur.
- Yüksek tansiyonun tespitinin ardından ibre inmeye devam eder ve bu esnada yine steteskoptan kalp sesleri duyulur. Bir süre sonra ses duyulmaz olur.
- En son duyulan kalp sesi diastolik basınç yani küçük tansiyondur. Manşette kalan hava tamamen boşaltılarak manşet koldan çıkarılır.