ÖVÜNÇ KUTLU/NURAN ERKUL KAYA - Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, küresel doğal gaz piyasasında arz fazlası olduğunu belirterek, "Doğu Akdeniz'den çok büyük, oyun değiştirici bir rol beklemek doğru olmaz, gaz bolluğunun ortasındayız şu an." dedi.
Birol, küresel doğal gaz piyasası, Doğu Akdeniz'de gerçekleştirilen gaz keşifleri, Mısır ile İsrail'in ortak projeleri, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) pazarı ve Türkiye'nin pozisyonu hakkında, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
ABD'de artan doğal gaz üretimine, 12 yıl üst üste dünyanın en büyük LNG ihracatçısı olan Katar'a ve Mısır ile İsrail'de bulunan doğal gaz rezervlerine dikkati çeken Birol, "Akdeniz piyasasında Katar LNG'si son derece dominant bir role sahip. Bunlar ve politik zorluklar da varken, Doğu Akdeniz'den çok büyük, oyun değiştirici bir rol beklemek doğru olmaz, gaz bolluğunun ortasındayız şu an. Hem Katar hem Amerikan gazı hem de İsrail'den ve Mısır'dan gelecek olan gaz çerçevesinde, (Doğu Akdeniz'de) çok büyük bir proje oluşturulması ekonomik açıdan çok zor, artı üzerine bazı politik sorunlar var." diye konuştu.
- "Doğal gazda arz fazlası var"
Birol, Mısır'da bulunan Zohr doğal gaz sahasına işaret ederek, "Mısır önce bunu kendi iç tüketiminde kullanmak istedi ve kısa bir süre önce ihracata başladı. Mısır'dan ciddi anlamda LNG ihracatı gelecek. Mısır bir de yeni keşfettiği Noor sahasını buldu. Bu ikisiyle birlikte yaklaşık 20 milyar metreküplük bir kapasiteye sahip olacak." ifadelerini kullandı.
Birol, İsrail'in mevcut doğal gaz üretimini şu anda iç tüketimi için kullandığını belirterek, "İsrail'in de ileride LNG ihraç etme veya Mısır'ı entegre etme planları var ama şu an itibariyle esas olarak iç tüketiminde kullanıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Söz konusu kaynaklar dışında Doğu Akdeniz'de Kıbrıs civarında doğal gaz rezervleri olduğunun bilindiğini aktaran Birol, küresel doğal gaz piyasasında arz fazlası olduğunu söyledi.
- "LNG üretiminde yeni dalga geliyor"
Birol, dünya genelinde doğal gaz üretiminin arttığının altını çizerek, "Özellikle LNG üretiminde büyük yeni bir dalga geliyor." dedi.
Katar, ABD ve Avustralya'nın 2025'te LNG alanında dünya lideri olacağının öngörüldüğünü aktaran Birol, dünyada doğal gaz ticaretinin boru hatları yerine daha çok LNG ile yapılmaya başlandığı bilgisini paylaştı.
Birol, Türkiye'nin doğal gaz ticaret merkezi olması için Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'nın (TANAP) önemli bir proje olduğunu vurguladı, ayrıca Türkiye'nin LNG'deki payı ile doğal gaz depolama kapasitesinin artırılması gerektiğini kaydetti.
- Doğu Akdeniz'deki gaz keşifleri
Son yıllarda Doğu Akdeniz'de birçok doğal gaz keşfinin yapılmasına rağmen bunların çok azı boru hatları veya sıvılaştırma tesisleriyle taşınarak başka ülkelere satıldı.
Mısır, İsrail ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi açıklarında doğal gaz keşfedilirken, bu rezervler dünyadaki büyük gaz sahaları ile karşılaştırıldığında küçük ölçekli kaldı.
İsrail açıklarındaki 620 milyar metreküplük Leviathan ve 280 milyar metreküplük Tamar sahaları ile Mısır açıklarındaki 850 milyar metreküplük Zohr sahası büyük ölçekte sayılabilecek keşifler olarak öne çıktı.
İtalyan Eni şirketinin işletmeciliğini yürüttüğü Mısır'ın Akdeniz açıklarındaki Noor sahasında ise yaklaşık 2 trilyon 550 milyar metreküplük doğalgaz keşfi gerçekleştirildiğine ilişkin haberler haziran ayında uluslararası medyada yer aldı.