Her çalışan çeşitli nedenlere bağlı olarak bazı haklara ve izinlere sahiptir. Bu izinleri kullanmak kişilerin özel durumlarına bağlı olarak çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Anne olan ya da anne adayı olan çalışanların da doğum süreci ile ilgili bazı özel hakları bulunur. Çeşitli şartlara bağlı olarak bu izin haklarından yararlanabilirler. Ancak bazı durumlara göre borçlandırılma olasılıkları da vardır.
Kadın çalışanlar için belli koşular yerine getirildiyse doğum borçlanması hakkı doğar. Borçlanma olarak adlandırılsa da bu uygulama sayesinde anne olan çalışanlar çeşitli haklara sahip olurlar. Emeklilik durumlarını ve sosyal haklarını korumak amacı ile düzenlenen bu borçlanma durumu da çeşitli şartlara bağlı olarak gerçekleştirilebilir.
Anne olan çalışanlar çocuk doğumu süreci nedeni ile sosyal güvenlik primlerini ödeyemeyebilirler. Böyle durumlarda bu süreç için borçlanmış olurlar. Emeklilik haklarını koruyabilmeleri adına da onlara doğum borçlanması hakkı verilmiştir.
Çalışan ya da dışarıdan prim ödeyerek sigortasını sürdüren anneler doğum yapma sürecindeki izinli oldukları dönemde prim ödeyemedikleri için çeşitli sosyal güvencelerden de mahrum olurlar. Mağdur olunmaması için bu hak anne olan kişilere tanınmıştır.
Devlet tarafından anne adaylarına ve anne olan sigortalı kişilere tanınan bu hak sayesinde anne olan kişiler sigortaları dışarıdan ya da bir iş yeri tarafından ödeniyor olması fark etmeksizin borçlanabilirler. Verilen bu hak sayesinde anneler doğum izinlerini kullandıkları süreç içinde prim ödemese de çalışmıyor olarak görünmezler ve emeklilik durumları sekteye uğramaz.
Kişinin (Sosyal Güvenlik Kurumu) SGK doğum borçlanması hakkına sahip olabilmesi için bazı şartları yerine getiriyor olması gerekliliği bulunur. Öncelikle doğum yapan kadının doğumdan önceki sürecinde sigortasının mevcut olması şartı aranır.
Sigortalılık sürecinden önce yapılmış olan doğumlarda borçlanma hakkı kullanılması mümkün değildir. Diğer taraftan doğum borçlanması hakkının anneye verilebilmesi için doğmuş olan çocuğun sağ olması şartı da aranır.
Bir anne çalışan eğer doğum borçlanması hakkını kullanmak istiyorsa bu hakkı kullanabilmek istediğine dair talepte bulunmalı başvuru işlemi başlatmalıdır. Başvuru için Sosyal Güvenlik Kurumu’na dijital olarak da başvuru yapılabilir. Kurumun sitesinden talep dilekçesi indirilir ve belge doldurularak elden ya da mail yolu ile kuruma teslim edilir.
Doğum borçlanması hesaplamak için kullanılan bir formül vardır. Bunun için borçlanılacak olan gün sayısı bilinmelidir. Hesaplamayı otomatik olarak yapan resmi siteler üzerinden bu bilgiler girilerek hesap sonucuna ulaşılabilir. Borçlanma talebi doğumdan önce gerçekleştirilir. Ancak bazı koşullara bağlıdır.
Kişilerin doğum borçlanması hakkını talep edebilmeleri için bazı koşulları yerine getirmiş olmaları gerekir. Bu koşullar şunlardır: