Öncelikle bebeklerde sık görülen kalp hastalıklarıyla ilgili bilgi verebilir misiniz? Hipoplastik Sol Kalp hastalığı hangi sıklıkta rastlanıyor?
Doğumsal kalp hastalıkları, hamileliğin ilk sekiz ayında ortaya çıkan, yapısal hastalıklardır. Her doğan 1000 bebekten yaklaşık olarak altı ila sekizinde doğuştan kalp hastalığı görülür. Anne, baba veya yakın akrabalarda doğumsal kalp hastalığı varsa doğacak bebeği daha dikkatli değerlendirmek gerekir. En sık görülen doğumsal kalp hastalığını (yüzde 25-30) Ventriküler Septal Defekt (VSD) denilen, kalbin karıncık odacıklarını aynan duvardaki delik oluşturur. Bazı durumlarda ise kalpteki bir odacığın, kapağın, damarın hiç gelişmemiş olması, ters gelişmiş olması gibi daha ağn hastalıklar ve onlarca farklı kalp damar anomalileri söz konusudur. Hipoplastik sol kalp sendromu ise yeni doğanda görülen en kompleks ve tedavisi en zor olan doğumsal kalp hastalıklarından birisidir. Tüm doğumsal kalp hastalıklarının yüzde 1’ini ve hayatın ilk haftasında görülen ölüm nedenlerinin yüzde 25' ini oluşturur.
Doğumsal kalp hastalıklarının belli bir nedeni var mı? Doğumdan önce bu hastalıkları tespit etmek ve anne kanunda müdahale etmek mümkün mü?
Doğumsal kalp hastalıklarının nedeni bir çoğunda kesin olmamakla beraber, bir kısmının kalıtsal olduğu ve bazı genetik hastalıklarda (Down sendromu, Turner sendromu) doğumsal kalp hastalıklarının birlikte görülme oranının yüksek olduğu bilinmektedir. Annenin hamileliğin ilk üç ayında bebeğe zarar verebilecek kızamıkçık gibi ağır infeksiyon geçirmesi, ilaç kullanması, radyasyona maruz kalması doğuştan kalp hastalıklarına neden olabilir. Kalıtsal nedenler ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıktığı genel olarak kabul edilir. Zamanımızda anne karnındaki bebekte kalp damar anomalisinin olup olmadığı "Fötal Ekokardiyografi" dediğimiz ultrasonografık yöntemle yetkin hekimler tarafından rahatlıkla tespit edilebilmektedir. Anne kanımda müdahaleler son derece kısıtlı olup, bebek doğar doğmaz her türlü girişim yapılabilmektedir.
Hipoplastik sol kalp sendromu nasıl teşhis ediliyor ve nasıl tedavi ediliyor? İyileşmesi ne kadar zaman alıyor?
Hipoplastik sol kalp hastalığında kalbin sol tarafındaki bütün yapılarda gelişme eksikliği vardn. Kalp kapaklan ve kalp ana daman olan aort ya tam anlamıyla gelişmemiş ya da ileri derecede küçüktür. Tedavisi cenahidir. İlki doğar doğmaz yapılan "Norwood" ameliyatı, ikincisi 6-8. Aylarda yapılan "Glenn'Ve son aşamasıda 2-4 yaşlarında yapılan "Fontan" ameliyatıdır. Bu aşamaları atlatabilen çocuklar yaşamlarına devam edebilmektedirler. Gelişmiş merkezlerde sonuçlar yüz güldürücüdür.
Bebeklerinde kalp hastalığı teşhis edilen ailelerin ilk tepkileri ne oluyor? Siz bir hekim olarak bu ailelere neler önerirsiniz?
Elbette bir bebeğin hastalıklı olarak dünyaya gelmesi ailelerde, özellikle annelerde son derece büyük psikolojik travma yaratmaktadır. Bir hekim olarak anne ve babaya hastalığın ve tedavisinin çok ağu ve meşakkatli olması yanında her ne olursa olsun, bu ameliyatların çok az merkezde yapılabilir olmasına rağmen yapılabilecek bir şeylerin var olduğunu, başarılı sonuçların alınabildiğini ifade ettiğinizde moral ve umut yüzdesinin arttığını gözlemekteyim.
Bebekken kalp hastalığı geçirip tedavi olan birinin yetişkinliğinde de kalp hastası olması ihtimali var mı?
Doğumsal kalp hastalıklarının önemli bir kısmı tam düzeltme ameliyatları ile tedavi edilirler. Bu hastaların sonraki yaşamlarında bir sıkıntı olmaz. Ancak bazı kalp hastalıklarında birden fazla ameliyat gerekebilir. İleri yaşlara taşan bu vakaların tıbbi takipleri ve tedavileri yaşamları boyunca yapılır.
Kartal Koşuyolu Kalp Hastanesi olarak bu konuda en çok ameliyat yapan merkez olma özelliğini taşıyorsunuz. Çocuk kalp hastalıklarına müdahale konusunda hastanenizin yeterli don an im a sahip olduğunu düşünüyor musunuz?
Türkiye'de Çocuk Kalp Cerrahisi konusunda çok az olan yetkin merkezlerden biriyiz. Pediatrik Kardiyoloji, Pediatrik Kalp Cerrahisi ve Pediatrik Anestezi ve Yoğun bakım uzmanlarından oluşan ekibimle önemli bir misyon üstlenmiş durumdayız. Yakın zamanda planlanan proje ile yoğun bakım yatak sayımız arttırıldığında daha fazla bebek ve çocuğa yardımcı olabileceğiz.
Doğuştan Kalp Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Doğuştan kalp hastalıkları çok çeşitlidir. Bir kısmında hiçbir belirti olmaz veya belirtiler çok hafiftir, bir kısmı ise çok ağır seyirli olabilir. Ağır kalp hastalıkları ilk birkaç ay içinde, hatta ilk birkaç günde belirti verirler. Bu belirtiler bebekte morarma, beslenme güçlüğü, emerken yorulma, hızlı soluk alıp verme, nefes darlığı, kilo alamama veya sık solunum yolu enfeksiyonu (zatüne, bronşit) geçirme şeklinde ortaya çıkabilir. Daha büyük çocuklarda çabuk yorulma, çarpıntı, göğüs ağrısı ve bayılma görülebilir. Bazı hastalıklarda ise hastada hiçbir belirti yoktur veya önemsizdir, yalnızca muayene şuasında üfürüm duyulması ile başvururlar.