Uluslararası piyasalarda dolardaki güçlenme, tahvil faizlerindeki hızlı yükseliş ve yurt içinde enflasyonun yüzde 70 sınırına dayanması ile Türk Lirası üzerindeki baskı arttı. Dolar/TL kuru Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ile yaşanan küresel risk algısıyla Mart ayındaki 15,04’lük zirvesinin ardından dün yeniden 15 liranın üzerine çıktı. Dolar/TL, kuru bu gün yüzde 1'in üzerindedeğer kazanarak 15,25 liranın üzerine çıktı. Euro/TL ise yüzde 1,1 artışla 16,12'nin üzerine tırmandı.
Döviz piyasalarında artan hareketlilik sonrası ise yatırım bankalarından açıklamalar peş peşe geldi. Bu kapsamda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) vites yükselttiği sıkılaşma döngüsünde para birimi dolar karşısında zayıflayan diğer ekonomilerin enflasyonla mücadele edebilmek için ‘ters kur savaşları’ başlatabileceğini ifade ediliyor.
Dolar endeksi 103-104 bandındaki seyri ile halen 20 yılın zirvesinde. Westpac foreks stratejistleri dolar endeksinde 107 düzeylerinin de test edilebileceğini öngörüyor. Tüm dünyada borçlanma maliyetleri için gösterge kabul edilen 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi ise Kasım 2018’den bu yana ilk kez yüzde 3,20 düzeyini gördü. Enflasyonla mücadele etmeye çalışan merkez bankalarının güçlenen dolar karşısında tersine bir kur savaşı başlatması gelişmekte olan ekonomiler için ise daha da sıkı finansal koşullar anlamına geliyor.
Dünya'dan Hilal Sarı'nın haberine göre, ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs analistleri 20 yılın zirvesinden düşmeyen dolar endeksinin diğer ekonomilerde ithal ürün ve hizmetlerin fiyatını artırarak enflasyonu daha da yükselttiğine dikkat çekiyor ve “ters kur savaşları” dönemine girildiği yorumunu yapıyor.
Bu görüşe göre “Para birimi dolar karşısında zayıflayan gelişmiş ekonomilerdeki merkez bankaları - özellikle de Euro ve sterlin gibi dolar karşısında zayıflayan para birimleri - para birimindeki her bir yüzde 1’lik düşüş için faizleri ekstra yüzde 0,1 daha artırmak zorunda kalacak”.
ECB yönetim kurulunun şahin üyesi (Avusturya Merkez Bankası Başkanı) Robert Holzmann geçtiğimiz günlerde bankanın enflasyonla mücadele için bu yıl içinde 2 veya 3 kez faiz artırması gerektiğini söyleyerek bu görüşe katılıyor. Dolar endeksinin hesaplanmasında kullanılan sepetteki para birimlerinin yıl başından bu yana performansları ise şöyle:
● EURO: Dolar karşısında yıl başından bu yana yüzde 8’e yakın düştü. 1,047 ile 5 yılın en düşük düzeyinde. ECB’nin faiz artırımı yatırım bankalarının öngördüğü ‘tersine kur savaşı’nın önemli bir parçası olabilir.
● STERLİN: BoE’nin 2022 yılında 4 kez faiz artırmasına rağmen sterlin dolar karşısında yıl başından bu yana yüzde 10 değer kaybetti.
● JAPON YENİ: BoJ’un ultra güvercin para politikası Japon yenini dolar karşısında 20 yılın en düşük düzeyi olan 131,347 seviyesine kadar geriletti. Yıl başından bu yana düşüş yüzde 14.
● İSVİÇRE FRANGI: Yıl başından bu yana yüzde 9’a yakın düştü.
● KANADA DOLARI: Enerji ihracatçısı Kanada’nın para birimi petrol fiyatlarındaki artışa rağmen yıl başından bu yana yüzde 2,9 düştü.
● İSVEÇ KRONU: Yıl başından bu yana yüzde 5,9 düştü.
Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities Foreks Stratejileri Direktörü Mark McCormick’e göre “Artık güçlü bir para birimine sahip olmak ve enflasyonu yükselten güçleri bertaraf edebilmek politika yapıcıların memnuniyetle karşılayacağı bir dünyadayız”. İngiltere Merkez Bankası (BoE) veya Avrupa Merkez Bankası (ECB) gibi büyük merkez bankalarının başta doların güçlenmesini kabul ettiğini belirten McCormick, kurlardaki zayıflamanın enflasyonu daha da yükseltmesi nedeniyle bu durumun değişmekte olduğunu aktarıyor.
Euro dolar karşısında geçtiğimiz hafta 1,05 ile 5 yılın en düşük düzeyine gerilerken, Ukrayna savaşının da etkisiyle parite yıl başından bu yana yüzde 9 düştü. Sterlin ise BoE bu yıl ard arda dört toplantıda da faiz artırdığı halde dolar karşısında iki yılın en düşüğünde ve merkez bankası İngiltere’de 2022 bitmeden bir resesyon olabileceğini söylüyor. İsviçre Merkez Bankası yönetim kurulu üyesi Andrea Maechler geçtiğimiz hafta “Güçlü frank enflasyonla mücadeleye yardımcı oldu” dedi. Japonya Merkez Banaksı ise Japon yeni 20 yılın en düşük düzeyini görmesine rağmen ultra gevşek para politikasını sürdürmek konusunda ısrarcı ancak Financial Times’da yer alan habere göre Japonya Maliye Bakanlığı 1998 yılından bu yana ilk kez para birimini güçlendirmek için piyasaya müdahale edebilir.