Türk Lirası'nın 2001'de dalgalı kur rejimine geçiş sonrası bir günde yaşadığı en büyük değer kaybı, uluslararası basının da gündemindeydi.
İngiltere merkezli Financial Times (FT) gazetesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "ekonomik bağımsızlık savaşı" açıklamasının ardından TL'nin tarihi bir değer kaybı yaşadığını yazdı.
Gazete, Erdoğan'ın Türkiye vizyonunu anlatırken "savaşçı" bir ekonomi söylemine geçtiğini belirtti.
FT'ye konuşan Terra Investment şirketinden Enver Erkan ekonomide yaşananlar için "Bir korku filmi gibi" dedi.
Legal & General yatırım danışmanlığı şirketinden Uday Patnaik ise "Erdoğan'ın faize karşı savaşının kaçınılmaz sonucu bu. Değer kaybının önüne geçebilecek tek şey Merkez Bankası'nın bağımsızlığına dair bir emare gösterilmesi. Fakat bu da olacak gibi durmuyor. Erdoğan inatlaşmayı seviyor" ifadelerini kullandı.
FT, Erdoğan'ın Pazartesi akşamı yaptığı konuşmada Türkiye'ye boyun eğdirmeyi hedefleyen karanlık küresel bir komplodan bahsettiğini de aktardı.
Gazeteye konuşan ve adını vermek istemeyen bir bankacı da Türkiye'nin "Yönetim tarafından yaratılmış bir kur şoku" yaşadığını söyledi.
ABD merkezli Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Pazartesi günkü konuşmasında düşük faizleri savunmasının Merkez Bankası üzerindeki baskıyı artırması olarak yorumlandığını yazdı.
Gazete, Erdoğan'ın "sıra dışı" ekonomi politikalarını savunmasının ardından Türkiye'nin kur krizinin derinleştiğini aktardı.
Bir Unicredit analistinin "Piyasalar bu açıklamayı Merkez Bankası'na daha fazla faiz indirimi yapılması mesajı olarak gördü" yorumuna da yer veren WSJ, yatırımcıların Aralık ayındaki Merkez Bankası toplantısında da bir faiz indirimi beklediğini ve bazılarının önümüzdeki yıl da faizlerin indirilmesine göre pozisyon aldığını yazdı.
İngiltere merkezli Guardian gazetesi ise "Erdoğan 'ekonomik savaşta' zafer sözü verirken TL tarihin en düşük değerine geriledi" başlığını kullandı.
Guardian, Erdoğan'ın ekonomi politikalarında değişiklik yapmasına yönelik çağrıları reddettiği konuşmasının ardından TL'nin "serbest düşüşe geçtiğini" yazdı.
Gazeteye konuşan Monex Europe'tan döviz analisti Ima Sammani, Erdoğan'ın Pazartesi günkü konuşmasının faiz indirimlerinden geri atılmayacağı mesajını verdiğini söyledi:
"Erdoğan ekonomik büyüme ve istihdam yaratmayı enflasyonla mücadeleden daha önemli görüyor.
"Bu, Merkez Bankası'nın geçen haftaki faiz kararını duyururken yaptığı açıklamaya tezat.
"Yatırımcılar için Erdoğan'ın açıklamasının tek bir anlamı var: Enflasyon yatırımlarını eritirken onları umursayan kimse olmayacak."
Reuters haber ajansı, "Türk Lirası bir günde yüzde 15 çakıldı" ifadelerini kullandı.
Ajans TL'nin son 11 gündeki değer kaybının 1999'dan beri en büyük düşüş olduğunu, TL'nin bu yıl dünyada açık ara en fazla değer kaybeden para birimi vurguladı.
Bunun TL'nin tarihindeki en kötü ikinci gün olduğunu aktaran ajans, Erdoğan'ın ekonomi politikalarına gelen eleştirilere "Ekonomik bağımsızlık savaşını kazanacağız" diye yanıt verdiğini yazdı.
TL'nin son bir yılda yüzde 45, geçen haftanın başından bu yana da yüzde 26 değer kaybettiğini hatırlatan ajans, "Pek çok ekonomist faiz indirimlerinin sorumsuzca yapıldığını söyleyerek kararın tersine çevrilmesi gerektiğini belirtiyor" diye yazdı.
Muhalefetin erken seçim çağrıları yaptığını aktaran Reuters, Merkez Bankası'nın görevden alınan eski başkan yardımcısı Semih Tümen'in Twitter'da yaptığı "Başarı şansı olmayan bu irrasyonel deneyi bir an önce terkedip Türk lirasının değerini koruyacak, Türk halkının refahını gözetecek kaliteli politikalara bir an önce dönmemiz gerekiyor" paylaşımına da yer verdi.
Ajansa konuşan Kalkan'daki 28 yaşındaki bir otel çalışanı, artan fiyatlardan dolayı bazı ürünleri almaktan vazgeçtiğini ve bir yurt dışı seyahatini de iptal etmeyi düşündüğünü anlattı.
Reuters bazı analistlerin acil faiz artırımının kaçınılmaz olduğu yorumlarına da yer verdi.
Fransız bankası Societe General de Türkiye'de önümüzdeki aydan itibaren acil artırımlarla faizin yüzde 19'a çekilebileceğini belirtmişti.
Reuters'a konuşan ABD'nin en büyük yatırım bankalarından Brown Brothers Harriman'ın küresel pazar stratejisti Ilan Solot, Erdoğan'ın ancak bir "kırılma noktasından sonra" politikalarını değiştirebileceğini söyledi:
"Şimdilik yerliler dolarlarını Türkiye'de tutmakta bir sorun görmüyor. Fakat dövizlerini yurt dışına çıkarmaya başlarlarsa işler değişir.
"O noktada sermaye kontrollerinden bahsedilir. Ülkede yeterli dolar rezervi olmadığı için bunun etkileriyle başa çıkılamaz. O andan itibaren gerçek bir döviz krizi yaşanabilir."
Finans dergisi Business News Europe Intellinews ise "'Titanik'e benzeyen Türkiye'nin 'çılgın' politikası lirayı deldi geçti" başlığını kullandı.
Türkiye'nin neredeyse iki yıl arayla iki kur krizi yaşadığını belirten dergi, "Erdoğanomi (Erdoğan'ın ekonomi yaklaşımına takılan lakap) sıra dışı bir şekilde yüksek faizlerin yüksek enflasyona yol açtığını savunuyor" dedi.
Bluebay Varlık Yönetimi'nden Tim Ash'in "Lira'nın değer kaybı çılgınlık seviyesinde ama Türkiye'nin para politikasındaki çılgınlığı yansıtıyor" yorumuna da yer veren dergi, makalesine şöyle devam etti:
"Biz bu dergide Türkiye'nin Ağustos 2018'den bu yana bir ekonomik ve finansal kriz halinden çıkamadığını savunuyoruz.
"Dahası Türkiye 2016'daki başarısız darbe girişiminden beri tam anlamıyla bir çöküş veya ekonomik ve finansal buhran içinde.
"Dolar/TL kurunun nereye çıkabileceğine dair tahminlerde bir üst sınır artık bulunmuyor.
"Ama bir noktada bir U dönüşüyle karşılaşma ihtimaline de hazır olun. Bu adımda Merkez Bankası başkanı da görevden alınabilir.
Capital Economics'ten Jason Tuvey, TL'nin değer kaybetmeye devam etmesinin mümkün olduğunu söylüyor:
"Yatırımcılar yöneticilerin TL'deki değer kaybına ne kadar tahammül göstereceğini açıkça test ediyor. Önceki değer kayıplarından öğrendiğimiz, TL'nin önümüzdeki günlerde de değer kaybetmeye devam edebileceği. Bu değer kaybının durması, buna dair atılacak siyasi adımlara bağlı. Bir kur krizinden çıkmanın geleneksel yolu sıkı para politikalarına geçmektir fakat Türkiye'de bir şeylerin değişeceğine dair çok az emare var.
"Bankacılık sektörü halen güçlü ve birkaç yıl öncesine kıyasla TL'deki değer kaybıyla başa çıkma güçleri daha fazla. Durum böyle olduğu müddetçe Merkez Bankası agresif adımlar atmak yerine daha göstermelik adımlar atacaktır. Bankalardan döviz çekmeye dair talepler artarsa daha agresif sermaye kontrolleri başlayabilir."