Sıvı özelliğini kaybeden su, katı ve buz şeklini alarak doluyu oluşturur. Dolu parçaları büyüklüğüne göre ciddi zararlar doğurabilir. Dolu çevreye, tarlalara zarar verebilir, hatta insanların yaralanmasına ve maddi açıdan sorunlar yaşamalarına bile neden olabilir.
Dolu, suyun sıvı özelliğini kaybederek buz şeklinde katı bir şekilde yeryüzüne inmesidir. Çok büyük boyutlara sahip dolu taneleri insanlara, ekinlere, evlere hem maddi hem de fiziksel anlamda büyük zararlar verebilir. Dolunun boyutları 5 mm ila 15 cm arasında değişebilir. Kara benzeyen dolu aniden bastırır ve yağdığı alanın tamamını kaplayabilir.
Dolu bulutların altında oluşur. Bu bulutlar kümülonimbus olarak adlandırılır. Yukarı doğru yükselmeye başlayan kuru ve sıcak hava, donma derecesine ulaşmış hava akımına girer ve aniden soğuma oluşur. Bu oluşumdan sonra uzun bir süre boyunca nemlenen bulutta dolu taneleri meydana gelir.
Aynı sırada, bulutlardaki hava akışının etkisiyle sıvı şeklindeki yağmur damlaları birden yükselmeye başlar. Sıvı yağmur damlaları havayla karşılaşınca donmaya başlar. Ancak donmanın oluşması için damlaların 0 ila -40 derece arası hava değerleri ile karşılaşması gerekir. Bu karşılaşmanın ardından dolu başlar.
Bulutların içerisinde ne kadar çok gezinirlerse ve havadaki sıcaklık farkı ne kadar fazla olursa, dolu üzerindeki katmanlar o kadar fazla olur. Bu durum dolunun büyüklüğünü de etkiler.
Dolu taneleri zamanla ağırlaşır ve yer çekimine karşı koyamayarak hareket edemez hale gelir. Böylece yeryüzüne düşmeye başlar ve dolu yağışları oluşmuş olur.
Dolu yağışı bazen fırtına esnasında da oluşabilir. Bu durum büyük tehlikelere neden olabilir. Bunun nedeni ise rüzgarın etkisiyle dolu tanelerinin ağırlığının artmasıdır. Bu ağırlık insanlara ve çevreye ulaşımda aksamalar, evlerin camlarının kırılması gibi ciddi zararlar verebilir.
Dolu yağışı genellikle, havanın ılık olduğu bahar ve yaz aylarında görülür. Serin ve tropikal bölgelerde de sıklıkla dolu yağışı görülmektedir. Ülkemizde de genellikle ilkbahar ve yaz aylarında dolu yağışı söz konusu olur. Bunun sebebi sıcak ve soğuk havanın arasında etkileşim oluşmasıdır. Bu etkileşim sonucunda dolu yağışları yaşanır.
Kuzey Amerika, dünya üzerinde en sık dolu görülen bölgedir. Kıta üzerinde bulunan Meksika Körfezi ise kuzey kesimde sıkça dolu yağışı ile karşılaşılan bölgedir.
Bugüne kadar en iri dolu tanesi ise Bangladeş’in Gopalganj bölgesinde görülmüştür. Bu dolu tanesinin ağırlığı yaklaşık 1 kilogram kadardır. En büyük dolu tanesinin görüldüğü yağış, Gopalganj bölgesine ciddi zararlar vermiştir ve 92 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
Ülkemizde de sıkça dolu yağışına rastlanır. Dolunun en çok görüldüğü illerimiz ise Ankara, Kars, Antalya, Konya ve Malatya'dır. Özellikle Konya ve Antalya’da bahar aylarında yaşanan dolu yağışları, tarlalara ekilen mahsüllere zarar verdiği için maddi açıdan çiftçilere çok büyük kayıplar yaşatmaktadır.