Domates Üreticide 1 Lira, Markette 5 Lira

Emre BAYLAN/ANTALYA, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere yurdun dört bir yanına ve yurtdışına kış aylarında domatesten bibere sebze ve narenciye ürünlerini gönderen Antalya çiftçisi için yıl zor geçiyor. Önce şiddetli soğuklar, ardından fırtına ve sel, seralardaki üretime büyük darbe vurdu. Sadece Finike'de, fırtına ve selin bilançosu 3 milyon 250 bin lira olarak belirlendi. İl genelinde ise Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün yaptığı çalışmalar sonucunda 4 bin dekar sera ile 20 bin dönüm portakal bahçesinin, Ocak ayında yaşanan şiddetli soğuklar ve onu takip eden fırtına ve selden zarar gördüğü belirlendi.
Ocak ayında yaşanan felaketleri yeni atlatan Antalya'daki üretici, Türkiye'yi etkisine alan yeni soğuk hava dalgasının altında kaldı. Antalya'da Duraliler bölgesinde serada domates üreticiliği yapan Yücel Tatoğulları, Meteoroloji'nin don uyarısıyla yeniden alarm durumuna geçtiklerini söyledi. Ortalama 1 dönüm serayı varil tipi 4 sobayla ısıttıklarını anlatan Tatoğulları, sera içinde sıcaklığın 4 derecenin altına düşmesiyle sobaların ateşlendiğini söyledi.
DON NÖBETİNİN 1 GECELİK FATURASI 600 TL
Güneşin batmasıyla başlayan mesainin sabaha kadar sürdüğünü anlatan Tatoğulları, don nöbetinde oldukları bir gecenin faturasının 2 ton odun, yani 600 TL olduğunu söyledi. Tatoğulları, “Soğuklar fazladan masraf çıkarıyor. Gübre, ilaç, mazot da pahalı. Kazanmıyoruz desek yeridir. Sera boş durmasın, millet çalışıyor görsün diye yapıyoruz" diye konuştu.
Domatesin kilosunu 1 TL'den Antalya Büyükşehir Belediyesi toptancı haline indirdiklerini söyleyen Tatoğulları, “İstanbul'da 4- 5 TL'lik fiyatları görünce dudağımız uçukluyor. Çabalıyoruz, üretiyoruz bize çok bir getirisi yok" dedi.
'İSTANBUL'DAKİ FİYATA AKIL ERDİREMİYORUZ'
Alyans Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Küçükoğlu, Türkiye'yi etkisine alan ağır kış şartları nedeniyle özellikle lojistik açısından ciddi sıkıntı yaşandığını söyledi. Küçükoğlu, “Hem toplanan ürünün hallere gelmesi hem de paketlenip sevkiyatında ciddi sıkıntılar yaşanıyor. İster istemez arz, talebi karşılamıyor ve fiyatlar yukarı yönde hareket ediyor" diye konuştu. Kış şartlarına bağlı olarak sebze ve meyve fiyatlarında tırmanış başladığını kaydeden Küçükoğlu, “Antalya gibi üreticilerin buluştuğu toptancı hallerinde fiyatlar arz- talep dengesine göre hareket ediyor. Dolayısıyla talebin yüksek olduğu dönemde fiyatlarda yüzde 30'a, 40'a varan artış yaşanabilirken, talebin az olduğu dönemde aynı şekilde düşüş yaşanabiliyor. Kış döneminde fiyatlarda yüzde 20- 30 artış her an yaşanabilen bir olgu" dedi. Küçükoğlu, halde perşembe günü için en yüksek fiyatı 1.50 TL'den işlem gören domatesin, İstanbul'da nasıl 5 TL'lik fiyata ulaştığının ise akıl erdirilemez olduğunu söyledi. Mustafa Küçükoğlu, şunları söyledi:
“Özellikle üretici hallerinde bununla ilgili sıkıntı yaşıyoruz. Hal içinde 1.5 TL'den satılan domatesin yüzde 8 komisyon bedeli, rüsum, Bağkur gibi kesintilerin ardından üreticiye 1.3 TL'nin dönmesi gerekiyor. Fakat İstanbul'daki halden itibaren oluşan bu fiyatlara çok akıl erdiremiyoruz. İşimiz taze sebze meyve. Üründe belli bir oranda kayıp var, her girmiş olduğu halde masraflar var. Fakat İstanbul için pazar yerleri ve market kiralarının yüksek olmasından dolayı bu fiyatların ortaya çıktığını düşünüyoruz. Fiyatlar kesinlikle üretici bölgesinde hal kaynaklı değil."
Antalya Toptancı Hal Yaş Sebze Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Cüneyt Doğan ise kar nedeniyle Antalya'dan İstanbul ve Ankara başta olmak üzere ürün gitmediğini belirterek, “Ürün ulaşmadığı için fiyatlarda artış olabilir fakat soğuklar Antalya'da fiyatları çok etkilemez" dedi.
Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali'nde 12 Şubat Perşembe günü dolmalık biberin kilogram fiyatı en yüksek 3.2 TL'ye ulaşırken kapya biber 2.4 TL'den, sivri biber 3.5 TL'den alıcı buldu. Domatesin kilogram fiyatı en çok 1.50 TL olurken, çeri domates 5 TL, salkım domates ise 2.30 TL'den satıldı. Salatalık 2.5 TL'den TIR'lara yüklenirken, kabak 2.30 ve patlıcan 3.3 TL'den satıldı. Halde greyfurtun, limonun kilogram fiyatı 70 kuruş olurken, sıkmalık portakal 60 kuruştan, Washington portakal ise 1 TL'den satıldı. Bunun karşılığında İstanbul Yaş Sebze ve Meyve Hali'nde aynı güne ait ilan edilen fiyat listesinde Antalya domatesinin kilogramı 4 TL'den işlem gördü. Antalya'dan 5 TL'ye yüklenen çeri domates İstanbul Hali'nde 7.5 TL'ye alıcı bulurken, salkım domatesin fiyatı ise 5 TL oldu. Dolmalık sera biberinin kilogram fiyatı İstanbul halinden 6 TL'ye çıkarken, Antalya'da 2.4 TL olan kapya biberin İstanbul'da fiyatı 6.5 TL oldu. 3.5 TL'ye Antalya'dan TIR'a yüklenen sivri biber ise İstanbul'a ulaştığında hal fiyatı 6 TL oldu. İstanbul'da Antalya'dan gelen patlıcan 5.5 TL, salatalık 5 TL ve kabak 4.5 TL'den halde alıcı buldu. Antalya'da 70 kuruş olan greyfurt İstanbul'a ulaştığında fiyatı 1.80 TL'ye, limon ise 3 TL'ye çıktı. 60 kuruş olan sıkmalık portakal İstanbul'da halden 1.7 TL'ye çıkarken, lüks portakalın İstanbul hal fiyatı 3 TL oldu.