Özellikle yaz aylarında yetişen ve oldukça geniş bir tüketim alanına sahip olan domates, 7’den 70’e milyonlarca kişi tarafından tüketilmektedir. Ayrıca oldukça da ekonomik bir sebzedir. Geniş bir yetişme alanına sahiptir. Ülkemizde hemen her bölgede yetişmektedir. Seracılık faaliyetleri ile birlikte sadece yaz aylarında değil, aynı zamanda kış aylarında da sağlıklı bir şekilde domates tüketimi yaygınlaşmaya devam etmektedir.
İçerdiği yüksek miktarda antioksidan desteği ile en yararlı besinler arasında yer almaktadır. Antioksidanların görevi ise bağışıklık sistemini güçlendirerek, dışarıdan gelen virüs, bakteri ve çok daha büyük bir çeşitliliğe sahip mikro organizmaların vücutta etkinlik göstermesini engellemektir. Ayrıca içerisinde bol miktarda C ve E vitamininin yanında beta karoten de bulunmaktadır. Bunlar kalp ve damar hastalıklarına karşı bağışıklık, kemikleri destekleme ve kanseri önleme gibi faydalar sağlamaktadır. Hatta bu hastalıkların önlenmesi için önerilen besinler arasında ilk sıralarda domates yer almaktadır.
Domatesin Faydaları
Domatesin pek çok faydası vardır. Ancak bunların belirli olarak en etkili olanlarına ait birkaç maddeyi ayrıntıları ile birlikte yazının devamında sizler ile paylaşacağız.
Domatesin içerisinde bulunan likopen isimli madde kalp ve damar sağlığı açısından büyük bir öneme sahip olan antioksidan üretimini destekler. Likopenin sağladığı katkıların dışında domates ayrıca yüksek miktarda E ve C vitaminlerini de içerdiğinden dolayı başta kanser olmak üzere oldukça çeşitli zararlı hastalıklara sebep olan serbest radikallerin durdurulmasında ve bunlara karşı hücrelerin korunmasında yardımcı olur. Ayrıca düzenli bir şekilde domates tüketen kişilerin kötü kolesterolü tüketmeyenlere göre çok daha düşüktür. Kolesterol seviyesinin yüksek olması, damar tıkanıklığına yol açacağından dolayı dengeli bir seviyede olması tercih edilmektedir.
Yapılan birtakım araştırmalara göre domatesin diğer faydaları arasında kanser riskini düşürmek de yer almaktadır. Başta prostat kanseri olmak üzere diğer kanser türlerine karşı da olumlu etkiler yapmaktadır. Bu etkisini ise barındırdığı alfa tomatin ismi verilen prostat kanseri hücrelerinin üreme ve gelişmelerini durduran maddeden almaktadır. Domatesin etkili olduğu bir diğer kanser türü de akciğer kanseridir. Halen domatesin etkileri hakkında çeşitli çalışmalar sürmektedir.
Yapılan son araştırmalar sonucu domatesin kemik sağlığını koruduğuna ve geliştirdiğine dair oldukça gerçekçi sonuçlar bulunmuştur. Tüm bu araştırmalar halen yeni olmasına rağmen, domatesin likopen maddesinden kaynaklanan antioksidan etkisi kemik sağlığı üzerinde büyük bir fayda sağlamaktadır. Hatta menopoz geçiren bayanların tükettikleri besinlerin arasından domatesi çıkarmaları kemik sağlığını olumsuz yönde etkileyeceğinden sakıncalıdır. Bunun sebebi ise domates tüketmemek oksidatif stresi arttırmakta ve kemik dokusunda olumsuz etkiler oluşturmaktadır.
Domatesin kilo verme üzerinde de etkileri olduğu görülmüştür. Spor yapan ve zayıflamaya çalışan kişiler beslenmelerine dikkat etmektedir. Bu kişiler bu sebeple kalori değeri yüksek olan yiyecekleri yememekte ve bu sayede birtakım besinlerin eksikliklerini yaşamaktadırlar. Eksikliği yaşanan besinler arasında ise vitamin ve mineraller gelmektedir. Oluşan vitamin ve mineral eksikliğini gidermek için kişilerin domates suyu içmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Ayrıca domates suyu oldukça düşük bir kalori değerine sahiptir ve susuzluğu giderdiği gibi tok tutmada da yardımcı olmaktadır.
Günlük düzenli olarak 1 bardak domates suyu tüketimi günlük ihtiyacınız olan C vitamini ihtiyacının yaklaşık olarak yüzde 75’ini sağlamaktadır. Bu miktarda yaklaşık olarak 44 mg seviyelerinde denk gelmektedir. Ciltte bulunan asıl bileşen kolajen olup, yeterli miktarda C vitamini alımı, kolajen üretimini arttıracak olup, cildi yenileyerek esnek kalmasına yardımcı olacaktır. İçerisinde barındırdığı likopen maddesinin antioksidan desteği sağlaması ile birlikte çevreden kaynaklanan etmenlerin zararlı etkilerini azaltarak, cilt yaşlanmasını geciktirmektedir.
Domates ayrıca göz sağlığı için de oldukça etkilidir. Düzenli olarak içeceğinin 1 bardak domates suyu A vitamini ihtiyacınızın 5’te 1’lik kısmını karşılayacaktır. A vitamini de göz sağlığı için oldukça yararlı olduğu için A vitamini tüketimi çok önemlidir. A vitamininin faydaları arasında gözlerin düşük ışık miktarında görmesini sağlamak, yeni hücre üretimini desteklemek ve beyaz kan hücrelerinin üretimine yardım etmek de yer almaktadır. Makula dejenerasyonu isimli ve oldukça riskli bir göz rahatsızlığının oluşma ihtimalini de, domates tüketerek düşürebilirsiniz.
Yüksek tansiyon hastalarının domates tüketmesi tansiyonu dengeleyici etkiler oluşturmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre 31 katılımcı üzerinde gerçekleştirilen bir çalışmada herhangi bir ilaç kullanılmaksızın, domates ve domates ürünleri verilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yüksek tansiyon hastalarının, tansiyonlarının oldukça dengeli seviyelere çekildiği gözlenmiştir. Bu yüzden hipertansiyona sahip olan kişilerin domates tüketmesi faydalı sonuçların elde edilmesine neden olacaktır.
Ozon tabakasının zarar görmesi ile birlikte gündelik yaşam içerisinde pek çok zararlı ışına maruz kalmaktayız. Ancak bitkiler barındırdıkları karotenoid ve flavnoid maddeler sayesinde bu zararlı ışınlardan korunmaktadır. Aynı maddeler domatesin içerisinde de bol miktarda bulunmaktadır. Özellikle yaz aylarında güneşten gelen UV ışınların zararlarını engellemek için domates tüketerek, cilt sağlığınızı koruma yoluna gidebilirsiniz. Domatesin bu gibi etkilerine dair çok çeşitli araştırmalar, günümüz tıp dünyasında halen çalışmaların sürmesine zemin hazırlamıştır.