9 yıl sonra yeniden ülkemizde görülen Balıkesir’in Bandırma ilçesi Edincik mahallesinde tespit edilmesinin ardından bölgenin karantina altına alınmasına neden olan kuş gribine çevrildi şimdi gözler.
Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon- Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi ve Acıbadem Fulya Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Kuşoğlu, kuş gribi ile ilgili merak edilenleri mynet.com okurları için anlattı.
Kuş gribi olarak bilinen H5N1 virüsü yıllar sonra ülkemizde yeniden baş gösterdi. Asıl olarak tavuk, hindi, ördek gibi kanatlı hayvanlarda hastalık yapan virüslerle meydana gelen bir hastalık kuş gribi. Dünya Sağlık Örgütü kuş gribi virüsünün dünyada 100’den fazla yabani kuş türünde tespit edildiğini belirtiyor. Bunların büyük çoğunluğunda virüsün hastalığa yol açma etkisi düşük olsa da son yıllarda öne çıkan H5N1 virüsü kanatlı sürülerinde çok hızlı yayılıyor. Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi ve Acıbadem Fulya Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Kuşoğlu, virüsün kontrolünün zor olduğunu, bir ülkeden diğerine göç eden kuşlarla taşındığını belirterek “Martı, deniz kırlangıcı, ördek, kaz, kuğu gibi kanatlı kuşlar kuş gribi virüsü için rezervuar kaynak olmaktadır. Kanatlılarda tedavisi yok ve ölümle seyrediyor” diyor. İnsanlara kolay bulaşmasa da bu hiç bulaşmadığı anlamına gelmiyor. Geçtiğimiz yıllarda dünyada pek çok kişinin ölümüne neden olan, ülkemizde de 9 kişide görülen ve 4 kişinin hayatını kaybettiği kuş gribi, hasta hayvanların vücut çıktılarına çok uzun süre temasla geçebiliyor.
Hayvana temas, dışkı ve solunumla bulaşıyor
Hasta hayvanın eti veya yumurtasıyla insana bulaşma henüz bildirilmezken Dr. Kuşoğlu “Kuş gribi hastalığının kanatlı hayvandan insana bulaşması enfekte veya ölü hayvana korunmasız temasla oluyor. Hastalığın çevreden insana bulaşması ise; enfekte hayvanların gözyaşı, tükürük, burun ve boğaz akıntılarına veya dışkılarına temasla, enfekte salgı ve dışkılarla kontamine olmuş yüzeylere ve eşyalara temasla, enfekte tozların solunmasıyla olur” diyor. Virüs, dışkının kuruyup toza karışması sonrası rüzgarla yayılarak solunum yoluyla da insanlara bulaşabiliyor. Kuş gribinin insandan insana bulaştığına dair kanıtlanmış vaka olmadığını belirten Dr. Kuşoğlu buna karşın virüsün insandan insana geçme özelliği gösteren bir dönüşüme uğrama ihtimalinin de olduğu uyarısında bulunuyor. Kuş gribi virüsünden korunmada hijyen büyük önem taşıyor. Riskli durumlardan özenle kaçınmak ve elleri bol su ve sabun ile sık sık yıkamak çok önemli.
Yüksek ateş ve kas ağrılarına dikkat!
Kuş gribi mevsimsel gripten çok da farklı belirtiler göstermiyor. Ancak özellikle 38 derecenin üzerinde seyreden yüksek ateş, yoğun kas ağrısı, öksürük, boğaz ağrısı öne çıkıyor. Kuş gribi olgularında, hafif belirtilerden hastaneye yatışı gerektirecek şiddetli organ yetmezliklerine kadar değişen geniş spektrumlu bulgular da görülebildiğine dikkat çeken Dr. Kuşoğlu “Bu olgularda karın ağrısı, ishal, nörolojik belirtiler de görülebilir. Alt solunum yolları ve akciğer tutulmasına bağlı olarak zatürre, solunum yetmezliği ve diğer organların etkilenmesi söz konusudur. Virüs bulaştıktan sonra kuluçka süresi insanlarda 3-10 gün arasında değişir” diyor.
Henüz aşısı yok
Peki kuş gribinden korunmada en etkili yol nedir? Dr. Hülya Kuşoğlu, en etkili yolun enfekte kanatlı hayvanlarla doğrudan teması ortadan kaldırmak olduğunu belirterek, bildirilmiş insan olgularının enfekte hayvanlarla doğrudan temas ya da yakın temas ile ilişkili olduğunu söylüyor. Enfekte hayvan ile teması olmuş kişiye influenza tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar koruyucu amaçlı kullanılabiliyor. Henüz kuş gribi için insanlarda kullanılan etkili bir aşının ise olmadığını belirten Dr. Hülya Kuşoğlu “Mevsimsel grip aşıları kuş gribi için koruyuculuk göstermezler ancak insan grip virüsleri ile kuş gribi virüslerinin birlikte enfeksiyon kaynağı olma riskini azaltabilmektedir” diyor.
Şüpheli durumda zaman kaybetmeyin
İnsanlarda enfeksiyon oluşturması halinde hastalığın erken döneminde etkili olan ve hekim kontrolünde kullanılan antiviral ilaçlar, kuş gribi tedavisinde kullanılıyor. Yapılmış çalışmaların virüsün bu ilaçlara çoğunlukla duyarlı olduğunu ancak bazen de dirençli virüslere rastlandığını gösterdiğini belirten Dr. Kuşoğlu, “Bunun dışında, sağlık kuruluşlarında hastalığın belirtilerini hafifletici ve destekleyici diğer tedaviler de uygulanmaktadır. Bu nedenle, şüpheli durumlarda belirtiler ortaya çıktıktan sonra en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurulması son derece önemlidir” diyor.