Duygu durumlarını etkileyen birçok faktör vardır. En önemlisi de fizyolojik etmenlerdir. Zihin çok karmaşık olsa da duygularlar ilgili keşfedilmiş bazı bilimsel yöntemler mevcuttur. Dopamin hormonu da duygu durumunu doğrudan etkilemektedir.
Adını çoğunlukla hormon olarak duyduğumuz dopamin ne demek biliyor musunuz? Nöroloji ve psikiyatri dallarının konusu olan dopaminin beynin sağlıklı çalışmasında büyük görevi vardır. Beyne sinyaller ileten vücudun doğal olarak ürettiği bir kimyasaldır. Dopamin, aslına bakıldığında bir maddedir. İnsan vücudunda doğal olarak salgılanıyor olsa da dopamini almanın farklı yolları ve yöntemleri de vardır. Dopamin insan vücudunda duygusal tepkilerin kontrolünde büyük rol oynar.
Dopamin genellikle :
Düşünce yapısı ve duygu yapısı arasında ince bir çizgiye sahiptir. Dopamin bir şeyleri hevessiz yapmak yerine daha keyifli yapmayı sağlayan ve aslında insanı moda sokan bir işlev görür. Bu anlamda önemli işlevleri bulunur.
Vücutta aslında dopamin etkileri oldukça fazladır. Gün içerisinde fark edilmese de insan psikolojisi ve fizyolojisi üzerinde oldukça fazla etkisi olan dopamin vücutta ne işe yarar? İşte dopamin görevleri:
Dopamin vücuttaki faaliyetler açısından oldukça önemli bir hormondur. Ancak olumlu yönlerinin yanında olumsuz bazı yönleri de bulunmaktadır. Dopamin fazlalığı veya eksikliği durumları oluştuğunda bazı hastalıkların ve sorunların oluşması kaçınılmazdır.
Beyinde dopamin miktarının artması insandaki haz merkezi ile doğru orantılıdır. Kullanılan maddelere veya yaparken zevk alınan davranışlara bağımlılık başlayabilir. Artan dopamin ile beraber gelen haz, mutluluk, enerji, keyif duygularının hissedilmesi nedeniyle dopamin arttıran morfin, eroin, kokain, seks, nikotin gibi maddelere bağımlılık oluşabilir. Dopaminin fazla salgılanması halinde vücutta oluşan bazı olumsuz durumlar ise şunlardır:
Dopamin fazla salgılandığında yaşanan dopamin fazlalığı sorunu olduğu gibi az salgılandığında da dopamin eksikliği de yaşanabilir. Bu durumda vücutta bazı dopamin eksikliği belirtileri meydana gelir. İşte o belirtiler:
Fiziksel Belirtiler:
Psikolojik Belirtiler:
Vücuttaki dopamin oranı doğal yöntemlerle artırılabilir. Dopamin eksikliğine yardımcı olan yöntemler:
Tüm bunların sonucunda artan dopamin ile daha zinde ve mutlu hissedebilirsiniz.
Dopamin seviyesini ölçmek adına yapılan bazı testler vardır. Seviye için kan testleri, laboratuvar testleri, MR, EMG ve uyku EEG’si gibi testler uygulanabilir. Dopamin eksikliği belirtileri görüldüğünde doktor birçok test isteyebilir. Bazı durumlarda kan testiyle dopamin eksikliği anlaşılırken bazen kan testi yeterli olmayabilir. Beynin elektro yapısını gözlemeyi saplayan EEG testi depomin eksikliğini anlamak için ölçümler ile uygulanır. Dopaminin belirli seviyeleri vardır. Bu seviyelerin altında veya üstünde kalan dopamin durumunda takviye yapılabilir veya dopamini azaltmak için tedavi uygulanabilir. Kişilerin kendi kendilerine dopamin seviyesini anlamalarına imkan yoktur.
Dopaminin oranının normalden yüksek olması birçok soruna yol açabilir. Dopamini azaltan yiyecekler ise bu sorunlara büyük oranda yardımcı olabilir. Bu yiyecekler şunlardır:
Mutluluk Taşıyan Yiyecekler: Dopamin İçeren Yiyecekler:
Beyindeki dopamin salınımını uyaran ve ayarlayan doğal bileşiklere sahip olan bazı besinler olabilir. Beyindeki dopamin salgısını artırmanın en iyi yöntemlerinden biri de protein bazlı yiyecekler tüketmektir. Bu yiyecekler tüketildiğinde dopamin artışını desteklerken doğal olarak daha mutluluğa da etki edecektir. Dopamine destek olan protein bazlı yiyecekler :
Meyveler:
Sebzeler:
Bazı yiyecekler ise dopamine doğrudan etki eder işte o yiyecekler: