Döviz kuru rejimleri nedir?

Bir ülkenin kendi parasını, yabancı para birimleri ile değer açısından nasıl ilişkilendireceğine dair izlediği yönteme döviz kuru rejimi denilmektedir. Peg, sabit kur, serbest dalgalı kur, kontrollü kur ve para kurulu ise döviz kuru rejimi türleri arasındadır. Her bir ülkenin kullandığı farklı döviz kuru rejimi yöntemleri olabilmektedir.

Döviz Kuru Rejimleri Nedir?

İngilizcesi “exchange rate regime” olan döviz kuru rejimi ne demek? Bu kavram; bir ülkenin kendi parasını, yabancı para birimleri ile değer bakımından nasıl ilişkilendireceğine yönelik izlediği yöntemi ifade etmektedir. Dolayısıyla birden fazla döviz kuru rejimi türüne rastlanmaktadır. Bu türler; sabit kur, peg, serbest dalgalı kur, para kurulu ve kontrollü dalgalı kur olarak belirtilebilmektedir. Ayrıca her ülke, bu döviz kuru rejimi yöntemlerinden birkaç farklı türü kullanabilmektedir.

Döviz Kuru Rejimi Türleri Nelerdir?

Birden fazla döviz kuru rejiminden söz edilebilmektedir. Her bir döviz kuru rejiminin de kendine özgü nitelikleri bulunmaktadır. Döviz kuru rejimlerinin türleri ile açıklamaları ise aşağıdaki gibidir;

• Peg Rejimi: Burada yerli para, herhangi bir rezerv para birimine ya da birden fazla para biriminin meydana getirdiği sepete bağlanmaktadır.

• Sabit Kur Rejimi: Para otoritesi tarafından yönetilen ulusal para değeri, yabancı bir para birimine veya bir döviz sepetine sabitlenmektedir. Dolayısıyla yerel para biriminin sabitlendiği diğer para birimi ile arasındaki değer de parite kuru olarak isimlendirilmektedir. Yani ülkelerin para birimlerinin birbirine olan oranı, parite kuru olarak belirtilebilmektedir.

• Serbest Dalgalı Kur Sistemi: Burada sabit kurun tam tersine bir durum söz konusudur. Çünkü döviz piyasasında ulusal para değerinin sürekli olarak değişikliğe uğradığı görülmektedir. Yani bu sistemde devlet müdahalesi bulunmasa da merkez bankalarının piyasadan döviz alarak veya döviz satarak para değerini dengede tutmaya çalıştığı söylenebilmektedir.

• Kontrollü Kur Rejimi: Aşırı azalma ya da artış durumlarında merkez bankasının müdahalesi söz konusudur. Böylece ihale yoluyla veya önceden ilan edilmemiş olan alım-satım uygulamaları sayesinde paranın değeri kontrol edilebilmektedir.
• Para Kurulu Rejimi: Döviz rezervi karşılığında sabit kur üzerinden ulusal para çıkarılması söz konusudur. Bu kurumsal düzenlemede para arzı çerçevesindeki kontrol tam olarak kaldırılmakta ve kamu ile özel kurumlara borç verilmemektedir. Ayrıca para tabanı döviz rezervlerine bağlı olmaktadır.