Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kabine toplantısının ardından yaptığı konuşmada, ekonomiye ilişkin atılan adımları duyurdu. Erdoğan'ın açıklamalarının ardından dolar ve euro'da düşüş yaşandı.Dün 18 liraya yaklaşan dolar bu sabah yüzde 17'in üzerinde değer kaybıyla 11,10 seviyelerini test etti. Euro/TL de 13 seviyesinin altına sarktı. Sabah saatlerinde vatandaşlar, soluğu döviz bürolarında aldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine Toplantısı'nın ardından açıkladığı finansal alternatifler ve ekonomik tedbirlere ilişkin değerlendirmelerin ardından döviz bürolarında hareketlilik yaşanıyor.
Kapalıçarşı'daki döviz bürolarının açılmasıyla vatandaşlar ellerindeki dolarları bozdurmaya başladı. Bazı döviz bürolarının ise işlem yapmadığı, ekranlarına fiyatları yansıtmadığı görüldü.
Bazı kuyumcuların da altın bozdurmaya gelen vatandaşları "Bugün işlem yapmayacağız." diyerek geri çevirdiği gözlendi.
Tahtakale'deki döviz bürolarındaki fiyatlar ise farklılık gösteriyor.
Yurt dışı piyasa rakamlarına göre döviz bürolarında alım satım devam ederken, döviz bürolarındaki beklenti, Türk lirasının ilerleyen saatlerde daha da değer kazanacağı yönünde.
Tahtakale'de bürosu bulunan döviz ve altın uzmanı Adnan Kapukaya, piyasanın güne satış ile başladığını, dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamasının ardından doların 18,50 TL'den 11,20 TL'ye, avronun 21 TL'den 13,43 TL'ye düştüğünü ve piyasada bir rahatlama görüldüğünü söyledi.
Yurt dışında aşağı yukarı 60-70 milyar dolar değerinde fonların olduğunu aktaran Kapukaya, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamasıyla birlikte piyasaların ikna olmaya başladığını ve başarılı olduğunu belirtti.
Muhtemelen bankaların bu durumu iyi karşıladığını dile getiren Kapukaya, şu değerlendirmede bulundu:
"Önemli olan altının gramı düştü, dolar düştü. Bir ayda aldıkları kazançlarını, bir günde kaybettiler. Herhalde bir sene beklerler gibi gözüküyor. Bundan sonra göreceğimiz nokta, dolarda 10 TL ana destek seviyesi, 15 TL de direnç destek seviyesi. Bu bantta gidip geleceğine işaret veriyor. Önemli olan bankalardaki efektif doları vatandaşların, ekran fiyatı üzerinde alabilmeleri. Alabilirlerse sıkıntı yok. O zaman dolar daha da bollaşacak. Alamadığı sürece sıkıntı olacak. Yarın öbür gün tekrar bir çalkalanma olabilir mi? Olabilir. Git, gel olabilir. Merkez Bankası, dolar iyi seviyelere geldi deyip de faizi 100 puan aşağı çekebilir."
Yeni yatırımcılara 600 TL seviyesinde altın almaları önerisinde bulunan Kapukaya, "800-850 TL seviyesine çıkarsa kar etsinler. Ama bu saatten sonra hızlı hareketlerle dolaşmasınlar, panik yapmasınlar. Çünkü bugün kredi kartından para çeken dolar alıyordu. 1000 dolarda günde 1,5 milyar dolar TL kazanıyorlardı, onlar şimdi 2-3 katını verdi." dedi.
Bugün döviz bürolarında panolarda fiyatların görülmediğini, muhtemelen 1000 liraya yakın bir marjın gözükeceğini belirten Kapukaya, "Bu saatten sonra piyasalarda önümüzdeki hafta yılbaşı öncesi sakinlik olacağını düşünüyorum. Yüksekten aldılar, yarın harcamak isteyecekler, mecburen düşük fiyattan satmak zorunda kalacaklar. Sayın Cumhurbaşkanımız 'Dolardan uzak kalın.' dedi, insanlar anlamadı. Gerçek kurun 10 TL olması lazım. Dolar bu kadar düştüyse, marketlerin de fiyatları yüzde 30-40 aşağı çekmesi lazım. Benzinin de aynı şekilde düşmesi lazım." diye konuştu.
Bu süreçte kredi çekip dolar alanlara ilişkin de değerlendirmede bulunan Kapukaya, "Allah onlara da yardım etsin çünkü yüksekten dolar aldılar. Hem kredi borcu ödeyecekler hem doların yükselmesini bekleyecekler. Tam bir kıskaç altında kaldılar. Bence oynamasınlar. Dört ayda TL yüzde 75 değer kaybedip, dolar yükseliyorsa burada soru işareti var. Zaten bunun yüzde 50'si balondu. O balonda köpükler yavaş yavaş sönmeye başladı. Dikkatli olsunlar, piyasanın oturmasını beklesinler." dedi.
Şirketler tarafından yapılacak temettü ödemeleri üzerindeki stopajı yüzde 10'a indireceklerini aktaran Erdoğan, yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması için piyasa paydaşlarıyla yeni araçlar geliştirileceğini bildirdi. Erdoğan ayrıca, Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisinden ve kambiyo rejiminden en küçük geri adım atmaya bir niyeti olmadığını da vurguladı.
Tahtakale'de bürosu olan para ve piyasa uzmanı Reşat Yılmaz da piyasalarda büyük bir fırtına ve güven sorunu yaşandığını dile getirerek, süreci şöyle yorumladı:
"Merkez Bankası, 12-13-14 seviyelerinde dövize müdahale etti ancak her müdahale dövizi yukarı taşıdı. Dün Sayın Cumhurbaşkanımızın açıklamaları piyasadaki kara bulutları dağıttı. Bu da olumlu oldu. Örneğin dolar 18,50 TL seviyelerinde işlem görüyordu. Açıklamadan sonra dolar 13,50 TL seviyelerine kadar düştü. Dolar şu anda güne 12 TL seviyelerinde başladı, satış baskısı devam ediyor. Güven geldiği için bugün beklentimiz dövizde satış baskısının devam edeceği yönündedir. Açıkçası piyasalar rahatladı, herkes önünü görecek bundan sonra. Doların sert düşüşü, gram altını da sert bir şekilde düşürdü. Örneğin gram altın 1000,50 TL seviyelerinde işlem görüyordu. Şu anda gram altın 700 TL seviyelerinde işlem görüyor. Beklenti daha da fiyatların aşağı ineceği yönündedir."
Yılmaz, yüksek fiyatta vatandaşın döviz ve altına hücum ettiğini, şu anda ibrenin tamamen tersine döndüğünü, beklentilerinin fiyatların daha da aşağı ineceği yönünde olduğunu dile getirdi.
Kredi ve kredi kartı ile döviz alanlara ilişkin değerlendirmede bulunan Yılmaz, "O kadar hareket çok sert oldu ki dövize yönelen insanları ters köşeye yatırdı. Şu anda zengin bedel ödüyor. Yaklaşık iki aydır fakir bedel ödüyordu, şimdi ibre tersine döndü. Dövize, altına hücum edenlere büyük bir fatura çıktı. Bu da olumludur. Açıkçası ülke ekonomisi de çok güçlüdür. Eski Türkiye yok, çok mesafe aldık. Panik havası da vardı. Sırf yerli değil, yabancı da dövize yöneliyordu. Bu panik havası hepimizi tedirgin ediyordu. Kara bulutlar dağıldı, Türkiye güçlüdür. TL, aşağı yukarı yüzde 35-40 seviyelerinde değer kazandı. Bir ülkenin para birimi, o ülkenin şerefidir. Hükümet de çok güçlüdür, güvenimiz sonsuzdur." ifadelerini kullandı.
Yılmaz, yılbaşına doğru doların 10,50-11 TL bandında seyredeceğini ön gördüğünü belirterek, hareket sert olduğu için tekrar bir toparlama olabileceğini ancak geçici olacağını ifade etti.
Döviz bürosunda para ve piyasa uzmanı Ali Sabak da dövizdeki düşüşün, piyasaya olumlu yönde yansıdığını belirtti.
Esnaf olarak zor günler geçirdiklerini belirten Sabak, şu an olumlu bir hava beklediklerini, bu şekilde kalmasından memnun olacaklarını dile getirdi.
Hayatın durma noktasına geldiğini, eriyen TL'nin değer kazanmasını istediklerini anlatan Sabak, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarının piyasaya güven verdiğini söyledi.
Kapalıçarşı'ya döviz bozdurmaya gelen Halil Yardımcı, 16,75 ve 18,30'dan aldığı doları bu sabah 12,15'e sattığını belirterek, "İyi oldu, zarar etsem de iyi oldu. Zarar etsem de güzel oldu. Bana göre düşmesi gerekiyordu. Kaybetsem de mutluyum." dedi.
Sabahın erken saatlerinde açılan Fatih'teki döviz bürolarında işlem yapılmaya başlandı.
Döviz bürosuna dolar bozdurmaya gelen Savaş Kol, asgari ücretle çalışan bir işçi olduğunu, bir yıl önce aldığı doları bozdurmaya geldiğini söyledi.
Ülkenin istikrarı için dövizin bozdurulması gerektiğini dile getiren Kol, "Devletimizin yanında olmamız gerekiyor. Cumhurbaşkanımızın açıklaması TL'ye güveni artırdı. Cumhurbaşkanımızın, devletimizin yanındayız. Allah, eksikliğini göstermesin, zeval göstermesin. Şu enflasyonu da bir düşürseler, marketlere gelen zamları da bir düşürse çok iyi olacak. Her şey aşırı derecede pahalandı. Allah yardımcımız olsun." dedi.
Emekli bankacı Arif Sağlam da ülkenin şu anda çok derin bir saldırı içerisinde bulunduğunu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın mesajları doğrultusunda ona destek vermek amacıyla dövizlerini bozdurduklarını anlattı.
Türkiye'de olmayan bir sorunu, varmış gibi göstererek döviz üzerinde büyük manipülasyonlar yapıldığını aktaran Sağlam, sözlerine şöyle devam etti:
"Hem yurt dışı yatırımcılar, Türk düşmanları hem de yurt içindeki büyük şirketler, piyasadan topladıkları dövizi suni şekilde yükseltip bu yolla para kazanıyorlardı. Türkiye'de herhangi bir ödeme problemi yoktur. Türkiye'de isteyen vatandaş gelip, bankada istediği döviz hesabını açar, satar. Bunu engelleyen hiç bir şey yoktur. Türkiye dünyada borcunu seri şekilde aksatmadan ödeyen ülkeler arasındadır. Hiçbir problem olmadan borcumuz ödenmektedir. Türkiye'de eğer bir problem olsaydı ithalatta problem olurdu. İthalatta problem var mı? İsteyen, istediği malı getiriyor. Yurt dışına istediğiniz şekilde transfer yapabiliyorsunuz.
Şu an yaşadığımız olay nedir? Türkiye'nin son zamanlarda yeni dünya düzeninin kuruluşuna yönelik yaptığı ataklar ve yeni bir güç olarak dünya üzerine çıkmasını engellemeye yönelik birtakım manipülasyonlardır bunlar. Türkiye'nin gücünü kırmaya yöneliktir. Halk, Sayın Cumhurbaşkanımızın arkasındadır. 2023'e sağlam bir şekilde çıkacağız."
Ekmek fırını sahibi Ayhan Kuk da bugün döviz bürosunda olmalarının TL'ye olan güvenin kanıtı olduğunu belirterek, şu görüşleri dile getirdi:
"Akşam Cumhurbaşkanımızın çağrısıyla ve piyasaların bu hale gelmesiyle dövizlerimizi bozdurduk. Fakat bizler önemli değiliz. Bu dövizi bilerek stok yapanlara, ülkenin bu hale gelmesi büyük bir ders oldu. Bu daha başlangıç. Özellikle 100 liralık araçlarına 500 lira, 1 trilyon isteyenler bundan sonra beklesinler. Bu daha filmin başı. Sıra şimdi araç ve market piyasasında. Böyle bir şey Türkiye Cumhuriyeti'nde daha evvel görülmedi. Bu bir savaş, inşallah bu savaştan hep birlikte kurtulacağız."
TL'ye güvenin maksimum düzeyde olduğunu, halkın döviz bürolarında sıraya girdiğini ifade eden Kuk, "Dün akşam açıklanan kararlar TL'nin garantili bir yatırım aracı olduğunu gösterdi. Sayın Cumhurbaşkanımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. Çünkü bu anormal bir piyasaydı. Böyle bir piyasa olamaz. 70-80 yıldır böyle bir şey görülmemişti." diye konuştu.
Kuk, vatandaş olarak araç fiyatlarıyla ilgili de düzenleme yapılmasını talep ettiklerini dile getirdi.