Dtö Yoksul Ülkelerin Ilaca Erişebilirlik Koşullarını Iyileştirdi

İstanbul, 24 Ocak DTÖ tarafından oluşturulan, fikri mülkiyetlerin ticareti ile ilgili anlaşmanın DTÖ sekreterliği TRIPS ile ilgili olarak beş üyesinden DTÖ TRIPS Anlaşmasını değiştirmek üzere gerçekleştirilecek protokolü onayladığını belirten bildirimler aldı. Burkina Faso, Nijerya, Lihtenştayn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Vietnam’dan gelen bildirimler DTÖ üyelerinin TRIPS Anlaşmasını değiştirmesi için gereken üye sayısına ulaşarak anlaşmayı değiştirmesi için yeterli oldu.
Üyeler TRIPS Anlaşmasını özellikle yoksul ülkelerde küresel ticaret sistemini, toplumun sağlık ihtiyaçlarına uyum sağlayacak şekilde değiştirerek, iyileştirmenin çok yönlü bir şekilde kabul edilmesini amaçlıyor.
DTÖ Genel Müdürü Roberto Azevêdo, bunun son derece önemli bir değişim olduğunu belirterek, “Bu anlaşmayla birlikte, patent dışı ilaçlar, ilaç üretimi yapamayan ya da limitli kapasitesi olan ülkelere uygun fiyatlarla ithal edilebilecek. Böylece insanlar ihtiyacı olan ilaçlara ulaşabilecekler. DTÖ üyelerinin böyle önemli bir konuda ağırlıklarını koyarak gündeme getirmeleri bizi çok memnun etti” dedi.
2005 yılında DTÖ üyeleri tarafından oy birliğiyle kabul edilen protokol, TRIPS Anlaşmasını DTÖ üyesi olan yoksul ülkelerin başka ülkelerde üretilmiş uygun fiyatlı ilaçlara erişimini kolaylaştırıyor. Bu düzeltme ile az gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar, başka ülkelerde üretilmiş ve zorunlu lisanslarla korunan ilaçları ithal edebilecekler. Normal şartlar altında zorunlu lisansa tabi tutulan ürünler sadece üretildikleri ülkelerde satılabilirken, yapılan düzenleme ile zorunlu lisanslar artık jenerik üreticiler tarafından sadece ihtiyacı olan ülkelere ithal etmek amacıyla kullanılabilecek.
DTÖ Genel Kurulu’nda konuşan ve 2005 yılında TRIPS Anlaşması imzalanırken DTÖ Genel Kurul’unda yer alan Kenya Dışişleri Bakanı Amina Mohamed “Ticari anlaşmalara ne kadar önemli olursa olsun sağlık refah öncelikli olmak zorunda” dedi. “DTÖ üyeleri sağlık konularını ne kadar ciddiye aldıklarını DTÖ kurallarına iyileştirmeler getirerek ve dar gelirli ülkelerin uygun fiyatlı ilaçlara erişimini önemseyerek gösterdiler” diye ekledi.
Yapılan iyileştirme potansiyel ithalatçı ve ihracatçılara, üretim kapasitesi sınırlı olan ya da hiç olmayan ülkelere erişilebilir patentli ilaçlar ulaştırabilmesi için güvenli ve sürüdürülebilir bir yasal temel sunuyor. Bunun yanı sıra DTÖ bu sistemi kendi tüzüğüne dahil etmek için tatbiki adımlar atıyor.