Kastamonu’nun Pınarbaşı sınırlarında Küre Dağları Milli Parkı içerisinde 858 metre uzunluğu, 250 metre derinliği ile Dünya’nın en derin 4.mağarası olarak kabul edilen Ilgarini Mağarasında Genç Roma ve Bizans dönemine ait şapel, mezar ve sarnıçların yanı sıra mağaranın girişinde bulunan köy yıkıntısının da Genç Bizans dönemine ait olduğu düşünülüyor. Geçtiğimiz yıl keşfedilen Ilgarini’ye definecilerin dinamitlerle yaptıkları tahribat sonrasında insan kemikleri ortaya çıktı. Mağarada arkeolojik kalıntılarla mezar kalıntılarının olduğunu söyleyen Mağara Araştırma Derneği Üyesi aynı zamanda Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisi Öğrencisi Murat Gezer, “İki yıldır mağaracılık yapıyorum, 7 yıldır da dağcılık yapıyorum. Buraya hem fotoğraf çekmeye geldik, hem de arkadaşımıza göstermek ve burayı keşfetmek için geldik. Ilgarini Mağarası büyük bir mağara, 200 metre civarında bir derinliği var. Alt taraflarında çok güzel jeolojik oluşumlar bulunuyor, çamurdan yapılmış travertenler diyebilirim. Ilgarini Mağarasında ayrıca arkeolojik kalıntılarda bulunuyor, mezar kalıntıları da var” dedi.
Ilgarini mağarasında bulunan mezarlarla şapel, manastır gibi kalıntıların defineciler tarafından tahrip edildiğini belirten Gezer, “İri insanların belki de askerlerin mezarları olabilir, mezarlık yapılan yerler var. Kemikleri incelediğiniz zaman gerçekten uzun kemikler var, çamur ve taşlardan zikzaklı bir yol yapmışlar, şapel tarzı içerisinde yıkılmış bir yerde bulunuyor. Mezarların üstleri açılmış, muhtemelen defineciler açmıştır. Kemikler görünüyor. Mezarlar tahrip edilmiş. Mağaraların çoğu tahrip ediliyor. İnsanların kolay ulaşabildiği mağaraların çoğu defineciler tarafından tahrip ediliyor. Genellikle mağaradan da bir şey bulanı hiç duymadık ama maalesef her yeri kazmışlar, zarar vermişler. Definecilere sesleniyorum, mağaralara girmelerine gerek yok” diye konuştu.
Ilgarini mağarasına gezdiklerini anlatan İstanbul Doğa Sporları Kulübü Derneği Başkanı Süleyman Şahin ise, “Ilgarini Mağarası 200 metre yatay, 250 metre de aşağıya doğru bir derinliği var. İki ana galerisi bulunuyor. İçeride şapelleri gördük, aşağıya doğru bir tarihi yoldan indik. Burasını tarihi bir merdiven olarak söyleyebilirim. Buradan çok etkilendik. İnsan kemikleri burada halen açıkta duruyor. Burada iki tane şapel veya bina şeklinde bir yapı vardı. Ilgarini mağarası herkesin görmesi gereken bir yer. Kesinlikle çok bakir kalmış burası” şeklinde konuştu.
Ilgarini Mağarasının içerisinde çeşitli kalıntıların görülebildiğine işaret eden Şahin, "Tahminen buraların bir manastır olduğunu düşünüyoruz. Genç Bizans döneminde Anadolu’da Hıristiyanlığın yasak olduğu bir dönemde halk, bu tür mağaralarda ibadetlerini gerçekleştiriyordu. Bu manastırlardan bir tanesi de Ilgarini Mağarasında bulunuyor. Ama maalesef bu manastırın bir kısmı yok olmuş durumda sadece kalıntıları kalmış. Şapelin ne yazık ki sadece kalıntıları kalmış. Burayı muhtemelen defineciler kazmış. Şapelin tahminen iki katlı olduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Ilgarini mağarasının defineciler tarafından talan edildiğini gördüklerini belirten İstanbul Doğa Sporları Kulübü Derneği Üyesi Serdar Karataş ise şöyle konuştu: “Burada mezar kalıntıları var, Bizans veya Roma dönemine ait olabilir. Tabii ki kesinlikte hiç dokunmuyoruz biz, ne sarkıtlara ne de taşlara dokunmuyoruz. Dokunmadan ilerliyoruz. Umarım burası hayata geçer, çünkü definecilerinde burayı tahrip ettiğini görüyoruz ve çok üzüldük buna. Umarım biran önce burası kültür turizmine açılır ve hak ettiği değeri bulur. Mağarada mezarlar var. Bunlar çıkarılmış ya da bir şekilde define arayıcıları tarafında bunlar yeryüzüne çıkartılmış. Umarım buralar korunur. Çünkü Türkiye’nin turizm açısından çok önem teşkil eden yerlerden bir tanesi burası. Bu eski tarihte yapılan taş yolundan yaklaşık 300-400 metre aşağıya doğru derine indik. Yol boyunca insan kemikleri ve mezarlıklar vardı, bir şekilde bu mezarlıklardaki cesetler dışarı çıkmıştı. Kemikler vardı, yapılar vardı yine muhteşem taş işçiliği olan, tam taşın işlenerek düz bir halde işlenerek yapılan yerler vardı.”
Öte yandan Ilgarini mağarasına ulaşım için zorlu parkurda traking ve doğa sporları için gelen turistlerin kolayca ulaşmaları sağlamak amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kayalara 9 bin 500 adet vida çakıldı. Ahşap malzemenin sabitlenmesi için 350 kilogram çivi kullanıldı. 2,5 kilometrelik zorlu parkur boyunca geçilmesi zor bölümlere 385 merdiven ve 440 metrekare ahşap platform ile 450 metre uzunluğunda korkuluklar yerleştirildi. 2,5 kilometrelik yürüyüş yolunun sonunda denizden yüksekliği bin 250 metre olan Ilgarini mağarasının giriş ağız genişliği 22 metre, yüksekliği ise 30 metre, içeriye doğru 858 metre uzunluğundaki 250 metre derinliği ile Dünyanın 4’üncü büyük mağarası olarak gösterilen Ilgarini mağarasının 220 milyon yılda oluştuğu tahmin ediliyor. M.Ö. 2000 yılına ait insan yaşantısına dair izlere rastlanılan mağarayı her yıl 2 binden fazla trekking tutkunları ile turistler ziyaret ediyor.
(İHA)