ABD ve Rusya arasında dün esir takası yapıldı. Abu Dabi Havalimanı'nda ABD'li kadın Basketbolcu Brittney Griner ile Rus silah kaçakçısı Viktor Bout serbers bırakıldı. ABD Başkanı Joe Biden, "O, güvende. O, şu anda uçakta. O, şu an evine geliyor" dedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı "Bout, vatanına döndü" açıklamasını yaptı. Öte yandan Rusya’da tutuklu bulunan ABD’li eski asker Paul Whelan, CNN’e verdiği röportajda, ABD Başkanı Joe Biden yönetimine sitem ederek, “Serbest bırakılmamı sağlamak için daha fazlasının yapılmaması beni büyük hayal kırıklığına uğrattı” dedi.
Amerikan basınının üst düzey ABD'li yetkililere dayandırdığı haberine göre, ABD ve Rusya arasında yapılan tutuklu takası çerçevesinde Griner ve Bout serbest kaldı.
ABD Başkanı Joe Biden da Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Birkaç dakika önce Brittney Griner ile telefonda görüştüm. O, güvende. O, şu anda uçakta. O, şu an evine geliyor." ifadelerini kullandı.
Biden, Griner ile telefonda görüştüğü anların fotoğrafını da paylaştı. Biden'ın yanında Oval Ofis'te Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Griner'ın eşi Cherelle Griner'ın da olduğu görüldü.
Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da esir takası teyit edilerek “Bout ve Griner takası, 8 Aralık’ta Abu Dabi Havalimanı'nda başarıyla tamamlanmıştır. Bout, vatanına döndü.” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, Rusya ile ABD arasında Viktor Bout’un serbest bırakılması için uzun süre istişareler yürütüldüğü belirtildi.
Öte yandan Biden, Beyaz Saray'da yaptığı konuşmada operasyonun detaylarını da paylaştı. Biden, "Asla hoşgörülemez şartlar altında, Rusya'da aylarca haksız yere tutuklu kaldıktan sonra, Brittney yakında sevdiklerinin kollarında olacak." ifadesini kullandı.
Griner'ın serbest kalması için baskı yapmaktan hiçbir zaman vazgeçmediklerini belirten Biden, Griner'ın serbest bırakılması için çalışan tüm Amerikan yetkililere teşekkür etti.
Biden, "Ayrıca Britney'in dönüşü için yardımcı olan Birleşik Arap Emirliklerine de teşekkür ederim. Brittney ilk olarak uçakla buraya geçti." dedi.
Griner'ın iyi durumda ve eve dönecek olmaktan dolayı rahatlamış olduğunu belirten Biden, Rusya'da tutuklu bulunan bir diğer Amerikan vatandaşı Paul Whelan'ın durumuna da değindi.
Biden, "Ne yazık ki tamamen gayrimeşru sebeplerle Rusya, Paul'un davasına Brittney'inkinden farklı bakıyor. Henüz Paul'un salıverilmesini sağlayamadık ama vazgeçmeyeceğiz. Asla vazgeçmeyeceğiz. Paul'un ailesiyle yakın temas halindeyiz." diye konuştu
Rusya-ABD arasında yapılan mahkum takasının ardından Rusya’da casusluk suçlamasıyla tutuklu bulunan diğer bir ABD’li olan eski asker Paul Whelan, CNN’e telefonla verdiği röportajda, ABD Başkanı Joe Biden yönetimine sitem etti. Whelan, “Özellikle tutuklanmamın dördüncü yıl dönümü yaklaşırken, serbest bırakılmamı sağlamak için daha fazlasının yapılmaması beni büyük hayal kırıklığına uğrattı. İşlemediğim bir suçtan tutuklandım. Neden hala burada oturduğumu anlamıyorum" dedi.
Geçtiğimiz ağustos ayında Rusya’da mahkeme tarafından uyuşturucu madde bulundurmaktan ve uyuşturucu madde içeren elektronik sigara kartuşları getirmekten 9 yıl hapse mahkum edilen ABD'li kadın basketbolcu Brittney Griner’ın serbest bırakılmasından memnun olduğunu söyleyen Whelan, işlerin yolunda gittiğine, hükümetlerin müzakere ettiğine ve çok yakında bir şeyler olacağına inandırıldığını aktardı. ABD-Rusya arasındaki Griner ve Rus silah tüccarı Viktor Bout takasına dahil edilmemesine şaşırıp şaşırmadığı sorusuna ise Whelan, buna şaşırdığını ifade etti.
Tutukluğunu ABD’ye yönelik bir siyasi şantaj olarak nitelendiren Whelan, Kendisinin Griner'den farklı bir kategoride değerlendirildiğinin farkında olduğunu belirterek, “Benim diğer suçlulardan her zaman daha farklı bir seviyede olduğumu düşündüler ve her ne sebeple olursa olsun, burada bir Batı ülkesinden yine casuslukla suçlanan başka bir kişiden farklı muamele görüyorum. Yani ikimiz de casusluk için burada olsak da bana ondan çok farklı davranılıyor ve bana yönelik muamele diğer hapishanelerde casusluktan tutuklu olanlardan çok farklı” dedi.
Hapis cezasının bitmesine 12 yıl kaldığını belirten Whelan, ABD'ye geri dönemeyeceğinden endişe duyduğunu dile getirdi. Whelan, Başkan Joe Biden ve yönetiminin "bu noktada ödemeleri gereken bedel ne olursa olsun beni eve götürmek için ellerinden gelen her şeyi yapacağını" umduğunu aktardı.
ABD, İrlanda, İngiltere ve Kanada vatandaşı olan eski asker Whelan, bir istihbarat operasyonuna karıştığı iddiasıyla Rus yetkililer tarafından Aralık 2018'de başkent Moskova'daki bir otelde gözaltına alınmıştı. Whelan, hakkında casusluk suçlamasıyla açılan davada Haziran 2020'de mahkum edildi ve 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
ABD'li yetkililer, ABD'nin müzakere çabalarına rağmen Rusya’nın onu serbest bırakmayı reddettiğini belirtti.
ABD'li basketbolcu Brittney Griner, şubat ayında Rusya'da üzerinde uyuşturucu maddeyle gözaltına alınmıştı.
Başkent Moskova'daki Himki Şehir Mahkemesi de Griner'i, 9 yıl hapis ve 1 milyon ruble (yaklaşık 16 bin dolar) para cezasına çarptırmıştı.
Rusya ile ABD'nin, aralarında Griner'in de olduğu çeşitli tutukluların değişimine yönelik görüşmeler yürüttüğü iddia edilmişti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 27 Temmuz'da yaptığı açıklamada, Griner'in yanı sıra Rusya'da tutuklu bulunan ABD'li Paul Whelan'ın iadesi için Moskova'ya önemli bir teklif hazırladıklarını duyurmuştu.
ABD Başkanı Joe Biden da Rusya'ya, Griner'in serbest bırakılmasına yönelik çağrıda bulunmuştu.
Silah kaçakçısı olarak tanınan Viktor Bout, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçlerine (FARC) silah sağladığı gerekçesiyle ABD’de 25 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
ABD’li aktör Nicholas Cage’in başrolünde yer aldığı ünlü “Savaş Tanrısı” filminin, Bout’un hayat hikayesine dayandırıldığı öne sürülmüştü.
Kaynak: İHA-AA-Reuters