İsveç Barış Enstitüsü'nün (SIPRI) derlediği rakamlara göre 2014 yılında dünya çapında silah satışlarında Batı Avrupa ve ABD'nin pazar payı düşerken Rusya ve Asya merkezli şirketlerin payı yükseldi.
Stokholm merkezli SIPRI'nin hazırladığı rapora göre silah ve askeri hizmet satan en büyük 100 şirketin toplam hasılatında önceki üç yıl yaşanan düşüş, 2014'te de %1,5'luk bir gerileme ile devam etti.
Dünyanın en büyük silah şirketi ABD merkezli Lockheed Martin'in satışlarında ise %3,9 artış var.
Batı Avrupa ve ABD merkezli silah şirketleri en büyük 100 silah şirketi listesinde hâlâ ağırlıkta ve pazarın %80'ini elinde tutuyor, fakat toplam olarak satışları 2013'ten 2014'e yüzde 3,2 düşüş gösterdi.
Ruslarda artış yüzde 50
SIPRI'nin en büyük 100 silah şirketi listesinde ABD ve Batı Avrupa merkezli olmayan 36 şirketin satışları ise toplam %25 arttı. Bu artışın önemli bir kısmı Rusya'nın silah satışlarındaki %50'lik artıştan kaynaklanıyor.
İsveç Barış Enstitüsü'nün uzmanlarından Siemon Wezeman "Rus şirketleri hem artan ulusal askeri harcamalar hem de artan ihracatın meyvelerini topluyor" dedi.
Enstitü'nün hazırladığı rapora göre, "en büyük 100" listesine giren 11 Rus silah şirkeninin yıllık hasılatı bir yılda %48,4 büyüdü. Listedeki en büyük Rus şirketi Almaz-Antev, 8,84 milyar dolarla 11. sırada.
Rusya'daki silah şirketlerinin imalatı büyük ölçüde Rus ordusuna gidiyor fakat Hindistan ile Çin de dahil, kendileri de silah üreticisi olan bazı ülkeler de önemli müşterileri arasında.
Suriye faktörü
Moskova, Sovyetler Birliği döneminden beri Suriye'ye silah satıyor fakat SIPRI raporuna göre Suriye artık fazla silah alamıyor. Beş yıla yakın süredir devam eden ve tahminen 250 bin kişinin yaşamını kaybettiği savaş Şam'ın kasalarını boşalttı.
Silah satışları uzmanı Wezeman, Rusya'nın müttefiki olmasına rağmen Rus şirketlerinin Suriye'ye silah satışı konusunda geri adım atmadığını söylüyor "Ruslar, 'Ödemeyi yapın, teslimatı yapalım. Para yoksa silah da yok' diyor" diye ekliyor.
Yaptırımlar etkilemedi
Rus silah satışları rapora göre Rusya'nın Kırım'ı 2014 yılının Mart ayında ilhakı ardından konan uluslararası yaptırımlardan pek etkilenmedi.
Silah sanayi yetkilileri, yaptırımların Rusya'yı yeni pazarlar aramaya ve yeni teknolojiler geliştirmeye yaradığını söylüyorlar. Buna karşılık Rusya ile girdiği çatışmanın etkisiyle Ukrayna'nın silah satışları başaşağı bir düşüşle yüzde 37,4 geriledi.
Yeni üreticiler: Türkiye ve ASELSAN
İsveç Barış Enstitüsü raporunda pazar payını büyüten ve güçlenen şirketler arasında Türkiye'den şirketler de sayılıyor. SIPRI'nin "En büyük 100" listesinde Türkiye'den iki şirket var:
İlki satışlarını %5,6 artırmakla birlikte sıralamada 66.lıktan 73. lüğe düşen ASELSAN. İkincisi ise satışlarını %15,1 artırarak 89. sıraya giren Türk Havacılık ve Uzay Sanayi TUSAŞ (TAI).
Diğer bir SIPRI uzmanı Pieter Wezeman "ASELSAN ve TUSAŞ'ın gelirlerindeki hızlı yükselişin ardında, Türkiye'nin bir yandan silah konusunda kendine yeterli olma çabası, diğer yandan da daha atak bir ihracat hamlesi içinde oluşu var" diye konuştu.
Güney Kore ve Çin şirketlerinin de dünya pazarı paylarını yükselttikleri görülüyor. Ancak İsveç Barış Enstitüsü, Çin şirketleriyle ilgili güvenilir bilgi alamadığı için bunlarla ilgili ayrıntıları rapora dahil etmemiş.