Dünyada yılın son iki ayına Suriye'de Beşşar Esed rejiminin Şam'da abluka altında tuttuğu Doğu Guta'ya düzenlediği saldırılar ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı damgasını vurdu.
Esed rejimi, Şam'da abluka altında tuttuğu Doğu Guta'daki saldırılarını 14 Kasım'dan itibaren yoğunlaştırdı. Saldırılarda çoğu kadın ve çocuk yaklaşık 150 sivil hayatını kaybetti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı, uluslararası toplumun tepkisini çekti. Başta Birleşmiş Milletler olmak üzere çok sayıda uluslararası kuruluş, ülke ve sivil toplum örgütü, Trump'ın kararını kınayan ve atılan adımın bölgesel barışı baltalayacağına vurgu yapan açıklamalar yaptı.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İTT) ülkeleri, 13 Aralık'ta Türkiye'nin dönem başkanlığında İstanbul'da düzenledikleri olağanüstü zirvede, ABD'nin tanıma adımını kınayan ve Doğu Kudüs'ü gelecekteki bağımsız Filistin Devletinin başkenti olarak tanıyan İstanbul Deklarasyonu'na imza attı. İslam ülkeleri, bütün dünya devletleri Filistin Devletini ve Doğu Kudüs'ü onun işgal altındaki başkenti olduğunu tanımaya davet etti.
Zimbabve Devlet Başkanı Robert Mugabe, askeri müdahaleyle yaklaşık 37 yıldır süren iktidarını kaybetti. Görevinden istifa eden Mugabe'nin yerine eski yardımcısı Emmerson Mnangagwa geldi.
Lübnan Başbakanı Saad Hariri, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da televizyonda canlı yayında, Hizbullah ve İran'ı bölgeyi istikrarsızlaştırmakla suçlayarak istifa ettiğini açıkladı. Açıklamasından 17 gün sonra ülkesine dönen Hariri, Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın isteği üzerine istifasını erteledi.
Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, tüm ülke topraklarının terör örgütü DEAŞ'tan kurtarıldığını belirterek örgüte karşı zafer elde edildiğini açıkladı.
New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı, iş adamı Rıza Sarraf'ın federal savcılarla iş birliği yaparaktanık olarak ifade verdiği dava görülmeye başlandı. Sarraf ilk ifadelerinde Atilla'ya "kesinlikle rüşvet vermediğini, ondan da böyle bir talep gelmediğini" söyledi.
Leonardo da Vinci'nin Hazreti İsa'yı resmettiği "Salvator Mundi" adlı tablosu 450,3 milyon dolara alıcı bularak şimdiye kadar bir açık artırmada en yüksek fiyata satılan sanat eseri oldu.
Mikroblog uygulaması Twitter, tekil paylaşımlardaki 140 karakter sınırını, 280 karaktere çıkardı.
Sanal para birimi Bitcoin'in değeri 19 bin doları aşarak yeni bir rekor kırdı.
Kasım ve aralık aylarında yaşanan başlıca gelişmeler şunlar oldu:
1 Kasım
- Fransa'da 13 Kasım 2015'teki terör saldırılarından sonra ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) uygulaması kalktı.
2 Kasım
- Mısır'da Keops Piramidi'ndeki Büyük Galeri'nin üstünde 30 metre derinliğinde gizli bir boşluk keşfedildi.
-İspanya'da mahkeme, Katalonya özerk yönetiminin 8 eski bakanının tutuklanmasına, Belçika'da bulunan eski Katalan lider Carles Puigdemont ve 4 bakan hakkında Avrupa çapında tutuklama ve iade emri çıkarılmasına karar verdi.
3 Kasım
- Suriye'de Beşşar Esed rejimi, Irak sınırındaki Deyrizor ilinin merkezinin kontrolünü terör örgütü DEAŞ'tan aldı.
- Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçme kararı alan Kazakistan'da, Latin alfabesinde gazete yayımlandı.
4 Kasım
- Lübnan Başbakanı Saad Hariri, Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da televizyonda canlı yayında, Hizbullah ve İran'ı bölgeyi istikrarsızlaştırmakla suçlayarak istifa ettiğini açıkladı.
- Suudi Arabistan'da ani bir kararla "yolsuzluk davaları" çerçevesinde başta Kraliyet Muhafızları Bakanı Prens Mutab bin Abdullah ve Prens El-Velid bin Talal olmak üzere çok sayıda prens, bakan ve iş adamı gözaltına alındı.
5 Kasım
- Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz tarafından yayınlanan kraliyet kararnameleri ile hükümette ve silahlı kuvvetlerde birtakım değişiklikler yapıldı. Kraliyet Muhafızları, Ekonomi ve Planlama bakanları ile Deniz Kuvvetleri Komutanı değiştirildi, ülkedeki rüşvet ve yolsuzlukların engellenmesi için Yolsuzlukla Mücadele Komisyonunun kurulması kararlaştırıldı.
- Katalonya özerk yönetiminin eski Başkanı Carles Puigdemont ve 4 bakanı Belçika polisine teslim oldu.
- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth ve ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross'un da aralarında yer aldığı siyasetçi ve iş adamlarının off-shore hesaplarıyla ilgili belgeler "Cennet Belgeleri" adı altında yayımlanmaya başladı.
6 Kasım
- BM İklim Değişikliği 23. Taraflar Konferansı Almanya'nın Bonn kentinde yapıldı.
- Zimbabve Devlet Başkanı Robert Mugabe, kendisinin yerine geçebilecek kişi olarak görülen yardımcısı Emmerson Mnangagwa'yı görevden aldı.
7 Kasım
- Meksika'daki Büyük Milimetre Teleskobu, evrendeki en eski gök formlarından biri olan, 12,8 milyar yıllık galaksiyi kayda aldı.
8 Kasım
- Mikroblog uygulaması Twitter, tekil paylaşımlardaki 140 karakter sınırını, 280 karaktere çıkardı.
9 Kasım
- Terör örgütü DEAŞ, Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke ilinin Merkede beldesinden ve Irak sınırındaki Deyrizor ilinin Bukemal ilçesinden çekilerek son kalesini de terk etmiş oldu.
- Gök bilimciler, süpernova patlamalarının ardından yok olmadan varlığını sürdürebilen yıldız keşfetti.
10 Kasım
- Çin'de yapılan arkeolojik kazılarda en az 2 bin yıllık banyo ortaya çıkarıldı.
11 Kasım
- Ürdün, Rusya ve ABD, Suriye'nin güneyinde çatışmasızlık bölgesi oluşturulması konusunda anlaşmaya vardı.
12 Kasım
- Çin'de "Bekarlar Günü" olarak kutlanan 11 Kasım'da alışveriş çılgınları, 24 saatte yaptıkları 25,3 milyar dolarlık alışverişle yeni bir dünya rekoru kırdı.
- İran-Irak sınırında, merkez üssü Irak'taki Halepçe ilçesi olan 7,3 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde 400'den fazla kişi yaşamını yitirirdi, en az 7 bin kişi yaralandı.
13 Kasım
- Suriye'de, Halep ilinin batısındaki Etarib'de pazar yerine düzenlenen hava saldırısında 63 kişi yaşamını yitirdi, 110 kişi yaralandı.
- Terör örgütü PYD/PKK, Suriye'nin Deyrizor ilinde yer alan ülkenin en zengin ikinci petrol sahası el-Tenek'i işgal etti.
- Yunanistan'da, "makamı gasbetmekle" suçlanan İskeçe seçilmiş müftüsü Ahmet Mete ve Gökçepınar imamı Erkan Azizoğlu, 7'şer ay hapis cezalarına çarptırıldı.
14 Kasım
- Amerikan Mattel firması, ABD'yi olimpiyatlarda temsil eden ilk başörtülü sporcu İbtihaj Muhammed'i model alan bebek üretti.
15 Kasım
- Zimbabve Devlet Başkanı Robert Mugabe, askeri müdahaleyle yaklaşık 37 yıllık iktidarını kaybetti.
- Suriye'de SDG ismini kullanan terör örgütü PYD/PKK'nın sözcülerinden Talal Silo örgütten ayrıldı.
- Leonardo da Vinci'nin Hazreti İsa'yı resmettiği "Salvator Mundi" adlı tablosu, 450,3 milyon dolara alıcı bularak şimdiye kadar bir açık artırmada en yüksek fiyata satılan sanat eseri oldu. New York Times gazetesi bir hafta sonra yaptığı haberinde tablonun gizli alıcısının Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman olduğunu iddia etti.
- Kamboçya'da Yüksek Mahkeme, ana muhalefetteki Ulusal Kurtuluş Partisinin (CNRP) kapatılmasına karar verdi.
- Suriye'de, Beşşar Esed rejiminin kuşatmasındaki Doğu Guta'ya yönelik saldırılarda 4'ü çocuk 15 sivil hayatını kaybetti.
17 Kasım
- Irak'ta terör örgütü DEAŞ'ın elinde bulundurduğu son kasaba Rava geri alındı.
- Tesla firması ilk elektrikli tırını tanıttı. Üretimine 2019 yılında başlanacak tır, şarj edildikten sonra 804 kilometre yol gidebiliyor.
-Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da ablukada tuttuğu Doğu Guta bölgesine düzenlediği saldırılarda 17 sivil hayatını kaybetti.
18 Kasım
-Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da ablukada tuttuğu Doğu Guta bölgesine düzenlediği saldırılarda 12 sivil hayatını kaybetti.
19 Kasım
- Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da ablukada tuttuğu Doğu Guta bölgesindeki ilçe ve beldelere gerçekleştirdiği saldırılarda 9 sivil hayatını kaybetti, 20 sivil yaralandı.
20 Kasım
- Irak Federal Mahkemesi, IKBY'nin 25 Eylül'de yaptığı referandumun anayasal olmadığı ve sonuçlarının iptal edilmesi yönünde karar aldı.
- Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da Doğu Guta bölgesindeki yerleşim yerlerine düzenlediği saldırılarda 4'ü çocuk 9 sivil yaşamını yitirdi.
21 Kasım
- Zimbabve Devlet Başkanı Robert Mugabe, 37 yıldır yürüttüğü görevinden istifa etti.
- Irak'ta Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı Tuzhurmatu ilçesinde bombalı araçla düzenlenen saldırıda 21 kişi öldü, 52 kişi yaralandı.
22 Kasım
- Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, eski Sırp komutan Ratko Mladic'i 1992-1995 yılları arasında başkent Saraybosna'da sivillere yönelik saldırılardan suçlu buldu.
- Suudi Arabistan'da 4 Kasım'da Lübnan Başbakanlığı görevini bıraktığını duyuran Saad Hariri, istifasından 17 gün sonra ülkesine döndü. Hariri, Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın isteği üzerine istifasını erteledi.
- Çin'de, 2 Boeing 747 kargo uçağı internet üzerinden açık artırmayla 48 milyon dolara satıldı.
23 Kasım
- Bangladeş ve Myanmar, gördükleri zulümden kaçarak Bangladeş'e sığınan Arakanlı Müslümanların topraklarına geri dönmesi konusunda anlaştı.
- Amerikan pil ve elektrikli araç üreticisi Tesla, Güney Avustralya'da "dünyanın en büyük lityum iyon pilinin" yapımını tamamladı.
24 Kasım
- Mısır'ın Ariş kentinde Ravda Camisi'ne cuma namazı sırasında, DEAŞ militanları tarafından bombalı ve silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda 310 kişi yaşamını yitirdi. Mısır, 3 gün yas ilan ederken Türkiye de saldırı nedeniyle 1 gün milli yas ilan etti.
- Zimbabve'de Robert Mugabe'nin devlet başkanlığı görevinden istifa etmesinin ardından eski yardımcısı Emmerson Mnangagwa iktidara geldi.
- Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki toplantıya katılan Suriyeli muhalifler, Cenevre görüşmelerini yürütmek için yeni bir Müzakere Yüksek Komitesi oluşturdu. Genel Koordinatörlüğe Cenevre görüşmelerine başkanlık eden Nasır Hariri getirildi.
25 Kasım
- Pakistan'da polis, mahkeme tarafından iptal edilen seçim yasasındaki değişikliği protesto eden göstericilere müdahale etti. Çıkan olaylarda 16 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.
26 Kasım
-Endonezya'nın Bali Adası'ndaki Mount Agung Yanardağı, aynı hafta içinde ikinci kez kül püskürtmeye başladı.
- Suriye İnsan Hakları Ağı, Suriye'de Mart 2011'den Kasım 2017'ye kadar çıkan çatışmalarda öldürülen kadınların 24 bin 746'sını belgeledi.
- Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da Doğu Guta bölgesindeki yerleşim yerlerine düzenlediği saldırılarda ilk belirlemelere göre 5'i çocuk 25 sivil yaşamını yitirdi.
-Nepal'de 11 yıl önce sona eren iç savaşın ardından ilk kez milletvekili genel seçimi yapıldı.
27 Kasım
- Beşşar Esed rejiminin Suriye'nin başkenti Şam'da Doğu Guta bölgesindeki yerleşim yerlerine düzenlediği saldırılarda 18 sivil yaşamını yitirdi.
- Endonezya'nın Bali Adası'ndaki Agung Yanardağı'nda volkanik hareketliliğin artması nedeniyle bölgedeki 40 bin kişi tahliye edildi.
-Lübnan Başbakanı Saad Hariri, ülkesinin istikrarı için görevinin başında olmaya devam edeceğini duyurdu.
- İngiltere kraliyet tahtı varislerinden Prens Harry, Amerikalı oyuncu Meghan Markle ile nişanlandı.
28 Kasım
- İngiltere'de Oxford Belediye Meclisi, Myanmar Dışişleri Bakanı ve Devlet Başkanlığından Sorumlu Devlet Bakanı Aung San Suu Çii'ye verdiği "Oxford Özgürlük Nişanı"nı geri aldı.
- Suriyeli muhaliflerin tek çatı altında geldiği 8. tur görüşmeler beş aylık bir aranın ardından İsviçre'nin Cenevre kentinde başladı.
- Kenya'da muhalefetin boykotuna rağmen 26 Ekim'de yapılan devlet başkanlığı seçiminde ikinci kez başkan seçilen Uhuru Kenyatta, yemin ederek görevine başladı.
- Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Suriye'de gerginliği azaltma bölgeleri içinde yer alan ve Esed rejiminin yoğun saldırılarını sürdürdüğü Doğu Guta'da ateşkes ilan edildiğini duyurdu.
29 Kasım
- Kuzey Kore, yeni nesil kıtalar arası balistik füze denemesi yaptı. Fırlatıldıktan sonra 53 dakika belirlenen yörüngesinde seyreden ve 1000 kilometre mesafe kateden füze, Japon Denizi'ne düştü.
- Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesindeki (ICTY), "Prlic ve diğerleri" davasının temyiz duruşmasında, eski Hırvat general Slobodan Praljak, 20 yıl hapse mahkum edildiğinin açıklanmasının ardından siyanür içerek intihar etti.
- Suriye'de Beşşar Esed rejimi, Cenevre görüşmeleri başlarken Doğu Guta'da ilan edilen ateşkesi, bir gün geçmeden düzenlediği topçu ve havan topu saldırılarıyla bozdu.
30 Kasım
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada tanık olarak dinlenen iş adamı Rıza Sarraf, kendisine yöneltilen bütün suçlamaları ve savcılıkla iş birliği yaptığını kabul etti.
1 Aralık
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada tanık olarak dinlenen iş adamı Rıza Sarraf ifadesinde, Atilla'ya "kesinlikle rüşvet vermediğini, ondan da böyle bir talep gelmediğini" söyledi.
- Bangladeş'i ziyaret eden Papa Franciscus, önceki Myanmar ziyaretinde kullanmaktan kaçındığı, Arakanlı Müslümanların etnik adı "Rohingya" kelimesini ilk kez kullandı.
- Beyaz Saray eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn'in, Rusya'nın eski Washington Büyükelçisi Sergey Kislyak ile yaptığı görüşmeler konusunda Federal Soruşturma Bürosuna (FBI) yalan söylediğini itiraf etti.
2 Aralık
- ABD'li teknoloji devi Apple'ın Paris'teki mağazasını üç saat boyunca işgal eden protestocular "Vergini öde!" sloganlarıyla şirketin Avrupa ülkelerinde vergiden kaçınmak için yaptığı düzenlemeleri eleştirdi.
- Kanada'nın Montreal kentinde yerin altında buz devrine ait olduğu belirtilen 15 bin yıllık mağara bulundu.
3 Aralık
- Suriye'de Beşşar Esed rejiminin, başkent Şam'da abluka altında tuttuğu Doğu Guta'ya yönelik hava saldırılarında 20 sivil hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.
4 Aralık
- Rusya Adalet Bakanlığı, ABD'de yayın yapan Russia Today (RT) televizyon kanalının Rus hükümetiyle bağlantısından ötürü "yabancı ajan" olarak sınıflandırılması ve ABD Kongresindeki akreditasyonunun kaldırma kararına misilleme olarak aralarında Amerika'nın Sesi (Voice of America) radyosunun da bulunduğu 9 Amerikan basın kuruluşunu "yabancı ajan" kanunu kapsamına aldı.
- ABD'nin California eyaletinin güneyinde ormanlık arazide çıkan yangın, kısa sürede geniş bir alana yayıldı. Yangında biri itfaiyeci 2 kişi öldü, yüzlerce bina kullanılamaz hale geldi.
5 Aralık
- İspanya Yüksek Mahkemesi hakimi Pablo Llarena, Belçika'nın başkenti Brüksel'de bulunan eski Katalonya özerk yönetim hükümeti Başkanı Carles Puigdemont ve 4 eski Katalan bakan hakkındaki Avrupa tutuklama ve iade talebini geri çekti.
6 Aralık
- ABD, Kudüs'ü resmen "İsrail'in başkenti" olarak tanıdı. ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin Kudüs'le ilgili yeni yaklaşımını açıklayarak "Kudüs'ü resmen İsrail'in başkenti olarak tanıma zamanı gelmiştir. Dışişleri Bakanlığına, Tel Aviv'deki büyükelçiliğimizin Kudüs'e taşınması için hazırlıklara başlaması talimatını verdim." dedi.
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada savcılığın tanığı olan iş adamı Rıza Sarraf, tutuklu bulunduğu cezaevindeki bir gardiyana, Türk avukatı vasıtasıyla yaklaşık 45 bin dolar rüşvet verdiğini belirtti.
- ABD'de haftalık yayın yapan Time dergisi, cinsel taciz skandallarında maruz kaldıkları istismarları dile getirerek bu konudaki sessizliği bozan insanları "Yılın Kişisi" seçti.
7 Aralık
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada savcılığın tanığı olan iş adamı Rıza Sarraf, "hayali" gıda ticareti konusunda Atilla da dahil Halk Bankası çalışanlarına yalan söylediğini anlattı.
- ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Donald Trump'a Arakanlı Müslümanlara uygulanan zulüm nedeniyle Myanmar ordusu ve güvenlik gücü mensuplarına yaptırım uygulama çağrısında bulundu.
8 Aralık
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada savcılığın tanığı olan iş adamı Rıza Sarraf, Türkiye'de kolluk kuvvetlerine, Halk Bankası personeline, Hakan Atilla'ya ve ABD'de FBI'ya yalan söylediğini itiraf etti.
- Senegal'de Türk firmalarının 8 ayda tamamladığı 3 milyon yolcu kapasiteli Uluslararası Blaise Diagne Havalimanı açıldı.
- Sanal para birimi Bitcoin'in değeri 19 bin doları aşarak yeni bir rekor kırdı.
9 Aralık
- Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, tüm ülke topraklarının terör örgütü DEAŞ'tan kurtarıldığını belirterek örgüte karşı zafer elde edildiğini açıkladı.
10 Aralık
- Venezuela'da yapılan belediye seçimlerinin galibi iktidardaki Birleşik Sosyalist Parti oldu. Ülkedeki 335 il ve ilçe belediye başkanlığından 300'den fazlasını iktidar partisi adayları kazandı.
11 Aralık
- ABD'nin New York kentinde metroda boru tipi bombanın patlaması sonucu 4 kişi yaralandı.
12 Aralık
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada tanıklık yapanFetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) mensubu firari eski Komiser Yardımcısı Hüseyin Korkmaz, Türkiye'den nasıl kaçtığını ve kaçarken 17 Aralık operasyonuna ait belgeleri nasıl beraberinde kaçırdığını anlattı.
- Myanmar'da Arakan eyaletinin Maungdaw bölgesinde 16 cami yetkililer tarafından buldozerle yıkıldı.
13 Aralık
- İslam İşbirliği Teşkilatı (İTT) ülkeleri, Türkiye'nin dönem başkanlığında İstanbul'da düzenledikleri olağanüstü zirvede, ABD'nin tanıma adımını kınayan ve Doğu Kudüs'ü "Filistin Devletinin işgal altındaki başkenti” olarak tanıyan İstanbul Deklarasyonuna imza attı. İslam ülkeleri, bütün dünya devletleri Filistin Devletini ve Doğu Kudüs'ü onun işgal altındaki başkenti olduğunu tanımaya davet etti.
14 Aralık
- New York'ta tutuklu bulunan eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla'nın yargılandığı davada savunma avukatları, tanıklık yapan Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) mensubu firari eski Komiser Yardımcısı Hüseyin Korkmaz'ın "çalıntı deliller sunması" ve "yanlış ifade vermesi" nedeniyle davanın hükümsüz kılınması talebinde bulundu.
- ABD eğlence endüstrisinin en büyük şirketlerinden Walt Disney, 21st Century Fox'u 52,4 milyar dolar karşılığında bünyesine kattı.
(AA)