İnsanlık olarak, ta en başından beri hayatta kalmak için yaptığımız en büyük etkinliklerden birini, yemek yemeyi bile sorun haline getirmeyi başardık. Dünyanın bir tarafı aşırı zayıflıkla mücadele ederken, bir tarafı da artan obezite oranlarını tartışıyor. Obezite üzerine yapılan çalışmalar, artan hareketsizliğin insan sağlığına etkilerini ortaya koyuyor.
Obezite genel olarak, bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının olması gerekenden fazla olması olarak tanımlanıyor.
Çeşitlilik göstermekle birlikte obezitenin en büyük nedenleri arasında aşırı ve yanlış beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, hormonal ve metabolik etmenler, genetik etmenler, sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama gibi etkenler bulunuyor.
Obezite nasıl ölçülür?
Veriler, hiç iç açıcı değil, öncelikle bunu belirtmeliyiz. Genetik ve hormonal nedenleri bir kenara bırakıp beslenme odaklı konuşacak olursak, günümüz insanının beslenmeyle ilgili ciddi sorunları var. Obeziteye yol açacak orandaki yanlış beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik, insan sağlığını bugün çok daha fazla tehdit ediyor.
Imperial College London tarafından yapılan bir araştırma, günümüzde obezitenin ne kadar büyük bir tehlike haline geldiğini ortaya koyuyor. 1975 yılında yaşayan ve 2014 yılında yaşayan yetişkin kadın ve erkeklerin karşılaştırılmasıyla oldukça dikkat çekici sonuçlar elde etmiş araştırma ekibi. Erkeklerde obezite, 1975 yılının rakamlarını üçe, kadınlarda ise ikiye katlamış. Bu korkunç sonuçlar, bir an önce kendimize çeki düzen vermemizi söylüyor en çok da.
2014 yılında dünyada 641 milyon kişiye obezite teşhisi konmuş. Bu rakam 1975 yılında 105 milyonmuş. Yani geçtiğimiz kırk yılda dünyada obezite, altıya katlanmış. İnanılır gibi değil. Aynı aralıkta, aşırı zayıf kişi sayısı da 330 milyondan 462 milyona yükselmiş. 2014 yılında küresel obezite derecesi erkeklerde %10.8’e, kadınların obezite oranı da %14.9’a yükselmiş.
Tüm dünya büyük bir obezite sorunuyla boğuşurken, Fransa hala fit görünüyor. Avustralya, Kanada
İzlanda, Yeni Zelanda, İngiltere ve Amerika hızlı bir şekilde obezleşiyor. Ama Fransa gibi bazı ülkeler, bu konuda pek de sorunlu görünmüyor ve suyun tersine akmasını sağlayabiliyor. Ortak noktaları ise oldukça ilginç ve göz önünde bulundurulması gerek.
Geçtiğimiz kırk yılda Belçika,
Fransa, İsviçre, Singapur ve Japonya’da yaşayan kadınların obezite endekselerinde bir yükselme olmamış. Bu kadar geniş bir zamanda hiç değişim yaşanmamasının nedeni ancak sağlıklı beslenme ile açıklanabilir.
Özellikle Belçika, Fransa ve İsviçre’yi inceleyince üç ortak yiyecek ve içecekler dikkat çekici: şarap, çikolata ve peynir.
Peki, bunun başka nedenleri olabilir mi? Olabilir. Anne Barone Fransız kadınların bu kadar zengin yiyecekler yemesine rağmen neden fit kalabildiklerini sorguladığı bir yazısında şunlardan bahsediyor: “Fransız kadınların iç çamaşırları kendilerinin fit kalmasına yardımcı oluyor. Bu iç çamaşırları, fit kalmanın ne demek olduğunu kendilerine hatırlatıyor sıklıkla.”
Ayrıca kendileri fit kalmanın kalori ya da gram saymakla alakalı olmadığını, yemek yemenin tadını çıkartmaya çalıştıklarını da söylüyor, Fransız kadınlarına bu sorulunca.
Türkiye’de de obezite gittikçe büyük bir sorun haline gelmiş durumda. Sağlık bakanlığı rakamlarına göre erkeklerin %20.5’inde, kadınların da %41’inde obeziteye rastlanıyor. Toplam nüfusun %30’u obeziteyle boğuşuyor. İstanbul, en çok obeziteyle karşılaşılan il; %33 ile zirvede.