Doğu Çin Denizi'nde Pekin ile Japonya arasında ihtilafa yol açan adaların bulunduğu bölgeyi Çin, hafta sonu "Hava Savunma Tanıtma Bölgesi" ilan etti. Çin'in bu adımına, Japonya'nın bölgedeki müttefiki olan ABD dün B-52 bombardıman uçaklarıyla karşılık verdi.
Pentagon, B-52 bombardıman uçaklarının bölge üzerinden 1 saat uçuş yapmasının, son dönemde Çin ile Japonya arasında yaşanan krizle ilgisi olmadığını iddia etti. Çin, ABD'nin B-52 bombardıman uçağıyla yaptığı uçuşu yakından takip ettiğini açıkladı. Uzmanlar, ABD'nin B-52'lerle Çin'e gözdağı vererek, Doğu Çin Denizi'nde gövde gösterisi yaptığını belirtiyor ve Birinci Dünya Savaşı ile benzerliğine dikkat çekiyor.
İSİM KONUSUNDA BİLE ANLAŞAMIYORLAR
Doğu Çin Denizi'nde Çin'in "Diaoyü", Japonya'nın ise "Senkaku" olarak isimlendirdiği adalar, uzun süredir Pekin ile Tokyo arasında gerilim yaratıyor. Çin'un geçtiğimiz hafta sonu iki adanın bulunduğu bölgeyi "Hava Savunma Tanıtma Bölgesi" ilan etmesi gerilimin tırmanmasına neden oldu.
B-52 BOMBARDIMAN UÇAĞIYLA GÖZDAĞI
Çin'in Doğu Çin Denizi'ndeki bu adımına dün ABD Savunma Bakanlığı Pentagon sürpriz bir karşılık verdi. ABD Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, silahsız iki B-52 bombardıman uçağının, Çin ile Japonya arasında tartışmaya neden olan adalar üzerinde eğitim uçuşu yaptığı açıklandı. Açıklamada, eğitimin yaklaşık 1 saat sürdüğü ve Çin'e haber verilmeden söz konusu eğitimin gerçekleştirildiği belirtildi.
SİLAHSIZ UÇURDU
ABD'nin açıklamasında Guam'dan kalkan iki uçağın sılahsız olduğu, uçuşun eğitim amaçlı ve önceden planlandığı vurgulandı. Çin'in bölgeyle ilgili son dönemde yaptığı açıklamayla, B-52 bombardıman uçaklarının bölgede eğitim uçuşu arasında bir bağlantı olmadığı da ileri sürüldü.
OBAMA'NIN SÖZCÜSÜ ÜSTÜ KAPALI UYARDI
ABD Başkanı Barack Obama'nın Los Angeles seyahatinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest ise, ABD'ye ait iki B-52 uçağının bölgedeki uçuşuna doğrudan değinmedi.
Çin'in hava savunma sahasıyla ilgili hafta sonu yaptığı açıklamanın "gereksiz şekilde kışkırtıcı" olduğunu iddia eden Earnest, Pekin'in bu adımının bölgede istikrarsızlığa neden olacağı uyarısı yaptı. Earnest, Çin ve Japonya arasındaki farklılıkların tehditler veya kışkırtıcı ifadelerle değil, diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğini söyledi.
ÇİN: TESPİT ETTİK
ABD'nin Doğu Çin Denizi'nde iki B-52 bombardıman uçağıyla 1 saat boyunca gövde gösterisi yapmasına Pekin hemen tepki göstermedi. Olayın üzerinden saatler geçtikten sonra Çin Savunma Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan açıklamada, ABD'ye ait iki bombardıman uçağının, Doğu Çin Denizi'nde yeni kurulan Çin hava savunma sahasına girdiği doğrulandı.
Açıklamada, ABD uçaklarının dün yerel saatle 11.00 ile 13.26 arasında bölgede uçtuğu, Diaoyü adalarının 200 kilometre doğusuna kadar yaklaştığı ve uçakların modellerinin tespit edildiği belirtildi.
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI İLE BENZERLİK
Alman Der Spiegel dergisinin internet sayfasına konuyla ilgili konuşan siyaset profesörü Anne-Maria Slaughter, Birinci Dünya Savaşı'nın kıvılcımını çakan olayı hatırlatarak "21. yüzyıl versiyonu bir Saraybosna'dan korkuyorum" dedi.
Slaughter, "Birinci Dünya Savaşı'nda başrolü oynayan ülkeler saflarını önceden belirlemesine rağmen, kimse savaşı göze alamıyordu. Ancak Avusturya ile Sırplar arasındaki bölgesel bir çatışmanın da Birinci Dünya Savaşı'nı tetikleyeceğini pek kimse tahmin etmiyordu. Bugün Doğu Çin Denizi'nde yaşananlar, Saraybosna'da Avusturya tahtının veliahtının Sırplar tarafından öldürülmesiyle birçok benzerlik oluşturuyor" dedi.
TAYVAN VE GÜNEY KORE DE 'BİZİM' DİYOR
Çin ve Japonya'nın ıssız birkaç ada üzerinde büyük bir çatışma yaşamalarının altında önemli bir gerçeklik yatıyor. Çin'in "Diaoyü" Japonların "Senkaku" olarak adlandırdıkları adaların bulunduğu bölgede önemli petrol ve gaz rezervlerinin olduğu tahmin ediliyor. Söz konusu ıssız adaları sadece Çin ve Japonya sahiplenmiyor. Tayvan ve Güney Kore de adaların kendilerine ait olduğunu iddia ediyor ama bunu yüksek sesle dillendirmekten çekiniyor.
GÜVENLİK ANLAŞMASI
Bölgedeki petrol ve gaz rezervlerinden pay almak isteyen ABD de burayı boş bırakmıyor. ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'nda en büyük düşmanı Japonya'da 50 bin ABD askeri bulunuyor. ABD ve Japonya 1960 yılında bir ikili güvenlik anlaşması imzaladı.
Söz konusu anlaşma bugün de geçerliliğini koruyor. Anlaşmaya göre, taraflardan birinin saldırıya uğraması halinde, diğer taraf müttefikine yardım etmekle mükellef. Nitekim geçtiğimiz hafta sonu ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Çin'in söz konusu adaların bulunduğu bölgeyi hava sahası ilan etmesini kınadıklarını açıkladı.
JAPONYA KAMULAŞTIRDI
Doğu Çin Denizi'nde Çin ve Japonya arasında birçok ihtilaflı ada bulunuyor. Çin, tarihten beri adaların kendine ait olduğunu savunurken, Japonya ve Tayvan da adalar üzerinde hak iddia ediyor. Bölgede gerilime sebep olan ihtilaflı adaların bazılarını Japonya'nın geçen yıl "kamulaştırdığını" açıklamasının ardından iki ülke arasındaki tansiyon yükselmişti. Çin'de Japon mallarına boykot uygulanmış ve birçok fabrika uzun süre kapılarına kilit vurmak zorunda kalmıştı.
Hazırlayan: Mustafa KARAKUŞ