Gerçeğe dayanmayan, gerçekliği kanıtlanamamış olan her türlü hikâye ya da söz için efsane kelimesi kullanılır. Efsanenin eş anlamlısı olan kelimeler de hangi anlamda kullanıldığına göre değişir.
Kimin anlattığı bilinmez, kuralı ve sınırı yoktur. Genel olarak en eski çağlarda geçen olaylar ve eskiden yaşamış insanlar üzerinedir.
En bilinen efsane örnekleri arasında Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun, Dede Korkut Hikayeleri vardır. Bazen kişisel özelliklerine göre bir insan için de bu ifade kullanılabilir. Bu durumda mecaz anlamda kullanılıyor demektir.
Türk Dil Kurumu efsane kelimesi için isim türünde üç farklı tanım yapar. Bu tanımlar ve tanımlara göre verilen örnek cümleler şunlardır:
Eski çağlardan beri söylenegelen, olağanüstü varlıkları, olayları konu edinen hayali hikâye, söylence.
Gerçeğe dayanmayan, asılsız söz, hikâye ve bunun gibi örnekler.
Cümle içinde kullanımı:
"Hamdi'nin hayatına dair uydurulmuş efsanelerden birisi de onun müthiş bir aşk yüzünden bu hale geldiğidir. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)"
Söylence, olağanüstü, gerçek dışı kelimeleri efsane yerine kullanılabilir. Cümle içindeki kullanımlarına göre hangi anlamında söylendiği anlaşılabilir.
Bir kelimenin anlamını pekiştirmek için en doğru yöntem o kelimeyi cümle içinde kullanmaktır. Aynı şekilde o kelimenin yerine kullanılacak olan eş anlamlısını tespit etmek için de cümlenin tamamına bakmak gerekir.
Efsane eş anlamlısı kelimeleri ve efsane ile kurulan bazı örnek cümleler şunlardır: