Ehliyet sınıfları günlük hayatta ve trafikte araç çeşitlerine göre ehliyetlerin ayrıştırılmasına denilmektedir. Bir veya birden fazla araç çeşidini kullanan bireyler için çeşitli ehliyet sınıfları bulunur. Ehliyet bulunmadan araç kullanılması yasaktır. Aynı zamanda ehliyet sınıfı haricinde araç kullanımı da yasaklanmıştır. Ehliyet sistemine yeni düzenlemeler yapılmıştır. 1 Ocak 2020 düzenleme tarihi olarak güncellenmiştir. Ehliyet sınıfları A1,A2,A,B1,B,C1 ve D olarak farklı sınıflara ayrılmıştır. Toplamda 17 ayrı sınıflara ayrılan ehliyet sistemi ile araç tiplerine göre ayrım yapılmaktadır. Her ehliyet sınıfı için farklı şartlar ve farklı sınavlara girmek gereklidir. Ayrıca her ehliyet sınıfının gereklilikleri ve şartları da farklılık gösterir.
Ehliyet sınıfları kullanılan araçlara göre ayrı sınıflara ayrılmıştır. Araba, tır, otobüs, motorsiklet veya kamyon gibi farklı araç tiplerine göre farklı gerekliliğe sahip olan ehliyet sınıfları bulunur. Her sınıfın kendine özgü sınavı da bulunmaktadır. Birden çok araç çeşidi kullananlar için de çeşitli sınavlar hazırlanmaktadır. Uygulamalı ve yazılı sınavlar ile ehliyet sahibi olabilirsiniz. Ehliyet sınıflarının yaş gerekliliği ve sınavları da değişkenlik göstermektedir. Motor, araba veya traktör gibi farklı araç çeşitleri kullanmak isteyenlere ayrı ehliyet çeşidi verilmektedir. B tipi ehliyet sınıfı en yaygın kullanılan ehliyet çeşitlerindendir. Trafikte sıklıkla görülen ehliyet sistemi B olarak bilinmektedir.
Araç tipleri değişkenlik göstermektedir. Büyük ve ticari araçlar kullananlar için farklı ehliyet sistemi kullanılmaktadır. Engelli vatandaşlar için ise H sınıfı ehliyet sistemi bulunmaktadır. Motor veya arabaları da özel otomatik vites şeklinde tasarlanmıştır. Motorlu sürücüler için M ve A1, A2, A sınıfı ehliyet sınıfı kullanılmaktadır. M sınıfı ehliyet geçerlilik süresi düzenlemelere göre 10 yıl olarak ayarlanmaktadır. A sınıfı yani motorlu araçların kullanımı için öncelikle A1 veya A2 sınıfı ehliyete sahip olmaları gerekir. BE sınıfı ehliyete sahip olmak için ise gerekli şartlar B sınıfı ehliyetlerinin bulunmasıdır. Ehliyet sınıflarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Ehliyet sınıfları yaş sınırı ehliyet sınıflarına göre değişkenlik göstermektedir. Motorlu bisiklet (M/A1) ehliyetine sahip olabilmek için 16 yaşını tamamlanmış olunması gerekmektedir. A2 sınıfı ehliyete sahip olabilmek için ise 18 yaşını tamamlanması gerekmektedir. Kamyonet kamyon veya çekici gibi araçların kullanımı için de 18 yaş sınırı bulunmaktadır. D sınıfı ehliyet sistemi daha kapsamlı olduğu için 24 yaş sınırı bulunmaktadır. 24 yaşını bitirmiş ehliyet adayları d sınıfı ehliyete sahip olabilirler. Ehliyet yaş sınırını tamamladıktan hemen sonra sürücü kursu ile pratikler yapılması gerekmektedir. Sınavlardan belirli bir puan alarak ehliyet sahibi olmak kolaylaştırılmıştır. Yeni düzenlenen sisteme göre ehliyet sınıfları yaş sınırı şu şekilde belirlenmiştir:
Ehliyet sınıfları ayrıştırıldığı gibi fiyat bazlı değişimler de görülmektedir. Kullanılan araca göre ehliyet düzenlemeleri yapılmıştır. Düzenlemeler sonucunda harf sistemine göre ehliyet sahibi olunabilmektedir. Ehliyet kursu fiyatları da değişkenlik göstermektedir. Ehliyet sınıfına veya kurs özelliklerine göre fiyat bazlı değişmeler olabilmektedir. Harç ücretleri de bulunmaktadır. Güncel harç ücreti ehliyete göre de değişkenlik gösterir. Ehliyet sahibi olabilmek için çeşitli evraklar da gerekmektedir. Evrakları tamamladıktan sonra ehliyet sahibi olabilirsiniz. Ehliyet sınıfları fiyatları her sene farklılık göstermektedir.
Ehliyet sahibi olabilmek için öncellikle sürücü kursu fiyatı ödemek gerekiyor. Sürücü kursu fiyatları 2022 yılı için minimum 2010 TL'den başlamaktadır. Sürücü kursundan yazılı sınavı için kurs aldıktan sonra yazılı ve direksiyon olmak üzere iki farklı sınav için ücret ödemek gerekir. Bu ücretler de 2022 yılı için toplam minimum 280 TL'den başlar. Sınavları geçtikten ve ehliyet almaya hak kazandıktan sonra Nüfus Müdürlüklerinden ehliyet alabilmek için harç bedelini ödemek gerekir. Harç bedeli araç sınıflarına göre farklılık göstermekle beraber 2022 yılı için 705 TL ile 2198 TL arasında değişiklik gösterir. Bu ücretler her sene yılbaşından itibaren güncellenmektedir.
Ehliyet sınıfı kapsamları ehliyet sınıflarına göre farklılık gösterir. Ehliyet sınıfları kapsamları içerisinde hangi araçlar, geçerlilik süresi ve yaş sınıfı gibi şartları kapsar. Ehliyet sınıfı kapsamları kısaca şu şekildedir:
Ehliyet sınıfını değiştirmek veya yükseltmek için de gerekli şartlar bulunmaktadır. Geçiş yapılacak ehliyet sınıfına ait tecrübe sahibi olunması şarttır. Direksiyon sınavlarına girilmesi gerekmektedir. Ehliyetler arası geçiş yapılırken yazılı sınav zorunluluğu yoktur. Mevcut bulunan ehliyet sınıfı geçiş yapılacak ehliyet sınıfı kurallarını taşıyorsa yazılı sınav gerekmemektedir. Sürücü kursuna başvurarak ehliyet geçişi işlemleri başlatılabilir.