Batı Afrika'da 1300'den fazla kişinin ölümüne yol açan Ebola salgını büyük bir insani krize yol açıyor. Ancak salgın Gine, Liberya ve Sierra Leone ekonomileri için de büyük bir kriz tehdidi.
BBC'nin sorularını yanıtlayan Sierra Leone Tarım Bakanı Joseph Sam Sesay "Ekonomi Ebola yüzünden yüzde 30 küçüldü" diyor.
Tarım Bakanı bu kötü haberin Devlet Başkanı Ernest Bai Koroma tarafından olağanüstü gündemle toplanan bakanlar kurulu sırasında açıklandığını ifade ediyor.
"Ebola salgınından en çok da tarım sektörü etkilendi" diyen Bakan Sesay, Sierra Leonelilerin yüzde 66'sının tarım sektöründe çalıştığını ifade ediyor.
Ülkenin 13 bölgesinin 12'si Ebola salgını etkisi altında. Daha çok etkilenenler Liberya ve Gine'ye komşu olan doğu bölgeleri.
Yollara kurulan barikatların başında bekleyen polis ve askerler çiftçilerin bölgeler arasındaki seyahatini önlemek kadar tarımsal ürünlerin geçişine de izin vermiyor.
Sesay durumun ciddiyetini şu sözlerle ifade ediyor "Yaşadığımız sadece istihdam açığı olulması veya üretimin eksik kapasite ile sürmesi değil. Salgının daha yoğun olduğu bölgelerden insanlar topluca kaçıyor. Tarlaları tamamen terk ediyorlar."
Gıda ihtiyacıAncak Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı (UNDP) bölge koordinatörü David McLachlan-Karr, barikatların salgının kontrol altına alınabilmesi için 'hayati' öneme sahip olduğunu vurguluyor.
BBC'ye konuşan McLachlan-Karr, "Salgının çıkış noktalarını karantina altına almak kesinlikle yapılması gereken öncelikli şey" dese de Sierra Leone'de tarımın bu yüzden çöktüğünü kabul ediyor.
"Şu an tohum ekimi sezonuna girmek üzereyiz ve hiçbir tarımsal çalışma yok" diyen UNDP temsilcisi, ilerleyen aylarda gıda ihtiyacının giderek artacağını söylüyor. Bunun da gıda ülkedeki gıda fiyatlarını yükselterek enflasyona yol açmasının kaçınılmaz olduğu ifade ediliyor.
UNDP şu ana kadar ülkenin sağlık sisteminin desteklenmesi için 18 milyon dolarlık yardım çağrısı yapmış durumda. Dünya Gıda Programı ise Sierra Leone, Gine ve Liberya'da en az 70 milyon dolarlık yardıma ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Gine ve Liberya'da ekonomik beklentiler Sierra Leone'deki kadar dramatik olmasa da yine de endişe verici. Dünya Bankası Gine'de büyüme hızının yüzde 4,5'ten yüzde 3,5'e gerilemesini bekliyor.
Liberya'nın ise bu yıl yüzde 5,9 büyüyeceği öngörülse de Maliye Bakanı Amara Konneh bu kadar güçlü büyüme oranları beklemenmesinin artık gerçekçi olmadığını belirtiyor.
Liberya'da çalışan yabancı işçilerin Ebola salgınının ortaya çıkmasıyla ülkeden kaçmış ve birçok sektörde işler aksamıştı.
Madencilik zordaDünyanın en büyük çelik üreticisi ArcelorMittal Liberya'daki demir madenlerinde üretimin yavaşladığını belirtti. Maden şirketleri "mücbir sebep" ilan ederek tüm faaliyetleri durdurmuş durumda.
Gine'de Afrika'Nın en büyük demir madeni bulunuyor. Madenin işletmecisi olan Vale şirketi Nisan ayında bölgedeki 6 uluslararası personelini geri çekti ve tüm işçilere de süresiz izin verdi.
Bölgede faaliyet gösteren ve dünyanın en büyük üçüncü maden şirketi olan Rİo Tinto da Dünya Sağlık Örgütü'ne 100 bin dolar bağış yaptı ve yerel halka tıbbi malzeme desteği sağlamaya devam ediyor.
Sınırlar kapatıldıEbola salgını finans sektörünü de etkilemiş durumda. Sierra Leone'de bankalar çalışma sürelerini 2 saat azalttı. Böylece personelin müşterilerle daha az temas kurması sağlanmaya çalışılıyor.
Turizm sektörüyse tamamen durmuş durumda. Neredeyse tüm oteller boş ve işletmeciler işten çıkarmalara başlamış durumda.
Batı Afrika'da sınırların kapatılması ve alınan uçuş yasağı kararları ithalat ve ihracatı da derinden yaralıyor.