Yapılan araştırmalara göre vücudun en çok ihtiyaç duyduğu minerallerden biri olan çinkonun günlük olarak belirli miktarlarda alınması gerekiyor. 7’de 70’e herkesin günlük olarak belirli miktarlarda çinko alması gerekmektedir. Cinsiyete ve yaşa göre değişkenlik gösterse de bebeklerde günlük olarak çinko ihtiyacı 7 mg, çocuklardaki günlük çinko ihtiyacı 11 mg, yetişkinlerdeki günlük çinko ihtiyacı ise 15 mg'dır.
Bağışıklık sisteminde anahtar bir rolde bulunan çinko, vücudumuzdaki birçok enzim ve hormonun üretiminde rol alıyor. Bu sebepten çinko cinsel sağlık açısından oldukça önemlidir.
Yemeklerin pişirilme yönteminden strese kadar pek çok faktörün etkili olduğu çinko azalmasını nasıl anlarız? Çinkonun eksikliğinde hangi hastalıklar görülür? Çinko eksikliğini nasıl gideririz? Çinko hangi besinlerde vardı?
Çinko eksikliği çoğu zaman yeterince çinko içeren gıda tüketmemekten kaynaklansa da aynı zamanda bazı ilaçları alanlar da çinko eksikliğine maruz kalmaktadır. Doğum kontrol hapı, âdet düzenleyici kullanan veya menopoz sonrası hormon desteği alan kadınlarda çinko eksikliği daha sık görülüyor. Fazla alkol kullanımı, mide asidini azaltıcı ilaç kullananlar ve yaşlılarda da çinko eksikliği görülüyor. Çinko aynı zamanda kırmızı ette ve deniz ürünlerinde yüksek miktarda bulunması sebebiyle vejetaryenlerin de dikkat etmesi gereken bir mineral.
Çinko eksikliğinin en büyük belirtisi saçlar ve ciltte yaşanan sorunlardan gözlemleyebilirsiniz. Saç dökülmesi ve cansız saçlar çinko eksikliği belirtilerindendir. Aynı zamanda cildiniz mat ve soluk olur. Teninizin renginde fark edebileceğiniz kadar renk açılması görürsünüz.
Güzellik vitamini olarak da bilinen çinko eksikliğini tırnaklarınızdan da anlayabilirsiniz. Tırnakların üzerindeki beyaz noktalar ve çabuk kırılan tırnaklar çinko eksikliğinin habercisidir.
Vücuttaki iltihabı azaltma özelliği olan çinkonun eksikliği ağızda çıkan uçuklardan da anlaşılabilir. Aynı zamanda cilt yaralarının iyileşmesindeki gecikme, sinir sistemi bozukluğu ve kulaklarda çınlama da çinko eksikliğinin belirtilerindendir. Çinko eksikliği, aynı zamanda vücutta ishal, aşırı güç eksikliği, cinsel isteksizlik, bağışıklık sisteminde zayıflama nedeniyle çok sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanma, hafıza bozukluğu ve dikkat dağınıklığıyla da kendini gösterir.
Çinko eksikliği gözde sonu körlüğe varacak sarı nokta hastalığına, dişeti hastalıklarına, iştah azalmasına yol açar. Erkeklerde testosteron hormonunda azalmaya sebep olan çinko eksikliği beraberinde cinsel isteksizliğe de yol açabilir.
Çinko insülin hassasiyetini artırır. İnsülin hassasiyetinin yüksek olması hem kilo almanızı zorlaştırır hem de yediğiniz besinlerin kaslarınıza daha sağlıklı bir şekilde ulaşmasını sağlar. Çinko eksikliği şişmanlık ve şeker hastalığı riskini artırır.
Çinko eksikliği ile beraber vücutta hücre yenilenmesi ve sağlıklı bölünme süreci bozuluyor. Bu da vücudun kanserle mücadelesini ne yazık ki azaltıyor Yapılan araştırmalar çinko eksikliği ile bağlantılı olduğu düşünülen kanser türlerinin meme, kalın bağırsak kanseri, yumurtalık kanseri, akciğer kanseri, cilt kanseri ve kan kanseri olduğunu ortaya çıkarıyor. Çinko eksikliğinde kanser hücreleriyle mücadele eden bağışıklık hücrelerinin fonksiyonları da bozuluyor, bu durum aynı zamanda bakterilere ve virüslere karşı da dayanıksızlığa neden oluyor.
Çinkonun uyku hormonu olarak bilinen melatonin metabolizmasını düzenlediği ve sağlıklı bir uykuya yardımcı olduğu biliniyor. Aynı zamanda çinko dopamin hormonunun seviyesini ayarlıyor. Yapılan araştırmalara göre çinkonun kadınlarda daha belirgin olmak üzere depresyonu engellediği biliniyor. Aynı zamanda çinko eksikliği kadınlarda yumurta gelişimini de engellediği için kısırlığa da sebep olabilir. Yeterli miktarda çinko alımıyla beraber östrojen ve progesteron hormonları sağlıklı düzeylerde olur.
Çinko kırmızı ette ve deniz mahsullerinde bol miktarda bulunuyor. Ispanak, semizotu gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, bakliyat ve kuruyemişlerde de bulunuyor. Çinkonun en fazla bulunduğu besinler ise şöyle: İstiridye, peynir, sığır eti, bitter çikolata, kuru fasulye, mısır, karides, Brüksel lahanası, brokoli, nohut, yoğurt, kaju fıstığı, balık, buğday tohumu, ayçiçeği çekirdeği, tüm tahıllar, ceviz, badem, yumurta…
Çinkonun fazlalığı da eksikliği gibi zararlı olabilir. Yüksek miktarda çinko alımı çinko zehirlenmesine yol açar. Yetişkinler için çinko alımının en üst sınırının 40 miligram olduğu biliniyor.
Sınır aşımında kişide baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal, iştahsızlık ve karın krampları görülebilir.