El dokumacılığı halıcılık kan kaybediyor

Türklerin Anadolu’ya geçişi ile birlikte en önemli el sanat ürünlerinden biri haline gelen el dokumacılığı halıcılıkta, standart kalite sistemine önem verilmemesi halinde, halıcılığın yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı belirtildi.

Nevşehir’in Avanos ilçesinde kurulu bulunan Bazaar 54 halı mağazası yöneticilerinden Sefa Yıldırım yaptığı açıklamada,renk desen ve işçilik olarak dünyanın en saygın el dokuma halılarının yıllardan beri dokunduğu Anadolu’da, yapılan temel anlamdaki bazı yanlışlarla bu köklü sanat kolunun gücünü her geçen gün kaybettiğini söyledi.

UCUZ İŞÇİLİK VE KALİTESİZ MALZEME TEMEL SORUN Son yıllarda global ekonominin de bir sonucu olarak Türkiye’ye Çin başta olmak üzere Hindistan,Pakistan ve Afganistan’dan el dokuma halılarının ithal edildiğini söyleyen Yıldırım,kalite standart yapısının ucuz işçilik nedeniyle olmadığı ucuz halılarının yabancı turistlere Türk halısı altında satımı ile ciddi boyutta sorunların yaşandığını söyledi.

Türkiye’deki halı üretiminin de değerlendirilmesi ile yetkililerinin bu yönde gümrük vergilerinin artırılmasının yanı sıra, belirli ölçülerde olmayan halıların girişinin Türkiye’ye girişine izin verilmemesine karşın tahminlerin de ötesinde oldukça ucuz fiyatlarla bu halıların Türkiye’de satışa sunulduğunu ,söyledi.Yıldırım bunların bir araya gelmesi ile birlikte, el dokumacılığı halıcılığın adeta yok oluş sürecini hızlandırdığını anlattı. Yıldırım şöyle konuştu:

“Dünya ölçeğinde el dokuması yün ve ipek halıları ile Türkiye haklı bir üne sahip,bu kesinlikle tartışılmaz gerçek.Son yıllarda bir dizi önlemlerin de alınmasına karşın yurda sokulan halılar ne yazık ki el dokuması Türk halısı olarak turistlere pazarlanıyor.Bu süreçte halıyı satın alan turist,birkaç yıllık bir kullanımla birlikte halının renk dokusunun kaybolduğunu ve ciddi bir tahribatının olduğunu belirterek ilgili birimlere başvuruda bulunuyor.Bu gelişmeler özellikle son yıllarda ciddi manada arttı.Bir yanda dünya ölçeğinde önemli bir yere gelmiş halılarımız itibarsız hale gelirken,ülke döviz girdisi bakımından da ciddi bir düşüş yaşanıyor.Öyle inanıyorum ki temel bir açmaz haline gelen bu sorunlar yumağı ile ülkenin değişik yörelerinde dokunarak turistlere satışa sunulan halılarımızdan yılda 500 Milyon Dolar gibi küçümsenmeyecek düzeyde bir kayıp yaşanıyor.Bu yönde ilgili birimlerin gerekli önemi göstermesi halinde ,geleneksel el sanatları ürünlerimizden biri olan halı satışı ile Türkiye yılda 1 milyar Doları aşkın bir döviz girdisine sahip olabilir.”dedi.

El dokuma halıcılığın oldukça zor ve zahmetli bir süreçte üretiminin yapıldığını dile getiren Yıldırım, kimi zaman bir ipek halının 7 ay gibi bir zamanda tamamlandığını,bunun da bu sanat kolundaki güçlüğü ortaya koyduğunu kaydetti.

GENÇ KIZ VE KADINLAR SADECE KIŞ DÖNEMİNDE HALI DOKUYOR El dokuma halıcılığının dünyada hedef kitleye kaliteli bir şekilde ulaşması için Türkiye’de yoğun bir çabanın sergilendiğini aktaran Yıldırım,kök boya kullanımının yanında oldukça kaliteli olan eğirme yün ve ipek kullanımının yaygın olduğunu kaydetti.Yıldırım, bir zamanlar el dokuma halılarının ana merkezlerinden biri olan Ege bölgesinde artık eskisi gibi el dokuma halıcılığa rağbet olmadığını vurguladı.Yıldırım, “Genç kız ve kadınlarımız günlüğü 30-40 TL’ye tarlalarda çalışıyorlar.Tezgahlarda bu parayı günlük olarak alabilmeleri mümkün görünmüyor.Onlarda dokumacılığı ancak kış döneminde yapmaya çalışıyorlar.”dedi.
KAPADOKYA ‘DA EKONOMİNİN CAN DAMARLARINDAN BİRİ Yıldırım,halıcılığın özellikle Avanos,Ürgüp,Uçhisar ve Ürgüp gibi merkezlerde oluşturulan mağazalarda bir yanda üretilirken,diğer yanda da satışa sunulduğunu belirterek,halı dokuyan genç kız ve kadınların dışında mağaza personelleri ile birlikte 1000 kişinin istihdamının sağlandığı bir sektörel kimliğe sahip olduğunu ifade etti.