El Dokuması Halıcılık Fabrika Ürünlerine Yenik Düştü

MEHMET ÇETİN - Karaman'ın Taşkale beldesi Belediye Başkanı Muhittin Sunaoğlu, el dokuma halılarıyla ünlü beldede yüzyıllardır devam eden halıcılığın can çekiştiğini, firmaların ucuz iş gücü nedeniyle halıları Çin'de dokuttuklarını söyledi. Sunaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Taşkale'de halıcılığın yüzyıllar öncesine dayandığını belirtti. Beldenin eski adının "Kızıllar" olduğunu ifade eden Sunaoğlu, "Orta Asya'dan gelen Kızıl Oğuzlarının Türkmen boylarındanız. Halıcılık da o kültür ile gelmiş. Bu bölgeye özgü 40'a yakın halı motifi var. Bu modeller beldemiz ile anılır. Halılarımız çok ünlüydü. Karaman'da düğün yapılacağında iki aile arasında eşya alınırken, 'mutlaka bir çift Taşkale halısı alınacak' diye şart koşulurdu" diye konuştu. El dokuması halılarda yapay hiçbir şeyin kullanılmadığını anlatan Sunaoğlu, şunları kaydetti: "Dağlarda beslenen koyunlarımızın yünleri kırkılır, kadınlar tarafından eğirilip, ip haline getirilirdi. İpler, dağlardan toplanan bitkilerden elde edilen kök boyalarla boyanır ve yine eski tezgahlarda, eski motiflerle halı haline getirilirdi. Zamanında deve yününden bile halı dokunmuş. Evlerde 100-150 yıllık halılar var. Sütleğen denilen bir ot, ceviz kabuğu, nar kabuğu ve birçok bitki boyamada kullanılırdı. Kök boya ile boyanan bu iplerden dokunan halıların rengi hiç değişmezdi. Her ilmeğinde alın teri, emek, sevgi vardı. Günümüzde bunlar pek kalmadı. Teknoloji gelişti, fabrika halıları çoğaldı. İşçilik ucuzladı. Halıcılık can çekişiyor. Firmaları ucuz iş gücü nedeniyle halıları artık Çin'de dokutuyor. Nüfusu azalan beldemizde çok fazla halı dokuyan da kalmadı." - Bir halı 2 ayda dokunuyor Sunaoğu, hemen her evin altında bulunan halı tezgahlarının bir çoğunun, bugün artık kullanılmadığını vurgulayarak, şöyle devam etti: "Firmalar hazır ipleri getirip sipariş üzerine halı dokutuyor. Normal bir halı 2 ayda dokunuyor. Halı dokuyan bir kadının günlüğü en fazla 20 liraya geliyor. Bu bile bazı firmalar için pahalı geliyor. Firmalar Çin'de günlüğü 6 liradan halı dokutuyor. Şimdi sadece İstanbul firmaları yarı ipek, özel dokuma halı istiyor. Bunlar dokunuyor. Burada halıcılığı bilmeyen yok. Kızlarımız okula başlamadan önce ilmek atmayı, desen çıkarmayı öğrenirdi. Kadınlarımız emeğinin karşılığını ekonomik olarak alabilirse, beldemizde halıcılık tekrar canlanır." Taşkale'de 11 yaşından beri halı dokuyan Cennet Aslantürk ise, "Bize iş getiren firmalardan emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Bir halıyı 5 kadın 2 ayda bitiriyoruz. Ayda aldığımız para 500-600 lira. Emeğimizin karşılığı bu değil. Kimse bu işi yapmak istemiyor. Kızlarımız halı dokumasını öğrenmiyor. Eskiden halıyı kestiğimizde ipinden, boyasına, ilmeğine kadar her şeyinde emeğimiz olurdu. Para kazanırdık. Şimdi her şey hazır geliyor. Böyle giderse biz de bırakacağız" diye konuştu.