SERTAÇ BULUR- Elazığ'ın Sivrice ilçesi merkezli deprem, kurumların afete başarılı müdahalesini, planlama ve hazırlık sürecinden başlatan, planların en kötü senaryoya göre yapıldığı Bütünleşik Afet Yönetim Sistemi'nin başarıyla uygulandığı örnek olması açısından önem taşıyor.
Afete müdahalede rol üstlenen kurum ve kuruluşlar, Elazığ'ın Sivrice ilçesi merkezli 6,8 büyüklüğündeki depremin ardından gerek müdahale gerekse iyileştirme çalışmalarını etkin şekilde yürüttü.
Deprem, kurumların hızlı refleksi, birbirleri arasındaki sağlıklı koordinasyon ve acil müdahalenin aksamadan işleyen planlaması bakımından başarıyla verilen bir sınav niteliği taşıyor.
Türkiye'nin afet yönetimini ve koordinasyon görevini üstlenen AFAD, afetlere hazırlıkta üst yapıyı oluşturan sistematik için çalışmalar yürütüyor. Sadece afet sonrasına değil afet öncesine de ağırlık veren planlama, risk ve zarar azaltma odaklı çalışmaların yürütüldüğü sistem Bütünleşik Afet Yönetim Sistemi adını taşıyor.
Deprem kuşağında yer alan ve geçmişinde birçok yıkıcı depreme tanıklık eden Türkiye'de, sistem kapsamında, afete nasıl müdahale edileceğine dair ilk plan olan Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) 2014'te devreye girdi.
Plan kapsamında, müdahaleyi yapan çalışma grupları ile koordinasyon birimlerinin rol ve sorumlulukları tamamen belirlendi.
Afet döneminde sağlıklı bilgi akışının sağlanması, afet yönetiminde acziyet yaşanmaması ve kurumlar arası koordinasyonu içeren plan, ülke çapındaki 28 çalışma grubunun faaliyetlerinde 8 bakanlığa, AFAD'a ve Türk Kızılaya görev veriyor.
Müdahaleyi yapan çalışma grupları ile koordinasyon birimlerinin rol ve sorumluluklarının tamamen belirlendiği TAMP sayesinde bakanlıklar, genel müdürlükler ve STK'ler afet durumunda ne zaman ne yapılacağını net şekilde biliyor.
Türkiye'deki entegre müdahale sisteminin temelini oluşturan TAMP, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale çalışmalarının referans noktası ve ana kaynağı olarak hizmet görüyor.
Plana göre başarılı müdahale, planlama ve hazırlık sürecinde başlıyor, tüm planlama ve hazırlıklar en kötü senaryoya göre yapılıyor. TAMP, en kötü senaryoda dahi ne yapılacağını önceden gösteriyor.
- Plan hem ulusal hem yerel ölçekte ilerliyor
Türkiye Afet Müdahale Sistemi kapsamında, TAMP'ın altında 81 İl Afet Müdahale Planı ve Çalışma Grubu Operasyon Planları yer alıyor.
Bu planlar ile afet ve acil durumlarda ihtiyaç duyulan ülke çapındaki 28, il düzeyindeki 26 acil hizmet sorumlusu kurumlar ile bunların destek çözüm ortağı kurumlarca işbirliği içerisinde hazırlanıyor. Tüm bakanlıklar ve kurumlar, afet durumundaki görevini ve bu görevi nasıl yapacağını bu planlar sayesinde net şekilde görüyor.
Sistemin bileşenlerini master planlar, bu doğrultuda hazırlanmış lokal planlamalar, projeler ve modeller ile vatandaşlara ve çalışanlara verilen eğitimler oluşturuyor.
Fiziki altyapısı, ekipler, araç parkı, yazılım sistemleri, teknolojik ekipmanlar ve lojistik organizasyonu ile işleyen sistem ayrıca kamu kurumları, özel sektör, STK'ler ve gönüllüleri kapsayan koordinasyon işlevini de içeriyor.