Emo: Elektrikte Kayıp-Kaçak Ödetilmeye Değil Düşürülmeye Çalışılmalı

- Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrikte kayıp-kaçak bedellerinin "ödetilme yöntemleri" üzerine çalışmak yerine, oranların düşürülmesine ilişkin çalışmalara hız verilmesini istedi. EM'dan yapılan açımlamada, "Çalışanların enerjilerinin kayıp ve kaçak bedelinin kime, nasıl yıkılacağına yönelik bulmacalarla tüketilmesi yerine kayıp ve kaçak oranlarının düşürülmesine yönelik çalışmalara hız verilmesi; bu anlamda denetimlerin yapılması gerektiği açıktır" denildi ve şu saptamalara yer verildi: "Sürekli yükseltilen hedef kayıp ve kaçak oranlarıyla elektrik kullanıcıları üzerinden dağıtım şirketleri fonlanırken; 2017 yılında TETAŞın kayıp ve kaçak enerji tüketimi için yaptığı satışlarda piyasaya yeni bir destek daha sağlandığı ortaya çıktı. Kayıp ve kaçak enerji bedeli ile ilgili düzenlemeler ve sonuçları şöyle özetlenebilir: **1- TETAŞ Üzerinden Alım-Satım Garantisi:**"6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçak ile aydınlatma tüketimi için elektriği TETAŞtan satın alması zorunlu kılındı. Uygulama sonucunda; TETAŞın yüksek maliyetli alımlarına zorla satış yapacağı kaynak yaratıldığı ortaya çıktı. Yükü kamuya yıkılmak üzere TETAŞa, yüksek fiyatlı elektrik alımıyla piyasa fiyatlarının yükselmesine karşı supap fonksiyonu gördürülmüş oluyor. Böylece aydınlatma ile kayıp ve kaçak enerji tüketimlerinde ortadan kaldırılan 'serbest piyasa' devlet eliyle ayakta tutulmaya çalışılıyor. 2- Maliyetin Eşitsiz Dağıtımı:"Farklı kaynaklardan elektrik satın alarak ortalama bir enerji alış maliyetine sahip olan TETAŞ; 2017den itibaren iki farklı tarife uygulamaya başladı. TETAŞ; Ekim 2016 tarifesinde dağıtım şirketlerine kilovat saat başına 14.80 kuruş üzerinden elektrik satarken, 1 Ocak 2017den itibaren genel aydınlatma amaçlı kullanımlar için 19.15 kuruş, kayıp ve kaçak enerji tüketimi için de 16.2 kuruş üzerinden satış yapacak. 3- Kayıp ve Kaçak Tüketimine Farklı Fiyat:"Kayıp ve kaçağın sonuçta tüketilen bir enerji olduğu gerçeğinden hareket ettiğimizde maliyetinin, kayıt altına alınabilen enerji maliyeti ile eşit olması gerekir. Ancak TETAŞın yeni tarifesiyle bu eşitlik bozulmuştur. EPDKnın 2016`da "sadeleştirme" iddiasıyla maliyet kalemlerini gizlemesi nedeniyle tarifede artık elektriğin çıplak bedelini göremiyoruz. Bunun yerine perakende satış hizmet (PSH) bedelinin de içine katıldığı perakende enerji bedeli ile karşılaşıyoruz. Kayıp ve kaçak tüketimi TETAŞ üzerinden fonlanmış olmaktadır. 4- Kayıp ve Kaçak Enerji Bedelinin Kullanıcıya Yansıması:"Kayıp ve kaçak enerji bedeli; kullanıcılardan dağıtım bedeli adı altında toplulaştırılan kalem kapsamında tahsil ediliyor. Kayıp ve kaçak enerji temin bedeli; kullanıcıya aynen yansıtıldığı için şirketlerin bu bedelden etkilenmeleri söz konusu olmuyor. Ancak aydınlatmaya göre kayıp ve kaçağa düşük zam yapılması dolaylı bir sübvansiyon sağlıyor. 2017 yılı kullanıcı tarifelerinde enerji bedeli düşerken dağıtım bedeline zam yapılmıştı. İletim, dağıtım, kayıp ve kaçak bedelinin yer aldığı bu kalem içinde kayıp ve kaçak bedeline yapılan zammın düşük tutulması, diğer bedellerde daha fazla artış yapılmasına olanak tanınıyor. 5- Kayıp ve Kaçak Hedefleri Açıklanmıyor:"Şeffaflığa aykırı bir şekilde kullanıcıların ne kadar kayıp ve kaçak bedeli ödediğini takip edilemez hale getiren EPDK, dağıtım şirketlerinin hedef kayıp ve kaçak oranlarını da gizlemeye başladı. 2017 yılı hedeflerinde yine yükseltmeye gidildiği biliniyor. Ancak bu rakamlar açıklanmazken, EPDK sitesinde ne kayıp ve kaçak gerçekleşmelerine ne de hedeflerine yer veriliyor. Oysa kullanıcıların tarifeleri; kayıp ve kaçak hedeflerine göre belirlenen dağıtım şirketleri gelir tavanına göre oluşturuluyor. Kamuoyundan gizlenen kayıp ve kaçak bedeli tarifelerde 'karakutu' işlevi görüyor."