Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) ne demektir?
Endoskopi sindirim sistemini incelemeye yarayan esnek (fleksibıl) bir alet olup, ultrasonografi ise yüksek frekanslı ses dalgaları ile karaciğer, safra kesesi, pankreas, rahim ve yumurtalıklar vb. organlardan görüntüler elde etmeyi sağlayan bir cihazdır. Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi endoskopi ile ultrasonografiyi tek bir alette birleştiren ve hem sindirim sisteminin içini gösteren ve hem de etrafındaki dokuları incelemeye olanak sağlayan gayet gelişmiş bir araştırma tekniğidir.
Endoskopik ultrasonografi’nin (endosonografi) standart ultrasonografiden farkı nedir?
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi endoskopi ile yapıldığından organların iç kısmına girilir ve böylelikle görüntüler çok daha yakından ve detaylı bir şekilde alınır, buna karşın standart ultrasonografi ise deri üzerinden (transkutanöz) yapıldığından çok daha uzaktan ve daha az detay verebilen görüntüler almaktadır.
Klasik anoskopi, kolonoskopi, rektoskopi, sigmoidoskopi, gastroskopi ve ERCP gibi endoskopi tetkikleri ile sadece sindirim sisteminin iç yüzeyi görüntülenebilirken, bu tetkikler organların duvarından kaynaklanan tümörlerde fikir vermemektedir. Endoskopik ultrasonografinin (EUS) başlıca üstünlüğü derinlik duyusunu verdiğinden yemek borusu kanseri, mide kanseri, rektum kanseri ve makat kanseri gibi durumlarda hem kanserin derine doğru yayılımı ve hem de etraftaki lenf bezi, damar ve organlardaki tutulumu hakkında fikir vermekte ve bu bölgelerden biyopsi alma olanağı tanımaktadır. Hedenbro ve ark. çalışmasında klasik endoskopi teknikleri ile sindirim sisteminde mide ve bağırsak gibi organların duvarlarında yer alan tümörlerin tanı olasılığının % 0.3 olduğunu belirtmişlerdir.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi, damarların içindeki kan akımını göstermekte standart ultrasonografi’ye göre daha üstündür.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi, lenf düğümlerinden biyopsi örneği almakta standart ultrasonografi’ye göre daha üstündür.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işlemi öncesinde ne gibi bir hazırlık gerekir?
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi öncesinde; allerji (özellikle iyot allerjisi), kronik akciğer hastalığı, kalp hastalığı, şeker hastalığı (diyabet) gibi rahatsızlıklarınızı doktorunuza bildiriniz.
Sizden endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi sırasında bir kitle veya sıvı belirlenmesi durumunda iğne ile biyopsi veya örnek alınabileceğinden kanama sorunu doğabilir. Bu nedenle, Kumadin gibi kan sulandırıcı ilaç veya aspirin, Motrin, ibuprofen vb. antiromatizmal veya ağrı kesici yada pıhtılaşmayı bozan ilaçları kullanıyorsanız bunları doktorunuzun denetiminde işlemden 5-7 gün önce kesmeniz gerekecektir. Bu durumu endoskopi işlemini gerçekleştirecek olan doktorunuzla paylaşmanızda yarar vardır.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi üst sindirim sistemi için yapılacaksa midenin boş olması gerekeceğinden, işlemden önce en az 6 saatlik bir açlık sağlanmalıdır.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işlemi nasıl gerçekleştirilir?
İşlem öncesinde doktor veya hemşireniz işlem için size risklerinin açıklandığına dair bir onam formunu imzalamanızı isteyecektir.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi öncesinde damar yolu ile sakinleştirici ilaçlar (sedasyon işlemi) yapılacağından aynı gün araç kullanmamanız ve aktif işinize dönmemenizde yarar vardır. Bu işlem için nadiren sakinleştirici ilaçlar (sedasyon) yerine anestezi verilebilir.
Bu işlem rektum veya kalın bağırsak için yapılacaksa size makat yolu ile lavman veya müshil ilacı verilecektir.
Vücudunuza, işlem sırasında tansiyon, nabız ve kan oksijen düzeyini takip edebilmek için elektrot adı verilen bazı yuvarlak yapışkanlar konulabilir.
Doktorunuz işlem sırasında bir televizyon ekranından (monitör) sindirim sisteminizin içinin görüntülerini izler ve diğer bir ekrandan (monitör) ise ultrasonografi görüntülerini takip eder. İşlem iğne biyopsisi yapılıp yapılmamasına göre 30 ile 90 dakika arasında sürer.
İşlemden sonra bir saat civarında yatarak dinlenmeniz istenecektir. İşlemden sonra size önerilen süre içinde hafif ve sulu yemekler yemenizde yarar vardır.
Geçici olarak işlem sırasında görüntünün rahat sağlanabilmesi için sindirim sistemi içine verilen havaya bağlı olarak, işlem sonrasında gaz, sıkışma hissi ve geğirme sorununuz olabilir.
İşlem sonrasında herhangi bir sorun yaşanmadı ise evinize gönderilirsiniz, şayet işlemde bazı zorluklar yaşandı ise geceyi ilgili sağlık kuruluşunda geçirmeniz önerilebilir.
İşleme bağlı olarak boğazınızda bir iki gün boyunca, biraz yanma ve batma olabilir, tuzlu su ile gargara yapmanız fayda sağlayacaktır.
İşlemin ertesinde şiddetli bulantı, kusma, titreme ve ateş gibi sorunlarınız olursa doktorunuz ile irtibata geçmenizde yarar vardır.
Endoskopik ultrasonografi (endosonografi) işleminin riskleri nelerdir?
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi genelde deneyimli ellerde emniyetli bir girişimdir.
İşlem sırasında iğne biyopsisi veya aspirasyon (sıvı çekme) yapılmaz ise komplikasyon 2,000 işlemde bir tanesinde görülür. Bu oran standart endoskopi girişimlerinden farklı değildir.
İşlem sonrasında hastalarda deri döküntüleri, bulantı ve kusma gibi sorunlara rastlanabilir.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi sonrasında başlıca çekinilecek komplikasyon, özellikle iğne ile doku örneği alınması veya apse boşaltılması gibi işlemlere bağlı enfeksiyon ve bağırsak delinmesidir (duodenum veya rektum perforasyonu). Bu komplikasyonun oranı ise yine ender olup, % 0.5-1.0 arasındadır. Sıklıkla, bu tür komplikasyonlardan korunma amacı ile antibiyotik verilebilir.
Endoskopik ultrasonografi (EUS) veya endosonografi işlemi pankreas için uygulanırsa, işleme bağlı pankreatit gelişebilir. Pankreatit gelişmesi halinde hastanede yatış ve serum verilmesi gerekecektir.