ANKARA (İHA) - Yatırımcıya enerji desteği sağlamak amacıyla 2004 yılında yapılan yeni düzenlemeyle yürürlüğe giren kanun kapsamında bugüne kadar 49 ildeki işletmeler için toplam 212 milyon 453 bin YTL yardım yapıldı.
Nakdi desteğin yanında 1 Ekim 2003 tarihinden itibaren imalat sanayi, madencilik, hayvancılık, seracılık, soğuk hava deposu, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanında faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari 10 işçi çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 20'si de Hazine tarafından karşılanıyor.
Enerji desteği uygulanan illerdeki tesislerde toplam istihdam 118 bini aşarken, proje halindeki yatırımların tamamlanmasıyla bu sayının 140 bini geçmesi bekleniyor. Kişi başına milli geliri bin 500 doların altındaki illerde vergi, sigorta primi ve enerji teşviki sağlayan 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Kanunu'nun, Anadolu kaplanları olarak tabir edilen işletmelerin 2001 krizini en az kayıpla aşmalarındaki en önemli etken olduğu belirtildi. Kanun kapsamında bugüne kadar binlerce işletmeye nakdi yardım sağlanırken, özellikle yatırım ve istihdam noktasında bu desteğin işletmelerin ayakta kalmasını sağladığı kaydedildi.
Hazine Müsteşarlığı yetkililerinden alınan bilgiye göre, 49 ili kapsayan bu yasa özellikle enerji desteği noktasında işletmelere doping etkisi yaptı. Yatırımcıya enerji desteği sağlamak amacıyla 2004 yılında yapılan yeni düzenlemeyle yürürlüğe giren kanun kapsamında bugüne kadar 49 ildeki işletmeler için toplam 212 milyon 453 bin YTL yardım yapıldı. Nakdi desteğin yanında 1 Ekim 2003 tarihinden itibaren imalat sanayi, madencilik, hayvancılık, seracılık, soğuk hava deposu, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanında faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari 10 işçi çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 20'si de Hazine tarafından karşılanıyor. Enerji desteği uygulanan illerdeki tesislerde toplam istihdam 118 bini aşarken, proje halindeki yatırımların tamamlanmasıyla bu sayının 140 bini geçmesi bekleniyor.
2008'E KADAR DESTEK SÜRECEK
Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, Mart 2004 yılından itibaren bu destekten, bin 27'si faaliyette olan işletme ile Ağustos 2003'ten sonra işletmeye geçen yeni tesisler için olmak üzere toplam bin 329 işletme yararlandı. Enerji desteği uygulanan bin 27 tesiste toplam 53 bin 733 kişilik istihdam mevcut iken, kanun hükümlerinin uygulanması sonucu 49 ilde 64 bin 322 kişilik yeni istihdam oluştu.
Böylelikle enerji desteği uygulaması yapılan tesislerdeki toplam istihdam sayısı 118 bini aştı. Bu illerde halen yapımı süren projelerin tamamlanmasıyla istihdamın 140 bini geçeceği hesaplanıyor. Kanun kapsamı illerde yatırım talebinde de ciddi ölçüde artış yaşandı. 2003 yılında 516 proje için teşvik belgesi düzenlenmiş iken bu sayı 2004'de 872, 2005 yılında ise bin 161'e ulaştı. 2006 Eylül ayı itibariyle ise 734 teşvik belgesi düzenlendi.
Hazine yetkilileri yatırımcıya enerji desteğinin 2008 sonuna kadar süreceğini hatırlatarak, yasanın sektöre dinamizm ve canlılık getirdiğini ifade ettiler. 1 Ekim 2003 tarihinden itibaren imalat sanayi, madencilik, hayvancılık, seracılık, soğuk hava deposu, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanında faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari 10 işçi çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 20'si Hazine tarafından karşılanıyor. Bu orana 10'dan sonraki her işçi için yarım puan ekleniyor.
Hazinece karşılanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu işletmeler için yüzde 50'yi, diğer alanlarda kurulu bulunanlar için yüzde 40'ı geçemiyor. 1 Ekim 2003'den önce belirtilen konularda faaliyete geçen işletmeler de işçi sayısını yüzde 20 artırmaları ve asgari 10 işçi çalıştırmaları halinde enerji indiriminden yararlanıyorlar. Kamu işletmeleri sigorta primi teşvikinden yararlanamazken, enerji teşviklerinden yararlanabiliyor.
NE KADAR İNDİRİM UYGULANIYOR?
Enerji desteği, yeni kurulmuş olanlar için istihdam sayısı 10 olan işletmelerde yüzde 20 oranında sağlanıyor. 10'un üzerine yapılan her ilave istihdama, 0,5 puan enerji desteği ekleniyor. Faaliyette olan işletmelerden mevcut işçi sayısını yüzde 20 oranında artıranların destek oranı ise yüzde 20. Belirlenen asgari rakamın üzerine yapılan her ilave istihdama, yine 0.5 puan enerji desteği ekleniyor. 5084 sayılı Kanun çerçevesinde enerji desteğinin azami oranı elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 40 civarında. Bu oran Organize Sanayi veya Endüstri Bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için yüzde 50 olarak uygulanıyor.
Yararlanılacak enerji desteği miktarı, OSB'lerde veya Endüstri Bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için elektrik enerjisi giderlerinin yüzde 50'sini, diğer alanlarda kurulu işletmeler için yüzde 40'ını geçemiyor. Enerji desteğinden yararlanan işletmelerin Kanunun yürürlük süresi içinde istihdam sayısını artırmaları halinde, ulaşılan toplam ilave istihdam sayısı, Komisyona bildirilen döneme ait elektrik bedeline yansıtılıyor. Aynı firmaya ait birden fazla tesisin bulunması halinde her bir tesis için ayrı ayrı müracaatta bulunulması gerekiyor. Teşvikli illerde, enerji desteği uygulaması dağıtım şirketlerinin uyguladığı tarife üzeriden hesaplanıyor. Elektrik üretimi ve dağıtımının OSB'lerce yapıldığı alanlarda ise OSB'lerin işletmelere uyguladığı tarife üzerinden yürütülüyor.
Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği alan 49 il şunlar: "Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Bartın, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van, Yozgat, Kilis, Tunceli, Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elazığ, Karaman ve Nevşehir".