Avrupa Komisyonu, Avrupa genelinde enerji fiyatlarında yaşanan artışı durdurmak için bir dizi önlem önerileri açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de, Avrupa'da yaşanan enerji fiyatlarındaki artıştan Rusya'nın sorumlu tutulmaması gerektiğini söyledi.
Önlem paketi içinde, vergi indiriminin onaylanması ve AB üyesi devletler tarafından ortak yakıt alımı önerileri de var.
Enerji fiyatlarındaki rekor artışın nedeni birçok farklı nedenden kaynaklanıyor. Covid-19 salgını sonrası ekonomilerin yeniden hareketlenmesiyle doğal gaza duyulan ihtiyacın, dolayısıyla talebin de artması bunların başında gösteriliyor.
Avrupa Komisyonu fiyat artışının önüne geçilmesi için üye devletlerin baskısı altındaydı.
Gazın toptan satış fiyatı Ocak ayından bu yana %250 arttı. Bu da tüketici ve işletmelere maliyet ve ücret artışları olarak yansıdı.
Avrupa Komisyonu'nun enerjiden sorumlu üyesi Kadri Simson alınan bir dizi önlemle, AB yönetiminin 'harekete geçilmesi' çağrılarına yanıt verdiğini söyledi.
Öneri paketinin içinde, üye devletlerin AB yasalarını delmeden enerji faturalarını düşürmek için atabileceği adımlar yer alıyor. Paket, ulusal hükümetlerin hali hazırda uygulayabilecekleri önlemlerin teyit edilmesi anlamına geliyor ama aynı zamanda Komisyon'un da neler yapabileceğine dair bir plan sunuyor.
Simson, kış yaklaşırken artan enerji fiyatlarının yarattığı yükü en doğru ve uygun şekilde üye devletlerin hafifletebileceğini söyledi.
Simson ayrıca, AB ülkelerine düşük gelirli hane halklarının desteklenmesi, şirketlere yardım ve vergi indirimleri için acil yardım paketlerini devreye sokma önerisinde bulundu.
Komisyon üyesinin önerileri arasında, üye devletlerin gerekli görüldüğü durumlarda fatura ödemelerini geçici olarak durdurması, şebekelerle bağlantıların kesilmemesi için güvence sağlanması da var.
Simson, "Küresel enerji fiyatlarındaki artış AB için ciddi bir kaygı oluşturuyor. Pandemiden çıkarken ve ekonomilerimiz yeniden toparlanırken zor durumdaki tüketicilerin korunması ve Avrupalı şirketlerin desteklenmesi önemli" dedi.
Simson, önlemlerin başında AB ülkelerinin ortak doğal gaz almasının getirebileceği faydaların incelenmesi olduğunu ifade etti ve böylece birlik için stratejik bir rezerv oluşturulabileceğini belirtti. Ama Covid-19 aşılarında olduğu gibi ortak doğal gaz satın alma girişimine katılımın da gönüllülük temelli olacağını kaydetti.
Bu fikir daha önce AB müdahalesinin daha çok olmasını savunan İspanya gibi bazı üye devletler tarafından da ortaya atılmıştı.
Tüm üye devletler ayrıca, iklim hedeflerinin tutturulabilmesi için temiz enerji yatırımlarında kullanılmak üzere, AB'nin 750 milyar euro'luk 'Covid-19 kurtarma' fonundan yararlanmaya teşvik edilmişti.
Simson, "Fiyat artışı iklim politikamızdan kaynaklanmıyor. Fosil yakıtlar artıyor. Yeşil dönüşümü hızlandırmalıyız, yavaşlatmamalıyız" dedi.
Enerji fiyatlarındaki artışın birçok nedeni var. Ülkeler, pandemiyle yavaşlayan ekonomilerini yeniden canlandırmak istiyor dolayısıyla enerjiye olan talep de artıyor. Bu da dünya genelinde tedarikte sıkıntılar yaşanmasına neden oluyor.
Sıvılaştırılmış doğal gaza talep özellikle Çin'de arttı. Pekin, karbon ayak izini azaltmak için temiz yakıt kullanımını arttırma girişimlerinde bulunuyor.
Avrupa'da ise kış aylarının soğuk geçeceği öngörüsü de birlik genelinde tedarik üzerindeki baskıyı artıran gerekçelerden.
Rüzgar şiddetindeki zayıflık da Avrupa'da yenilenebilir enerji tedariklerinin kısıtlı kalmasına neden oldu.
Enerji sıkıntısıyla Avrupa'nın Rusya'ya bağımlılığı da yeniden tartışma konusu oldu. Rusya, Avrupa'nın en büyük gaz tedarikçisi. Birçokları, Rusya'yı kasten gaz tedarikini kısıtlamakla suçladı. Moskova'yı eleştirenlere göre Rusya bu hamlesiyle, Ukrayna'yı paypas eden tartışmalı Kuzey Akım 2 (Nord Stream 2) boru hattının Almanya tarafından onaylanması sürecini hızlandırma amacı güdüyor.
Bütün bu faktörler birleşince, gazın toptan satış fiyatında dünya genelinde artış yaşanıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Çarşamba günü Moskova'da düzenlenen enerji forumunda yaptığı açıklamada Avrupa'nın yüksek enerji fiyatlarıyla ilgili suçu Rusya'nın üzerine atmaması gerektiğini söyledi.
Putin, enerji fiyatlarının düşük olduğu yaz aylarında Avrupa'nın yeterince stok yapmadığını ifade etti.
Rus lider, yaşanan enerji sıkıntısının da Avrupa'nın enerji sistemindeki 'sistematik hatalardan' kaynaklandığını belirtti ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarında çeşitliliğin sağlanmamasını bu hatalar arasında gösterdi.
Putin ayrıca bu tip sorunların, hataların Rusya'da yaşanmasının imkansız olduğunu söyledi.
Rusya Devlet Başkanı, yüksek enerji fiyatlarının piyasalarda istikrar bekleyen enerji ihracatçıları için de olumsuz olduğunu ifade etti.