İSTANBUL (İHA) - Geçen yıl Türkiye'de doğal gaz tüketiminde yüzde 20.8, petrol tüketiminde yüzde 2.0, hidroelektrik enerji tüketiminde ise yüzde 4.7 oranında artış yaşandı. 2003'te kömür tüketimi yüzde 8.9 azaldı.
BP'nin her yıl yayımladığı Dünya Enerji Raporu'nun verilerine göre, 2003 yılında dünyadaki enerji tüketiminin yüzde 0.8'ini gerçekleştiren Türkiye'de, enerji tüketimi 2002 yılına göre yüzde 3.8 oranında arttı. Petrol ve doğal gaz fiyatları son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken, küresel ekonomideki iyileşme ve Çin'de halen devam eden hızlı büyümeye bağlı olarak 2003 yılında dünyada, birincil enerji kaynaklarının tüketiminde yüzde 2.9 gibi önemli bir artış yaşandı.
Birincil enerji kaynaklarının tüketimi 2003 yılında dünyanın tüm bölgelerinde arttı. En büyük artış yüzde 6.3 ile Asya-Pasifik bölgesinde gözlenirken, en az artış yüzde 0.2 ile Kuzey Amerika'da gerçekleşti. 2002'de olduğu gibi, tüketimi küresel düzeyde yüzde 6.9 artış gösteren kömür, yine kullanımı en hızlı artan enerji kaynağı oldu. Petrol tüketimi genel olarak yüksek düzeyde seyrederken, doğal gaz kullanımı, ABD'deki önemli tüketim düşüşüne bağlı olarak geriledi. Hidroelektrik enerji üretiminde ise sadece yüzde 0.4'lük artış gözlenirken, nükleer enerji üretiminde, tarihinde ikinci kez bir daralma yaşandı.
PETROL TÜKETİMİNDEKİ ARTIŞ ORANI YÜZDE 2.1 Petrol fiyatları 2003 yılında son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Brent petrol fiyatı varil başına ortalama 28.83 dolar oldu. Brent yıla varil başına yaklaşık 30 dolar ile başladı ve 10 Mart'ta, yani Irak savaşından bir hafta önce, varil başına 35 dolar'a yaklaştı. Irak'ta yaşanan savaşın sona ermesiyle, nisan sonunda petrol fiyatları ani bir düşüşle 23 doların altına indi. Yılın geri kalan kısmında ise yeniden yükselme eğilimi göstererek, yılı bir kez daha varil başına 30 doların üzerinde kapattı.
Yüksek fiyat seviyelerine rağmen 2003 yılında petrol tüketimi önemli ölçüde arttı. Tüketim, son 10 yılın yüzde 1.6'lık yıllık ortalama artış oranının üzerine çıkarak, günde yaklaşık 1.5 milyon varil (yüzde 2.1) arttı. Petrol tüketimi dünyanın tüm bölgelerinde artış gösterdi; ancak en önemli artış yüzde 4'le (860 bin varil/gün) Asya - Pasifik bölgesinde görüldü. Venezüella'da günde 230 bin varil, Irak'ta ise günde 690 bin varil düşüş yaşanarak, bu iki ülkenin 2003 yılı içindeki petrol arzında gerileme oldu. Bununla birlikte, arzdaki düşüşü telafi eden diğer üyelerin katkısıyla, OPEC'in toplam petrol üretimi günde 1.88 milyon varil gibi önemli bir artış gösterdi. Suudi Arabistan'ın üretimi ise günde 1 milyon varilin üzerinde bir artış kaydetti.
OPEC dışı ülkelerde petrol üretimi, 2003 yılında, günde 830 bin varil arttı. Ancak bu artış, 2002 yılında görülen günde 1.33 milyon varillik büyümenin altında, son 10 yıllık ortalamanın ise üstünde kaldı. Üretimin günde 840 bin varil artış gösterdiği Rusya, toplam artış miktarının içinde önemli bir rol oynadı. Meksika ve Kanada, günde 100 bin varilin üzerinde bir üretim artışı gösteren OPEC dışı ülkeler oldu. İngiltere günde 220 bin varil, ABD ise günde 170 bin varillik düşüşlerle, üretimde en büyük daralmayı yaşayan ülkelerdi.
Türkiye'de 2003 yılında 31.9 milyon ton petrol tüketilirken, 2002 yılına göre yüzde 2.0 oranında artış kaydedildi. Türkiye bu rakamlarla, dünya petrol tüketiminin yüzde 0.9'unu gerçekleştirmiş oldu.
DOĞALGAZ TÜKETİMİ YÜZDE 2 ORANINDA ARTTI Dünyanın en büyük doğal gaz pazarı olan ABD'de tüketimde yaşanan yüzde 5'lik daralmaya bağlı olarak, dünya doğal gaz tüketimi 2003 yılında, yüzde 2 gibi nispeten zayıf bir oranda artış gösterdi. ABD dışında doğal gaz tüketim artışı genel olarak yaklaşık yüzde 4 düzeyinde seyretti. Kanada'daki azalan üretimin kısmen ABD ve Meksika'daki küçük artışlarla telafi edildiği Kuzey Amerika, doğal gaz üretiminde azalma yaşanan tek bölge oldu. Rusya'nın doğal gaz üretiminde 2002 yılında başlayan iyileşme trendi geçen yıl hız kazanarak, üretimde yüzde 4'lük artışa yol açtı. Avrupa içinde ise, Norveç'in üretimi yüzde 12'lik önemli bir büyüme gösterdi. Avrupa'nın geri kalan kısımlarında, özellikle İngiltere, İtalya ve Hollanda'daki düşüşlere bağlı olarak, doğal gaz üretimi bir kez daha azaldı.
2003 yılında Türkiye'de, 21 milyar metreküp doğal gaz tüketildi. Bu rakama göre, Türkiye'de doğalgaz tüketimi geçen yıla göre yüzde 20.8 oranında artış gösterdi. Türkiye, dünyadaki doğal gaz tüketiminin yüzde 0.8'ini gerçekleştirdi.
KÖMÜR TÜKETİMİ DÜNYADA ARTIŞ GÖSTERDİ Dünya kömür tüketimi 2003 yılında yüzde 6.9 oranında arttı. 2002 yılında olduğu gibi, Çin'in kömür tüketiminde yüzde 15 gibi büyük bir oranda gerçekleşen artış, 2003 yılı rakamlarını da etkiledi. Bununla birlikte, dünyanın diğer bölgelerinde de kömür talebi yüksek düzeyde seyretti. Kuzey Amerika'daki kömür tüketimi yüzde 2.5 artarak rekor bir seviyeye ulaştı. Kömür kullanımı Avrupa ve Avrasya'da yüzde 4.4, Asya - Pasifik'te ise (Çin hariç) yüzde 3.5 oranında arttı. Dünyadaki kömür üretiminin yüzde 0.4'ünü gerçekleştiren Türkiye'de geçen yıl kömür lı. Tüketim, son 10 yılın yüzde 1.6'lık yıllüretimi yüzde 9.2 azaldı. Kömür tüketiminde ise yüzde 8.9'luk bir azalma yaşandı.
Dünyanın üçüncü büyük nükleer enerji üreticisi Japonya'nın üretiminde yaşanan yüzde 27'lik büyük düşüşe bağlı olarak, dünya genelinde nükleer enerji üretimi yüzde 2 oranında daraldı. ABD'nin nükleer enerji üretimi de yüzde 2 azaldı. Hidroelektrik enerjisi üretimi ise mütevazı bir artış göstererek yüzde 0.4 arttı. Dünyadaki hidroelektrik enerji tüketiminin yüzde 1.3'ünü gerçekleştiren Türkiye'de hidroelektrik enerji tüketimi yüzde 4.7 oranında artış gösterdi.