**Merkez Bankası, Eylül ayı enflasyonun artmasında işlenmemiş gıda fiyatlarındaki keskin yükselişin belirleyici olduğuna dikkat çekerek, işlenmemiş gıda haricindeki alt gruplarda enflasyonun genelde olumlu bir eğilim sergilediğini vurguladı.
**
Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki istikrarlı gerilemenin devam etiğine işaret eden Merkez Bankası, temel enflasyon göstergelerinin orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürdüğünü, yılın son çeyreğinden itibaren enflasyonun kademeli bir düşüş sergileyeceğinin tahmin edildiğini bildirdi.
Merkez Bankası Eylül Ayı Fiyat Gelişmelerini açıkladı. Eylül ayında tüketici fiyatlarının yüzde 123 ve yıllık enflasyonun 0.91 puan yükselerek yüzde 9.24 düzeyinde gerçekleştiğine dikkat çeken Merkez Bankası, bu gelişmede, Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde de belirtildiği gibi, işlenmemiş
gıda fiyatlarındaki keskin yükselişin belirleyici olduğunu vurguladı. İşlenmemiş gıda haricindeki alt gruplarda enflasyonun genelde olumlu bir eğilim sergilediğine işaret eden Merkez Bankası, hizmet grubu yıllık enflasyonundaki istikrarlı gerileme devam ederken, temel enflasyon göstergelerinin orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürdüğünü kaydetti. Merkez Bankası yılın son çeyreğinden itibaren enflasyonun kademeli bir düşüş sergileyeceğinin altını çizdi.
ÖKTG-H ENDEKSİNİN YILLIK ARTIŞ ORANI YÜZDE 3.76
Eylül ayı fiyat gelişmelerine göre enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 3.76’ya, bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise yüzde 3.70’e geriledi. Eylül ayında mal grubu fiyatları yüzde 1.58, hizmet grubu fiyatları ise yüzde 0.23 oranında arttı. Böylelikle, yıllık enflasyon mal grubunda yüzde 11.06’ya yükselirken, hizmet grubunda yüzde 4.20’ye geriledi.
HİZMET GRUBU YILLIK ENFLASYONUNDA YAVAŞLAMA SÜRÜYOR
Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki istikrarlı yavaşlama sürdü. Bu gelişmede, cep telefonu görüşme ücretlerinde gözlenen düşüşün etkisiyle aylık bazda yüzde 1.82 oranında gerileyen haberleşme hizmetleri fiyatları önemli rol oynadı. Böylece, yemek ve ulaştırma hariç hizmet grubu fiyatlarında yıllık enflasyon geçen aya kıyasla 1 puan azalarak yüzde 1.85 ile oldukça düşük bir seviyede gerçekleşti. Enerji fiyatları Eylül ayında yüzde 0.42 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 10.56’ya geriledi. Fiyatlardaki artışta tüp gaz ve LPG fiyatlarında kaydedilen artışlar ile diğer akaryakıt ürünlerinin uluslararası petrol fiyat gelişmeleri çerçevesinde yükselmesi etkili olurken, diğer alt gruplarda belirgin bir değişim gözlenmedi.
GEÇİCİ VERGİ AYARLAMALARININ BAZ ETKİSİ EKİM’DE BİTECEK
Enerji ve gıda dışı mal grubu yıllık enflasyonu 0.63 puan azalarak yüzde 7.59 oldu. Bu gelişmede, giyim ve ayakkabı grubunda aylık fiyat değişiminin (yüzde –2,21) mevsimsel ortalamaların oldukça altında gerçekleşmesi önemli rol oynadı. Buna ek olarak, altın hariç dayanıklı mal grubundaki yavaşlamanın da etkisiyle temel mal grubu yıllık enflasyonu yüzde 3.18’e geriledi. Ayrıca, tütün ürünleri fiyatları da bu dönemde yüzde 1.14 oranında azaldı. 2009 yılı içinde gerçekleştirilen geçici vergi ayarlamalarının oluşturduğu baz etkisinin Ekim ayında sona erecek olması sebebiyle, enerji ve gıda dışı mal yıllık enflasyonunun daha da düşük seviyelere ineceği not edildi.
GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER İN YILLIK ENFLASYONA KATKISI 4.2 PUAN
İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde, Eylül Ayı Para Politikası Kurulu Özeti’nde dikkat çekildiği üzere, temelde sebze fiyatları kaynaklı olarak belirgin oranda yükselerek yüzde 9.93 oldu. Grup yıllık enflasyonu ise yüzde 28.74 ile endeks tarihindeki en yüksek seviyeye yükseldi. Alt gruplar bazında incelendiğinde, bu yüksek oranlı artışta sebze, et ve süt fiyatlarındaki gelişmelerin ön planda olduğu gözlendi. İşlenmemiş et fiyatları yüzde 4.41 oranında artarak yükseliş eğilimini sürdürdü. Bu artışların işlenmiş et ürünleri fiyatlarına olan yansımaları devam etti. Bunun yanında, işlenmiş gıda ürünlerinin genelinde fiyat artışlarının bu dönemde geçmiş aylara kıyasla bir miktar hızlandığı dikkat çekti. Bu gelişmeler sonucunda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu yaklaşık 5 puan artarak yüzde 15.33 olmuş, böylelikle bu grubun yıllık enflasyona katkısı 4.2 puana yükseldi.
BALIKÇILIK FİYATLARINDA YÜKSEK ORANLI AZALIŞ YAŞANDI
Eylül ayında üretici fiyatları yüzde 0.51 artarken, yıllık enflasyon yüzde 8.91’e geriledi. Tarım fiyatları yüzde 0.44 ile bir önceki yıla paralel bir aylık artış sergiledi. Alt gruplara bakıldığında, balıkçılık fiyatlarında aylık bazda yüksek oranlı azalış (yüzde 59.32) kaydedilirken, sebze, buğday, arpa ve canlı hayvan fiyatlarındaki belirgin yükselişler sürdü. İmalat sanayi fiyatları gıda ve ana metal sanayi imalatı fiyatlarındaki artışa bağlı olarak bu dönemde yüzde 0.56 oranında yükselirken, diğer alt gruplarda ise fiyatlar ılımlı bir seyir izledi.
DAYANIKLI TÜKETİM İLE SERMAYE MALLARI FİYATLARINDA BELİRGİN BİR DEĞİŞİM OLMADI
Üretici fiyatları gelişmeleri MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, dayanıklı tüketim ile sermaye malları grup fiyatlarında belirgin bir değişim olmadığı, diğer alt gruplarda fiyatların aylık bazda yükseldiği gözlendi. Dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışta et ve et ürünleri imalatı fiyatlarında süregelen yükseliş belirleyici olurken, ara malları fiyatlarında metal fiyatlarındaki artışın etkisi hissedildi. Sonuç olarak, tarım ve gıda üretici fiyatlarındaki artışlar tüketici fiyatlarına yansımaya devam ederken, diğer imalat sanayi fiyatlarından kaynaklanan belirgin bir baskı gözlenmedi.(ANKA)