Milyonlarca memur ve emekli TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamlarına göre zam alırken Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Haziran 2023’te göreve geldiğinden bir ay sonra yükselişe başlayan enflasyon, mayısta zirveyi görmesinin ardından ilk kez inişe geçti.
Mayısta yüzde 75.45 ile zirveye çıkan yıllık enflasyon, baz etkisinin devreye girmesi ile yaklaşık 4 puan geriledi ancak Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı veriler piyasadaki fiyat artışlarının yanında düşük bulundu.
TÜİK’in haziran ayı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verilerine göre enflasyon yıllık yüzde 71.60, aylık ise yüzde 1.64 arttı. Haziranda bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 3.79 ile konut, yıllık bazda ise yüzde 107.11 ile eğitim oldu. Konut fiyatları bir yılda yüzde 94.72, lokanta ve oteller yüzde 90.67, sağlık ise yüzde 78.51 zamlandı.
Gıdadaki fiyat artışı ise bir yılda yüzde 68.08 oldu. Tatil sezonunun açılması ve bayram tatilinin de etkisiyle, haziranın zam şampiyonu yüzde 12.71 ile otobüs bileti olurken, bunu yüzde 12.69 ile şebeke suyu fiyatları, yüzde 8.47 ile meyve fiyatları izledi. Haziranda yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artış ise yıllık yüzde 50.09 oldu.
Enflasyon verilerini sosyal medya hesabından değerlendiren Prof. Dr. Hakan Kara, “Memur ve emekliye daha az ücret artışı yapmak için bütün kamu zamları temmuza ertelendiğinden haziran enflasyonu epey düşük çıktı. Bir aylık değere bakıp bunu trend olarak görmek pek sağlıklı değil” dedi.
Farklı enflasyon hesaplamaları arasındaki fark açılıyor. Sözcü gazetesinin haberine göre; Önceki yıllarda İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) verileri resmi enflasyon için öncü veri olarak kabul edilir ve TÜİK ile yakın veriler ortaya çıkardı. Son yıllarda ise iki hesap arasındaki makas açıldı. TÜİK haziranda yıllık enflasyonu yüzde 71.6, ENAG yüzde 113.08, İTO ise yüzde 82.14 olarak açıkladı. TÜİK verisi ile ENAG arasındaki fark yüzde 41.48, TÜİK ile İTO arasındaki fark da yüzde 10.54 oldu. TÜİK, İTO ve ENAG aylık enflasyon oranlarını ise sırasıyla yüzde 1.64, yüzde 3.42 ve yüzde 4.27 olarak ölçtü.
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) tüketici fiyat endeksini (E-TÜFE) haziranda aylık yüzde 4.27, yıllık ise yüzde 113.08 olarak hesapladı. ENAG’a göre E-TÜFE yılın ilk 6 ayında da yüzde 41.16 oldu. ENAG verilerinde ana harcama gruplarında en yüksek fiyat artışı yüzde 9.3 ile giyim ve ayakkabıda olurken, bu grubu, yüzde 7.69 ile konut, yüzde 6.67 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 6.49 ile eğlence ve kültür, yüzde 4.42 ile lokanta ve oteller izledi.
Haziranda kendisini gösteren baz etkisi enflasyonda bir miktar düşüş getirse de Türkiye, Avrupa’da en yüksek enflasyon oranına sahip ülke konumundan kurtulamıyor. Arjantin yüzde 276’lık enflasyon ile zirvede yer alırken, onu yüzde 140 ile Suriye, yüzde 71.6 ile Türkiye izledi. Türkiye’nin ardından dördüncü sırada yüzde 59.2 ile Venezuela, beşinci sırada ise yüzde 57.5 ile Zimbabve yer aldı. Avrupa’da en yüksek enflasyona sahip ülke olarak zirvedeki yerini bırakmayan Türkiye’yi takip eden en yüksek ikinci enflasyon ile aradaki fark yüzde 63.3 oldu. Avrupa’da en yüksek ikinci enflasyon yüzde 8.3 ile savaştaki Rusya’da bulunurken, üçüncü sırada ise yüzde 5.8 ile İzlanda yer alıyor. G20 ülkeleri arasında da Türkiye, Arjantin’in ardından en yüksek enflasyona sahip ikinci ülke oldu.