Enflasyonun nedenleri ve sonuçları nelerdir? Enflasyon sonrası piyasada neler yaşanır, enflasyon nasıl düşer?

Enflasyon, kendi kendini de yaratabilen ancak temelde başka sebeplerle başlayan olumsuz bir durumdur. Enflasyon ile mücadele edilmezse yıkıcı sonuçları olabilir. Enflasyon yükselirse ne olur? Enflasyonun sonuçları nelerdir?

Enflasyonun Nedenleri Nelerdir?

Enflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının genelinde yaşanan ve sürekli olan artıştır. Enflasyona sebep olan birtakım faktörler vardır. Bunlar temelde 3 grupta toplanır ve bu nedenle enflasyonun nedenleri de 3 kategoride incelenir.

1. Maliyet enflasyonu: Maliyet enflasyonu, üretim için gerekli olan maliyetin artması sonucunda piyasadaki fiyatların da artmasıdır. Maliyet artışı beşeri veya doğal nedenlerle meydana gelebilir. Örneğin; bir doğal afetin yaşanması veya döviz kurunun sürekli dalgalanması maliyet enflasyonu yaratır.

2. Talep enflasyonu: Piyasadaki fiyatların istikrarlı seyretmesinin sebebi arz talep dengesidir. Bu denge bozulduğunda, arz oranı talebe yetişemediğinde piyasa fiyatları da artmaktadır. Talep enflasyonuna müdahale etmek daha kolaydır. Faiz oranlarının artırılması ile talep baskılanır ve üretim miktarının talebe yetişmesi sağlanır.

3. Beklenti enflasyonu: Enflasyon, bir süre sonra kendi kendini doğurur. Enflasyon oranının devam edeceğine veya artacağına yönelik beklenti, fiyatların artmasına neden olur. Bu tür bir enflasyonla başa çıkmanın yolu piyasada güven ortamı yaratılması ve belirsizliğin önlenmesidir.

Enflasyonun Sonuçları Nelerdir?

Enflasyon, piyasaya zarar veren bir durumdur. Enflasyona bağlı olarak şunlar ortaya çıkar:

• Piyasadaki güven ortamı bozulur.
• Yerli para birimi ile birikim yapmanın önüne engeldir. Döviz cinsi birikim yapılır.
• Bireyler tasarruftan ziyade tüketime yönelir.
• Faiz oranları artırılır.
• Bireylerin satın alma gücü düşer.
• Gelir eşitsizlikleri artar.
• Enflasyon devam ettikçe bireylerin talep oranlarında azalma görülmeye başlar.
• Üreticilerin kar oranı düşer.
• Piyasadaki belirsizlikler yatırımcıları da uzak tutar.

Enflasyon Yükselirse Ne Olur?

Enflasyon, ülke ekonomisinin büyümesi açısından da önemlidir. Bu nedenle yüksek olmayan oranlardaki enflasyon tercih edilen bir durumdur. Bu enflasyon ılımlı enflasyondur. Ancak ılımlı enflasyon yüksek enflasyona dönüştüğünde piyasaya zarar vermeye başlar. Enflasyon için önlem alma gereği doğar.

Ardı ardına yapılan yanlış hamlelerle enflasyonun giderek artması hiperenflasyonu doğurur.

Bu durum meydana geldiğinde aşağıdaki maddeler ortaya çıkar:

• Yaşam için gereken maliyet artar ve yaşam kalitesi düşer.
• Paranın değeri düşer, dövize yönelik talep artar.
• Tasarruf, birikim ve yatırım isteği azalır.
• Gelir adaletsizliği artar, zengin daha zengin olur.
• Ülke ekonomisinin büyümesi yavaşlar.
• Para hareketlerinde yavaşlama olur.

Bazen enflasyon %50’den fazla yükselir ve hiperenflasyon ortaya çıkar. Böyle bir durumda paranın değeri oldukça düşer ve ülke ekonomik kriz yaşar. Hiperenflasyon görüldüğünde bireyler paralarını bankadan çeker ve stokçuluk yaparlar. Böyle bir panik hali bankaların işlerinde aksamaya neden olur. Pek çok şirket ve bankada iflas görülebilir.

Enflasyon Nasıl Düşer?

Enflasyonun düşürülmesi için çeşitli yaptırımlar uygulanır. Bunlardan ilki faizleri artırmaktır. Faiz artırımı, talebi düşürerek talep enflasyonunu düşürür. Ancak faiz artırımının işe yaramadığı durumlar da vardır. Eğer enflasyon beklentisi ile yeni enflasyonlar yaşanıyorsa, piyasada güven ortamı oluşturmak gerekir. Bunun için merkez bankasının bağımsız olması gerekir. Merkez bankasının doğru hamleleri atması, enflasyonu kontrol altına alması için önemlidir.