Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, engellilerin, hava, demir ve kara yolları ulaşım ağından daha kolay yararlanabilmesi amacıyla çeşitli projeler yürütüyor. Bakanlık, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla yapılan çalışmaları aktardı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada; 2021'de yürürlüğe giren Erişilebilir Ulaşım Stratejisi ve Eylem Planı ile her yerde, herkes için ve her zaman ulaşımda erişilebilirliğin sağlanması ve tüm yeni ulaşım girişimlerinin tamamen erişilebilir hale getirilmesi doğrultusunda çalışıldığı ifade edildi.
Bakanlık, hareket kabiliyeti kısıtlı bireylerin ulaşımda erişilebilirlik ihtiyaçlarına yönelik hizmetler sunulduğunu belirtti. Bu kapsamda, her noktaya ulaşımın sağlanmasının yanı sıra her bireye ulaşmak amacıyla ‘Erişilebilir Hizmet Ağı’ oluşturma çalışmaları yapıyor.
Ülkemizde bugüne kadar ‘Erişilebilirlik Belgesi’ almış toplam 40 havalimanı bulunuyor.
Bu kapsamda, söz konusu havalimanlarında da erişilebilirlik standartlarına uygun danışma, pasaport, bilet satış ve check-in bankoları ile erişilebilir tuvaletler oluşturuldu. Ayrıca erişilebilirlik standartlarına uygun rampa ve basamaklar tesis edildi, hissedilebilir yer zemin döşemeleri yapıldı.
Erişilebilirlik standartlarına sahip engelli otoparkı oluşturulurken engelli yolcuların ücretsiz olarak bu hizmetten faydalanabilmeleri sağlanıyor.
Terminallerde diğer katlara erişimi sağlayan rampalar, İngilizce ve Türkçe sesli uyarı veren ve Braille kabartmalı butonları bulunan, tekerlekli sandalyeliler tarafından da kullanılabilecek ölçülerde asansörler hayata geçirildi.
Terminal içinde ve dışında standartlara uygun tahsis edilmiş engelli telefonları bulunuyor. Terminal içindeki yeme içme mahallerine ulaşımda kot farklılıkları giderildi. Engelli yolcuların dinlenmeleri için yeterli sayıda koltuk grubu planlandı.
Türkiye’nin uluslararası alandaki etkisini ve etkinliğini artıran İstanbul Havalimanı aynı zamanda ‘Erişebilirlik Hizmetleri’ ile de öne çıkıyor. İstanbul Havalimanı’nda bulunan çok özel misafir odasında istairport.com web sitesinden başvuru yaparak ‘Çok Özel Misafir Kartı’ alan Demans, Cerebral Palsi, Otizm ve Down Sendromlu yolcular; uçuş kapıları bölgesinde bulunan ‘Çok Özel Misafir’ odalarında sakin bir zaman geçirebiliyor ve İGA Buggy araçlarından bir refakatçileriyle beraber ücretsiz faydalanabiliyor.
Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğundaki devlet ve il yollarında da engelli bireylerin faydalanabileceği şekilde tasarlanmış yaya rampası veya asansör içeren yaya üst geçit tipleri uygulanırken mevcut yaya üst geçitleri bünyesinde ilave asansör yapıldı.
Yol ağlarında çeşitli noktalarda hemzemin yaya geçitlerinin orta refüjleri ve yaya yolları engellilerin kullanımına uygun olarak düzenlenirken yeni ve mevcut yaya kaldırımları ve hemzemin yaya geçitlerinde engelli bireylerin kullanımına uygun hissedilebilir yüzey, orta refüj düzenlemeleri, rampalar ve butonlu sinyalizasyon uygulamaları hayata geçiriliyor.
Yaya kaldırımları, tekerlekli sandalye kullanıcılarının manevra yapmak için daha geniş alan ihtiyacı göz önüne alınarak tasarlanıyor.
YHT ve ana hat trenlerinde 2023 yılının başından bugüne kadar 1 milyon 142 bin 142 kişi engelli yolcu seyahat etti. TCDD Taşımacılık Genel Müdürlüğü, işlettiği yüksek hızlı, anahat ve konvansiyonel trenlere bilet satışının yapıldığı bilet satış sistemini yenileyerek, engelli vatandaşların seyahatlerinin her aşamasında destekleyici uygulamaları hayata geçirdi.
TCDD tarafından demir yolu taşımacılığında yatırımlar devam ederken yüksek hızlı trenler (YHT) ve diğer ana hat trenlerinde toplam 275 tekerlekli sandalye alanı oluşturuldu. Ana hat ve bölgesel trenler için 43 seyyar rampa yaptırılarak, kullanılmaya başlandı. YHT'ler için 20 rampa alımı ve dağıtımı yapıldı.
Temin çalışmaları devam eden Millî Tren Projesi ve yeni imal edilecek araçlar engelli yolcuların erişimine uygun olarak projelendirildi.
Hareket kabiliyeti kısıtlı bireylerin Hızlı tren terminallerinde güvenli dolaşımını sağlamak amacıyla ‘Turuncu Masa Erişilebilir Ulaşım Hizmet Noktası’ uygulaması da hayata geçirildi.
Uygulamayla, söz konusu bireyler gar/istasyon girişinde belirlenen yerden alınarak, trendeki seyahat edeceği koltuğa yerleştiriliyor ve seyahat sonunda trenden alınarak gar/istasyon çıkışındaki hizmet noktası butonunun bulunduğu noktaya kadar ulaştırılıyor. Uygulama Yüksek Hızlı Tren (YHT) garlarında 2019'dan itibaren kullanılıyor. Tüm ulaşım türlerinde hizmet veren terminallerde yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar devam ediyor.
Yolcu yoğunluğu olan ana hat ve YHT garlarında hareket kabiliyeti kısıtlı yolcuların seyahatlerini kolaylaştırmak amacıyla 19 YHT iş yerinde (Ankara, Eryaman YHT Garı, Eskişehir, Konya, Selçuklu, Karaman, Pendik, Söğütlüçeşme, Bostancı, Halkalı, İzmit, Polatlı, Bozüyük, Bilecik, Arifiye, Gebze, Kırıkkale, Yozgat, Sivas ) 58 personel ile yardım almak isteyen yolculara "Turuncu Masa" hizmeti veriliyor. Turuncu Masa hizmetinden Ekim 2023 ayı dahil 52 bin 50 yolcu yararlandı.
Engelli vatandaşlar; şehir içi ve şehirler arası ulaşım hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli faydalanabiliyor. Engelli vatandaşlar; demiryolları ve denizyollarının şehir içi hatları ile belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanabiliyor. Şehirlerarası otobüslerden %30 indirimli yararlanabiliyor. %40 ve üzeri oranda engelli olan yolcular, promosyon biletler hariç tüm iç hat biletlerde %20 indirim ve tüm dış hat biletlerde %25 indirim uygulanıyor.
e-Devlet'te Engel Yok projesi kapsamında gerçekleştirilen Engelsiz Çağrı Merkezi projesi bünyesinde işaret dili bilen e-Devlet Çağrı Merkezi çalışanları ile görüntülü olarak destek sağlanabiliyor. e-Devlet Kapısı kullanıcısı işitme engelli vatandaşların, ihtiyaç duydukları çağrı merkezi hizmetini mobil uygulamalar üzerinden de alabilmeleri için, ‘e-Devlet Kapısı Engelsiz İletişim Merkezi’ hayata geçirildi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, kaldırım ve otoparklarda hareket kabiliyeti kısıtlı bireylerin erişimini engelleyen işgallere ilişkin yapılan denetimlerin arttırıldığı belirtildi. Bu kapsamda engelli otoparkı ve kaldırım işgalleri illerde yetkili kurumlar tarafından denetleniyor. 2022 Nisan ile 2023 Ekim döneminde bu konuda 1 milyon 253 bin 295 denetim yapılmış olup; 306 bin 457 adet cezai işlem uygulandığı belirtildi.