Engelli vatandaşlara belirli alanlarda çeşitli kolaylıklar sağlanır. Engelli vatandaşların bu imkanlardan yararlanabilmeleri için engelli raporu almaları gerekir. Engelli raporu almak için bazı şartların yerine getirilmesi ve kişinin bazı kriterlere uygun olması önem taşır. İşte engelli raporu almadan önce bilmeniz gerekenler ve adım adım rapor alma süreci...
Engelli raporu almak için belirli adımları eksiksiz bir şekilde yapmak gerekir. Bunun için öncelikle hastaneye başvurulur, ardından testlere girilir, sonrasında sonuçlar heyete gönderilir, sağlık heyeti engellilik oranına karar verdikten sonra ise engelli raporu düzenlenir.
Engelli raporu almak isteyenlerin Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan tam teşekküllü bir hastaneye başvuruda bulunması gerekir.
Engelli raporu başvurusunun ardından tam teşekküllü hastanede testler yapılır. Engel oranı belirlenmesi için testlerin sonuçları önemli olur. Hangi testlere girileceğine ise hastanedeki birim karar veriyor ve bununla ilgili kişiyi yönlendirir. Testler, 8 ana branşta yapılır.
Engellilik oranını belirleme testlerinin ardından sonuçlar heyete gönderilir. Heyet raporu için heyetteki doktorlar sonuçtaki kararı verir.
Testlerin ardından sonuçlar doğrultusunda sağlık kurulu, kişinin engellilik oranına karar vermek üzere bir araya gelir. Görüşmeler sonrasında ise kişinin engellilik oranına karar verilir.
Engelli sağlık kurulunun belirlemiş olduğu engellilik oranı rapora aktarılır. Rapor ise doktorlar ve başhekim tarafından imzalanır. Raporu teslim alması için kişiye, hastane tarafından bir rapor teslim tarihi verilir. Kişi bu tarihte kuruma giderek raporunu teslim alabilir.
Engelli sağlık kurulu raporu almak için başvuran kişinin belirli şartları taşıması gerekir. Bu doğrultuda kişiden beklenen şartlar şu şekildedir:
Engelli sağlık kurulu raporu alabilmek adına vesikalık fotoğraf, engelli raporu başvuru dilekçesi, nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisinin hazır bulundurulması gerekir. Dolayısıyla bu belgelerin eksiksiz bir şekilde teslim edilmesi beklenir.
Engelli raporu almak için en az yüzde 40 orana gerekir. Yüzde 40’ın altındaki orana sahip olan kişilerin engelli raporu alması mümkün olmaz.
Engelli raporu almak için kişiden istenen testlerden ve muayenelerden geçmek gerekir. Çünkü kurul, testlerin ve muayenelerin sonuçlarına göre kişinin engellilik oranına karar verir. Dolayısıyla test ve muayenelerin eksiksiz yapılması önem taşır.
Engelli raporu hesaplama sürecinde Balthazard cetveli kullanılır. Cetvele göre sonuçlar değerlendirilir ve kişinin engellilik oranı belirlenir. Birden fazla engel durumu bulunan kişiler için engel durum hesaplaması da Balthazard formülüne göre gerçekleştirilir. Örneğin; birinci engellilik oranı yüzde 50 olan ve ikinci engellilik oranı yüzde 20 olan bir kişi için aşağıdaki sistem uygulanır.
Yetişkinlerin engelli raporu alma sürecinde görev yapan heyet 7 uzman doktordan oluşur. KBB, ortopedi, göz, ruh ve sinir hastalıkları, genel cerrahi, nöroloji ve iç hastalıkları uzmanlarından meydana gelen kurul uygun şartların oluştuğuna dair mutabakata vardıktan sonra kişiye engelli raporu verilebilir.
İşitme engelli raporu almak için bir eğitim araştırma hastanesi ya da bir devlet hastanesinde işitme testleri gerçekleştirilir. Testlerin sonuçları Balthazard ölçeğiyle değerlendirilir ve bu şekilde engel yüzdesi belirlenir. Ardından ek handikaplar ve genel engel yüzdesinin belli bir seviye üstünde olması durumu değerlendirilerek engel raporu hazırlanır.
Göz konusunda engelli raporu almak için farklı bir kriter uygulanır. Çünkü göz engelli raporu alma konusunda görme derecesinin önemli olmaz. Örneğin; göz derecesi miyop sağ 11 ve sol 12 derece olan bir kişi lens veya gözlük kullanıyorsa ve bu lens veya gözlükle tam görüş sağlıyorsa rapor oranı yüzde 0 olur. Bunun yanı sıra görme tembelliği için engelli raporu alınabilir. Bunun nedeni ise görme tembelliğinin az görmeyle sonuçlanması ve kanıtlanmış bir tedavisinin olmamasıdır.
Görme tembelliğinin derecesi ise hekimin duvara yansıttığı ve kişiye okuttuğu harfleri kişinin okuması veya okuyamaması esasına göre belirlenir. Duvara yansıtılmış olan harflerden en üstteki rakamı görebilen ve 2. sıradaki harf ve rakamları da silik veya hiç göremeyen kişilerin yüzde 10 ile yüzde 15 civarından gördüğü varsayılır. Duvardaki harf ve rakamlarda aşağıya doğru inildikçe ve kişinin okuması arttıkça engel oranı da düşer. Yüzde 10 ile yüzde 15 oranında gördüğü varsayılan kişilere yüzde 50 oranında engelli raporu verilebilir. Görme azlığı veya göz hastalıkları sonucunda meydana gelen hasarlar sebebiyle de engelli raporu alınabilir.
Tek gözün tamamen görmemesi diğer gözün de görüyor olması durumunda alınabilecek en yüksek engelli raporu oranı yüzde 32 olur. Bu oran da yüzde 40’ın altında olduğundan dolayı tek gözü görmeyen kişiler engelli olarak kabul edilmez. İki gözün de tamamen görme yetisini kaybetmesi halinde engelli raporu oranı yüzde 40 ya da üstünde olur. Hastalığının tedavisi olmayan kişiler sürekli yüzde 40 ya da üzerinde engelli raporu alır ve engelli sayılabilir. Dolayısıyla engelli haklarından da yararlanabilir. Aynı zamanda tek gözü görmeyen ve yüzde 32 rapor alan kişilerde örneğin ruhsal bir sıkıntı gibi farklı bir durum da varsa ve doktor bu rahatsızlık için de bir oran verirse iki oranın balthazard formülüyle yeniden hesaplanmasıyla yeni bir engelli oranı ortaya çıkabilir.
Engel oranı SGK tarafından belirlenen oran yüzdesini taşıyorsa engel raporu almak adına devletin yetkilendirdiği tam teşekküllü hastanelere başvurulur. Rapor almak adına başvuru yaptıktan sonra hastanede gereken kontroller yapılır ve heyet tarafından karar verilir. Bu kararın sonrasında rapor oranı ve yardım oranı da belirlenmiş olur. Öte yandan IQ seviyesi de engel durumu üzerinde etkili olur. Kişinin IQ seviyesi 20 ile 34 aralığında olduğunda yüzde 90 rapor alınabilir. Bütün bunların belirlenmesi için bir hastaneye başvurmak gerekir.
Engelli raporu yenileme işlemi için bazı belgelere ihtiyaç duyulur. Kişinin yanında bulundurması gereken belgeler arasında aşağıdaki belgeler vardır:
Bunun yanı sıra farklı belgelere de ihtiyaç duyulabileceği için öncesinde hastaneyle iletişime geçmek yararlı olur. Yenileme başvuruları kişinin bağlı bulunduğu İl Sağlık Müdürlüğü aracılığıyla yapılır. Kişi İl Sağlık Müdürlüğüne gidip yenileme işlemi için talepte bulunur. Kurum tarafından başvuru değerlendirilir ve ilgili birime aktarılır. İlgili birim kişiden evrakları talep eder ve evrakların hepsi eksiksiz bir şekilde teslim edilir. Sonrasında kişiler, Sağlık Bakanlığından onaylanmış olan hastanelere yönlendirilir ve buradan kişiler engelli sağlık raporlarını alabilir. Yönlendirmenin gerçekleştiği hastane kişiyi muayene eder ve yeni sağlık raporu verir.
Raporu yükseltmek için engelli raporunun aslı ya da tasdikli suretiyle İl Sağlık Müdürlüğüne başvurulur. Yapılan başvuruda kişinin şimdiki engelli raporuna itiraz etmesi gerekir. Dolayısıyla itiraz dilekçesi yazılır. Ardından raporun aslı ya da tasdikli fotokopisiyle beraber dilekçe müdürlüğe teslim edilir. Bundan sonra müdürlük kişiyi muayene için hastaneye sevk eder. Bunun yanı sıra işe alınma noktasında rapor yükseltme isteniyorsa alım yapacak kurumdan alınan sevk kağıdı ile de işlem yapılabilir.
Engelli raporuna itiraz dilekçesi ile rapor yükseltme yapılacağı zaman kişi farklı bir hastaneye yönlendirilir. Yeni hastanenin belirlediği oran da aynı olursa rapor kesinleşir. Eğer iki oran farklı çıkarsa Sağlık Bakanlığı bu kez hakem hastane belirler. Hakem hastanenin tetkiklerinin ardından alınan rapor oranı gerçek engel oranı olarak kabul edilir ve bundan sonra itiraz hakkı bulunmaz.