Özellikle saç derisi, koltuk altı ve genital bölgede oluşan yoğun koku sebebiyle, anneler ergen çocuklarını kötü kokuyor diye dermatologlara götürüyor. Genellikle 11-12 yaşlarında başlaması beklenen, fakat son yıllarda beslenme ve çevresel faktörlerin bozulmasıyla daha küçük yaşlarda görülen ergenlik dönemindeki cilt değişikliklerine değinen Çevre Hastanesi doktorlarından Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Dr. Arpi Tırpancı; ergenlik dönemi deride yaşanan süreçler ve değişiklikler hakkında bilgi verdi. Dr. Tırpancı; “Ergenliğe girişi başlatan hormonal değişimler farklı şiddette deri değişiklikleri de ortaya çıkarır. Küçük bir çocukta başlayan bedensel değişimler bazen yeterince anlaşılmadığı ve uygun danışmanlık yapılmadığı zaman sıkıntılı bir süreç başlatabilir. Hormonlar tüm bedende etkilerini göstermekte deri de bundan payını almaktadır. Her iki cinste koltuk altı ve kasıklarda kıllanma artışı, erkek çocuklarda bıyık yanak kısmında kıllanma, kız çocuklarında meme dokusunun gelişimi erkek çocuğunda sesin kalınlaşması ve testislerde peniste büyüme vb gibi her iki cinste oluşan değişimler yanında deride yağlanma sivilce oluşumu, değişen oranda deri çatlakları ter bezlerinin hormonlar etkisiyle değişen ve yoğunlaşan içeriği nedeniyle terlemede koku artışı şeklinde kendini gösterir. Bunlar arasında en sık karşılaşılan sorun sivilcedir. (Akne) Erkek çocuklarında daha fazla olmakla birlikte her iki cinste testosteron hormonu üretiminin artışı deride yağlanmayı ortaya çıkarır. Kalıtımsal olarak da yatkın olan ergende fazlaca üretilen yağın, yeterince deri gözeneklerinden boşaltılamaması mikrokistlerin oluşumuna yol açar. Bu mikrokister siyah noktalara veya beyaz kabarcıklara yol açar. Yoğunlaşan yağ kütlesi içinde uyanan bakteriler yangı oluşumunu başlatıp çeşitli seviyelerde ve iz bırakabilecek daha şiddetli sivilce oluşumuna yol açabilir. Hormonların etkisi sadece yağ bezlerinde görülmez ve ter bezlerinde de faaliyeti arttırır. Ergenlik döneminde yaşanan duygusal değişiklikler terlemeyi arttırır, hormonal değişimler de bu artışa katkı sağlar. Ekrin ter bezleri çocuk yaş grubunda zaten aktif çalışır ama apokrin bezler, seks hormonlarının etkisi ile gelişir. Bunlar koltuk altları pubik bölgede olup ekrin bezlere kıyasla daha yoğun bir ter üretirler. Ter kendi halinde kokusuzdur ancak koltuk altı kasıklar gibi alanlarda deri florasının değişimi terin özelliklerini değiştirip kokulu hale getirebilir” dedi.
ERGENLİK DÖNEMİ OLUŞAN ÇATLAKLAR
Ergenlik dönemi oluşan çatlaklar hakkında bilgi veren Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Dr. Arpi Tırpancı; “Cinsiyet farkı gözetmeksizin deride, başlangıçta kırmızı zamanla renkleri solup beyaz çizgiler halinde görülen izler oluşabilir. Büyümeye bağlı olarak derinin gerilmesi ve yanında kilo almak bu çatlakların oluşumunu artırır. Ergenlikte organizma değişen hormonların etkisi altında olduğundan kortizol seviyesinde değişimler kollajen üretiminin miktar ve kalitesini bozar; deri elastikliğini ve dayanıklılığını sağlayan elastik liflerin de etkilenmesi ile çatlaklar olur. Ergenlik döneminde çeşitli oranlarda ortaya çıkan deri hastalıkları arasında seboreik dermatit (Egzema) ön planda sayılabilir.”
ERGENLİK DÖNEMİ NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?
Geçici olan ve zor geçen bu dönemi atlatmak için tavsiyelerde bulunan Dr. Arpi Tırpancı şunları söyledi;
• Biyolojik ritim ve hormon sistemine en uygun saat aralığı olan 22.00- 07:00 arası 9 saat uyunmalıdır.
• Aşırı şeker ve tatlı isteklerinden kaçınmalı, aşırıya gitmeden et, süt, yumurta, balık, tavuk, meyve ve sebzeler, yağ (temel olarak zeytinyağı); karbonhidrat; kuruyemiş özellikle ceviz deri için faydalıdır; kuru baklagiller (Lif, bitkisel protein, vitamin kaynağı) ile beslenilmelidir.
• Bol su tüketilmeli; kolalı, gazlı ve boyalı içecekler, kimyasal konservatif içeren beklemiş ürünlerden kaçınılmalıdır.
Günde 2 kez yüz temizlemek, günlük banyo yapmak, çamaşır değiştirmek, kızlar için günlük ped kullanmak önemlidir.
• Ergenlik dönemi güzel görünmek isteği artar. Nemlendirici kullanmak ve güneşten korunmak yeterlidir. Fondöten kullanımı deri gözeneklerini tıkayarak akneyi artırır.