1915 olaylarnın 100'ncü yıldönümü Ermenistan'ın başkenti Erivan'da bazı yabancı devlet ve hükümet liderlerinin de katılımıyla anıldı.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'ın ev sahipliğindeki tören 'soykırım' anıtında başladı. Törene katılan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Sırbistan Tomislav Nikolic ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis anıta sarı çiçekler bıraktı.
Fransa'nın lideri Hollande törende yaptığı konuşmada 'Türkiye'nin artık farklı bir dil kullanması gerektiğini' söyledi.
Putin ise "Toplu katliamın hiçbir zaman meşru bir gerekçesi olamaz" dedi.
Sarkisyan da konuk liderlere katılımlarından dolayı teşekkür ederek, "100 yıl sonra hiçbir şeyin unutulmadığını göstermek için buradayız" diye konuştu.
1915 olaylarının yıldönümü başta Erivan olmak üzere ülke genelindeki kiliselerde düzelenen ayinlerle anıldı.
1915 olaylarıErmeniler, 1914'te başlayan 1. Dünya Savaşı'nda bağımsız Ermenistan devleti kurma gayesi ile Rusların yanında saf tuttu. Rus ordusu, Doğu Anadolu'yu işgal ettiğinde gönüllü Osmanlı ve Rus Ermenilerinden büyük destek gördü. Osmanlı ordusunda görev yapan bazı Ermeniler de Rus ordusuna katıldı.
Ermenilerin oluşturduğu birlikler ordunun lojistik kanallarını tahrip ederek Osmanlı ordularının ilerlemesini yavaşlatırken, Ermeni çeteleri de işgal ettikleri yerlerde sivillere yönelik saldırılara girişti.
Osmanlı Hükümeti'nin diyalog girişimleri sonuçsuz kalınca, 24 Nisan 1915'te Ermeni devrimci komitelerin kapatılması ve bazı Ermeni ileri gelenlerin tutuklanmalarına ve sürgün edilmelerine karar verildi. Ermenistan, tehcir sırasında ve saldırılarda ölümlerin sistematik olduğunu iddia ediyor ve Türkiye'nin bunu 'soykırım' olarak tanımasını ve tazminat önemesini istiyor.
'Soykırım' kavramı, 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'nde ulusal, ırksal, etnik veya dinsel bir grubu kısmen veya tamamen yok etme eylemi olarak tanımlanıyor.
Söz konusu olayların soykırım olarak tanımlanamayacağına dikkati çeken Türkiye, 1915 olaylarını her iki taraf açısından da bir "trajedi" olarak niteliyor. Türkiye, konunun siyasi çatışmalardan uzak, tarihe tek taraflı bakmadan, tarafların birbirlerinin neler yaşadığını anlama ve birbirlerinin hafızalarına saygı duyma şeklinde özetlenen "adil bir hafıza" perspektifinden çözülmesi gerektiğini vurguluyor.
Türkiye, tarafların arşivlerinin yanı sıra üçüncü ülkelerdeki arşivlerde de 1915 olayları konusunda araştırma yapılmasını, Türk ve Ermeni tarihçilerle diğer uluslararası uzmanlardan oluşan bir ortak tarih komisyonu kurulmasını teklif ediyor.
Kaynak: AFP