Varikosel hastalığı erkek kısırlığının en sık karşılaşılan düzeltilebilir patolojisidir.
Varikosel sıklık olarak genel olarak erkeklerin % 15’inde görülmektedir. Çocuk olmaması sebebiyle kliniklere başvuran erkeklerin % 40’ına varikosel tespit edilebilmektedir.
Varikoselin adölesan döneminde oluştuğu bilinmektedir, 10 yaşın altında daha az görülmektedir. Varikosel sol tarafta sağa oranla daha sık görülmektedir. Sol tarafta daha fazla görülme sebebi sol taraftaki testiküler venin boşaldığı venin daha yukarda olması ve toplardamarın yerçekiminin tersine ve dik olarak böbrek venine bağlanmasından kaynaklanmaktadır. Tek taraflı varikosel solda oldukça sık görülürken, sağda tek taraflı varikosele pek rastlanmaz. Eğer sağda tek taraflı varikosele rastlanırsa pelvis bölgesi ve sağ böbrekteki tümöral yapıların varlığında sağda tek taraflı varikoselin görülebildiği akılda tutulmalıdır. Tümöral yapılara bağlı olarak toplardamarlarda kan akımının bozulabileceği ve varikosel oluşabileceği bilinmelidir.
Varikosel Ameliyatına bağlı ne tür sorunlar ortaya çıkabilir?
Varikosel ameliyatı varikoselektomi olarak adlandırılır. Varikosel ameliyatı genel olarak düşük riskli bir cerrahi prosedür olarak kabul edilmektedir. Fakat ameliyat dikkatli yapılmadığında birçok komplikasyona sebep olabilmektedir. Ameliyat tekniği olarak mikroskobik yöntemin kullanılmaya başlaması oluşan komplikasyon oranlarını oldukça azaltmıştır.
Bu komplikasyonlar şunlardır;
1. Varikosel tekrarlaması (Nüks) : Mikroskopik varikosel tekniğinde en küçük damarlarda kolaylıkla göründüğü için onların bağlanması varikosel tekrarı ihtimalini çok çok azaltmaktadır. Mikroskop kullanılmayan vakalarda genişlememiş küçük venler tespit edilip bağlanamamakta ve sonrasında nüks varikosel (varikoselin tekrarlaması) durumu ortaya çıkmaktadır.
2. Hidrosel oluşumu: Varikosel ameliyatı sonrası hidrosel gelişme sebebi dokuların sıvı fazlalıklarının boşalmasını sağlayan lenfatik kanalların hasarlanıp görevlerini yapamaması durumuna bağlı testiste sıvı toplanması ve şişmesi durumudur. Mikroskopik teknik kullanıldığında lenfatik damarlar zarar görmemekte ve varikosel oluşum ihtimali ortadan kalkmaktadır.
3. Testis küçülmesi(Testis atrofisi) : Varikosel ameliyatı sırasında toplardamar yani venler bağlanırken atardamarlar (arterler) korunur. Mikroskopik teknik kullanılmadığı durumlarda arter yaralanma ihtimali daha yüksektir.
4. Sinir ve Vaz deferens yaralanması: Varikosel operasyonu sonrasında kasık bölgesinde uyuşukluk görülebilir. Sinir travmasına bağlı ise kendiliğinden geçmektedir. Vaz deferens yaralanması az görülmekle beraber oluştuğunda vazovazostomi ismi verilen operasyonunun yapılması gerekmektedir.
Varikosel Hangi Durumlarda Tedavi Edilmelidir?
1. Varikoselin en önemli tedavi nedeni infertilitedir(kısırlıktır). Tedavi öncesi tetkiklerin tam olarak değerlendirilmesi ve ayrıca eşininde muayenesinin yapılmış olması gerekmektedir. Varikosel ameliyatı önerilmeden önce hastada şu faktörlerin bulunması gerektiği bildirilmektedir.
Varikosel operasyonu planlanan hastanın eşinde infertilite (kısırlık) sebebi olmaması veya tedavi edilebilir bir sebebin olması gerekmektedir.
Evli çiftlerin infertilite sebeplerinin belirlenmiş olması gerekmektedir.
Varikosel varlığı muayene sırasında şüpheli ise mutlaka skrotal doppler Ultrason ile varikosel tespit edilmiş olmalıdır.
Hastanın sperm tetkiklerinde anormalliklerin olması gerekmektedir.
Varikoseli olup sperm sayı, hareket ve morfolojisi normal olanlarda ameliyat gerekliliği yoktur, yıllık sperm tahlilleri yapılarak değerlerdeki değişiklikler kontrol altında tutulmalıdır.
Varikoseli olan, sperm sayı ve hareketi normal olan hastada yıllık kontrollerde sperm sayı ve hareketi normalin altına düşerse ameliyat planlanabilmektedir. Varikoseli olan hastada aynı anda sperm sayı ve hareketinde problem olması ameliyat için yeterlidir . Hasta eğer ileri dönemde çocuk sahibi olmayı planlıyorsa varikosel ameliyatı yine de yapılmalıdır.
2. Varikosel ameliyatı ağrı amacıyla da yapılabilinir. Ağrı durumlarında standart yöntemlerle (ağrı kesiciler, testisleri yukarı kaldıran kilot giyilmesi-skrotal elevasyon) hastalar rahatlatılmaya çalışılmaktadır. Varikosel ameliyatı öncesi sperm sayı ve hareketi normal olsa bile standart yöntemlerle ağrısı geçmeyen hastalarda varikosel operasyonu yapılabilmektedir.
3. Ergenli döneminde görülen varikosellerde sperm tahlili yapılamadığı durumlarda, varikosel varlığı, testis boyut farklılığı ameliyat kararı için yeterli kriterlerdir.
Op. Dr. Murad ÇELTİK
Doktorlar merkezi
Abdi İpekçi cad. Reasürans Han 1 No:57 Kat :3 Nişantaşı İstanbul