Memur olarak çalışan kişiler bazen kendi taleplerine istinaden bazen de zorunlu olarak çalıştıkları şehirler dışında başka şehirlere tayin edilebilirler. Bu tür durumlarda atama yapılması istenen eşin de devlet memuru olması ya da olmamasına göre farklı işlemler uygulanabilir. Devlet memurları kanunlarında anayasadaki ailenin bütünlüğünü koruma hakkı yer aldığı için bu hakka dair düzenlemeler yapılmıştır.
Devlet memurları kanunu dâhilinde eşlerin tayin durumları için bazı koşullar belirlenmiştir. Belirtilen bu şartların yerine getirilmesi durumunda tayin işlemi gerçekleştirilebilir. Sadece şartların yerine getirilmiş olması tayin için yeterli olmayabilir. Memur olan eşin atama yapılması istenen yerde görev alabileceği uygun bir kadronun bulunmaması hâlinde tayin işleminin yapılabilmesi mümkün olmaz. Tayin işleminin gerçekleştirilebilmesi için, atama yapılması istenen yerdeki kadro gerekliliği dışında aranan diğer şartlar şu şekildedir:
Devlet memuru olan bir kişinin eşi eş durumundan tayin talebinde bulunacaksa yerine getirmesi gereken şartlar vardır. Bu şartlar kanunlara göre belirlenmiştir ve esaslarından biri de aile bütünlüğünü korumaktır. Eş durumundan tayin hakkından yararlanabilmek için evliliğin nikâh akdi ile başlamış olması gerekir. Bu süre nikâhın yapıldığı tarihten itibaren başlar. Nikâh tarihinden itibaren gerekli belgeler toplanarak başvuru yapılır. Evliliğin devam etmesi gereken beli bir süre zorunluluğu yoktur.
Kadrolu memur eş durumu tayini için öncelikli olarak talepte bulunulması gerekir. Nikâh akitleri gerçekleşmiş olan memurlar eş durumundan tayin haklarını kullanabilmek için başvuruda bulunabilirler. Örnek olarak öğretmen eş durumu tayin şartları doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı üzerinden başvuru gerçekleştirilir.
Başvuruların MEBBİS üzerinden yapılması gerekir. personel.meb.gov.tr ya da mebbsis.meb.gov.tr internet adresleri üzerinden MEBBİS Mazeret Durumuna Bağlı Yer Değiştirme Başvuru Formu doldurularak istenen belgeler eğitim kurumu müdürlüklerine teslim edilmelidir. Form eğitim kurumu müdürlüğü tarafından onaylanır ve bir kopyası tayin talebinde bulunan öğretmene teslim edilir.
Eşi devlet memuru olan ya da olmayan eşler de eş durumundan tayin talebinde bulunabilirler. Ancak bu tür durumlarda tayin isteyen kişiler için son iki yıllık bir süre içinde en az 360 prim gün sayısının doldurmuş olması şartı vardır. Bir kişinin eşi özel sektörde çalışıyorsa 3+1 eş durumu tayin şartlarına göre bu hakkını kullanabilir. Dört yılını dolduran eş tayin talebinde bulunabilir. Özel sektörde çalışan eş, son bir yılın içinde 720 günlük sigorta pirimini tamamlamış olmalıdır. Aynı şehirde kalma şartı ile iş değişikliği de yapılabilir ve prim ödemelerinde kesintiler yapılabilir.
Tüm devlet kurumu çalışanları eş durumundan tayin hakkına sahip olabilir. Ancak bazı şartları yerine getirmeleri gerekir. Yeni atanan bir memur, eş durumundan tayin talep edecekse bir süre beklemesi gerekir. Çünkü bu konudaki kanunda yer alan maddelere göre yeni atanan ya da aday memurlar kapsam dışındadır.
Tayin talepleri eş durumu dışında can güvenliği ya da sağlık mazeretleri ile de edilebilir. Eş durumu tayinleri anayasada yer alan aile bütünlüğünü koruma esasından yola çıkılarak düzenlenmiştir. Memur eş durumu tayini şartları doğrultusunda şartları yerine getiren her devlet memuru olan ya da olmayan eş eş durumundan atanabilir.