Gazetelerin, dergilerin, televizyonların yanlı yayın yapmasına alışkınız.
Hayır, sade bir Türkiye eleştirisi değil bu. Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nden ya da Basın Özgürlüğü Endeksi’nden de söz etmeyeceğiz...
Çünkü yalnızca Türkiye değil, tüm dünya yanlı yayınlara alışkın. Amerikan FOX televizyonunun haberleri Donald Trump’ın çıkarlarına göre manipüle ettiğini cümle alem biliyor, veya Opus Dei'nin tarikat yararına yayın yapan 600’ün üzerinde medya kanalının bulunduğu artık Wikipedia’lara kadar düşmüş bir gerçek.
İnternette ise her şeyin objektif olduğunu sanıyorduk… Tüm bu şirketlerin aslında birer borsa değeri olduğunu atlamışız.
Haksızlık etmeyelim tabii, yine de Facebook, Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri halâ dünyadaki birçok majör medya kanalından çok daha objektif, ama yine de bir takım moderasyonlar burada da dönüyor-muş. Geçtiğimiz günlerde Gizmodo’da yayınlanan bir itiraf ile öğrendik.
İsimleri ve sayıları açıklanmayan eski Facebook Haber editörleri, Gizmodo yazarı _Michael Nunez’_e Facebook’taki trend haberleri listelerlerken sağ görüşlere ve gelenekçilik anlayışına dayanan haberleri baskıladıklarını, listelerde üst sıralara çıkmalarını engellediklerini itiraf ettiler...
Mark Zuckerberg politik görüşlerini saklamayan biri. Ancak Facebook, trend başlıkları konusunda tamamen kullanıcıların paylaşımlarıyla ilerlediğini iddia ediyordu.
_Hatta bu iddia da tam olarak şurada, Facebook’un Trending topic’lerin nasıl belirlendiğini açıkladığı sayfasında._
Ancak Michael Nunez’e beyan edilen itiraflar doğruysa, Facebook’un bu beyanı pek de gerçeği yansıtmıyor... İddialar şöyle devam ediyor;
2014’ten beri Facebook’ta yer alan trend haberler bölümü, genelde Ivy League üniversitelerinden mezun olmuş küratörler tarafından kontrol ediliyor. Facebook’un açıkladığı, trend haberleri belirleyen like’lara ve paylaşımlara dayalı algoritma halâ mevcut, ancak bu küratörlerin trend listesinde düzenleme yapma yetkileri var.
Üstelik çok da etkili bir bölüm bu. Her an, yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan 167 milyon insan bu listeden bir habere tıklıyor!
İddialarda trend haber listelerinin nasıl düzenleneceği hakkında tepeden bir emir geldiği yer almıyor...
...iddia sahipleri, "kontrol o sırada kimdeyse, kimin sırasıysa, trend haber listeleri onun görüşlerine göre dizayn ediliyordu; yani sağ görüşlü bir küratör, kendi şifti esnasında sağ haberleri üst sıralarda tutabiliyordu" diyorlar.
Ancak yine iddialara göre, bu küratörlerin çoğunluğunun sağ görüşe uzak olması, sağcı haberlerin daha sık baskılanmasını, alt sıralarda yer almasını sağlıyor.
Bir başka kontrol çeşidi: Trend haberlerde yer almayan haberleri listeye almak.
İsimsiz eski Facebook çalışanlarına göre, eğer bir haber CNN, BBC ve benzeri birçok kanalda yer almışsa; ancak halâ Facebook’un trend haberleri arasına girmemişse, o haberi listeye almak küratörler arasında caiz görülüyor...
Tabii bu küratörlerin Türkçe haberlere dokunduklarını pek sanmıyoruz...
Ivy League* üniversitelerinden mezun genç dimağlar Türkçe içeriklerle neden uğraşsınlar zaten...
Yine de, yalnızca İngilizce içerikler bile olsa, çoğunluğun like’ları ve paylaşımları doğrultusunda düzenlendiğini sandığımız listelerin aslında bir avuç insan tarafından manipüle ediliyor olduğunu bilmek, bizim üzerimizde hüzünlü bir "E tabii... Ne olacaktı ki zaten" etkisi yarattı.
Kaynak: Gizmodo.com
*Ivy League üniversiteleri: Brown, Columbia, Cornell, Dartmouth, Harvard, Pennsylvania, Princeton ve Yale.