BURSA (İHA)- Her gün elimizden geçen kağıt paralar, ilk serilerde tertemiz korunup saklanırsa, gelecek kuşaklara üzerinde yazılı değerinin 2 bin katına kadar büyük bir servet kazandırıyor.
Türkiye'de kağıt ve demir para koleksiyonu yapan yaklaşık bin kişi, hiç tedavüle girmemiş Türk kağıt paraları ile tedavülde sınırlı kalan nadir paraların peşinde koşuyor.
Koleksiyoner Sadık Demirkan, PTT gişe görevliliğinden emekli olduktan sonra 30 yıldır kağıt paraları hem koleksiyon yapıyor hem de elindeki fazla paraları meraklılarına ulaştırıyor. Sadık Demirkan, üzerinde Osmanlıca yazılar ve rakamlar bulunan 1927 yılındaki ilk emisyonda piyasaya sürülen Türkiye Cumhuriyeti 1 lirasının çil olarak bugün 950- 1000 lira arasında alıcı bulduğunu belirtiyor.
Demirkan, Merkez Bankası'nın da sonradan bastığı paraları toplamaya başladığını, ancak halen elinde 5 Aralık 1927 yılındaki ilk emisyonda tedavüle giren Osmanlıca yazılı 1000 lirayı çil olarak temin edemediğini söyledi. Tamirli bin YTL için 100 bin dolar fiyat istendiğini, ancak bunu Merkez Bankası'nın kabul etmediğini belirten Demirkan, "O dönemde basılan 15 bin 374 adet binlik kupürden bankaya geriye dönmeyen 23 tanesinin en az 10 tanesinin halen koleksiyonerlerin elinde bulunduğunu tahmin ediyorum. Çok nadir bu paranın çil tabir edilen hiç kullanılmamış kupürü için ise 200 ila 300 bin dolar arasında bir miktarın gözden çıkarılması gerekiyor. Merkez Bankası dahil birçok kişinin koleksiyonunda yeri boş duran bu para için deneme baskısı olarak bilinen tedavüle girmemiş ancak baskıdan sonra kontrol için gönderilmiş tipteki paraların yerlerine konduğunu görüyoruz. Bunlar bile yüksek fiyatlarla el değiştiriyor" dedi.
Koleksiyoner Sadık Demirkan, kağıt veya metal para biriktirmenin bir kültür ve keyif işi olduğuna dikkati çekerek, "Rahmetli Sabancı bir seri yapıp getirmemi istemişti. Böyle ciddi bir seriyi toplayıp götürdüm, değerini sordu. Fiyatını söyledim. Ama çok pahalı buldu ve almayı gereksiz gördü. Bu iş bir keyif işidir. Ancak meraklısı da hiç gözünü kırpmadan bir para için on bin katı kadar miktarı çıkartıp veriyor. Bu para koleksiyonunda filigramından baskı tarih ve serilerine kadar birçok detayı öğrenmiş
oluyoruz. Birçok bilgiler elde ediyoruz. Sohbet edip günümüzü keyifli bir şekilde geçiriyoruz" diye konuştu.
Her yıl kağıt ve metal para koleksiyon değerini belirten kitaplar yayınlanıyor. Her şehirde 3-5 meraklı bu paraları biriktiriyor, koleksiyonlarında boş kalan paraları bulmak için bir birlerini arıyorlar, dünya çapında araştırmalar yapıyorlar. Bazıları Türk paralarını yurt dışında başta gurbetçiler olmak üzere değişik meraklılarına ulaştırıyor, değiştiriyor ve satıyor. Başka ülkelerin değişik tipteki paraları, Osmanlı paraları da ayrı ayrı meraklıları tarafından toplanıyor, takip ediliyor. Mesela
Osmanlıları zora sokmak için Kanada'da basılmış değişik büyüklükteki sahte paraları çil olarak bulmak mümkün olduğu gibi, İsmet İnönü zamanında Ege denizinde batan gemiden alınmış, tedavül dışı ıslak banknotları toplayanlara kadar çeşit çeşit parayı takip edenler bulunuyor. Paranın üzerindeki Merkez Bankası başkanına ıslak imza attırıp saklayanlar, yeni emisyona girmiş paraların birden yüze kadar her çeşidini aynı seri numarası ile saklayanlar bulunuyor. Hatalı paralar ve test için basılmış numune paralar bile koleksiyonlarda yer buluyor. Para koleksiyonu yapanların biraz zengin, biraz da tarihe meraklı olmaları gerekiyor.