Eski Van Şehri, Osmanlı Sivil Mimarisine Işık Tutucak

CEMAL AŞAN - Eski Van şehrinde bu yıl yürütülen kazı çalışmaları, Osmanlı döneminin sivil mimarisi ve şehir yapısıyla ilgili önemli bilgileri gün ışığına çıkardı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar başkanlığında 60 kişilik ekiple Urartu döneminden kalma Van Kalesi'nin güneyindeki eski Van şehrinde yürütülen kazı çalışmaları, bu yıl da devam ediyor. Birinci Dünya Savaşı döneminde Rus'lar tarafından işgal edilerek yıkılan eski Van şehrindeki yapıların yeniden ayağa kaldırılması ve turizme kazandırılması amacıyla başlatılan kazılar, Osmanlı dönemindeki sivil mimariyle ilgili de bilim adamlarına ışık tutuyor. Maltepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Banu Konyar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kazılarda ortaya çıkarılan Osmanlı sokağı ile çevresindeki ticarethanelere, yollara, taş duvarlara ve yol kenarında biriken suların tahliyesi için yapılan oluklara bölgede ilk kez rastladıklarını belirterek, ortaya çıkan bulgulardan eski Van şehrinin, Osmanlı döneminin önemli bir ticaret merkezi olabileceği kanısına vardıklarını söyledi. Çalışmalarında şu ana kadar bir sokak ile sokağın sağında ve solunda iş yerleri, kamu binaları gibi yapıların zeminlerini belirlediklerini anlatan Konyar, şöyle konuştu: "Bu kazı sezonunda, geçen yılki çalışmamızda ortaya çıkan yolu, belli bir aks dahilinde devam ettirip çevresindeki yapı bloklarıyla tamamlamayı planlıyoruz. Şu anki buluntular, bize bu kazının çok önemli bilimsel veriler ortaya koyacağını gösteriyor. Çalışmalarımızda çok sayıda cam eser ortaya çıktı. Bu da burada atölye ve dükkanların var olduğu anlamı taşıyor. Buranın bir ticaret merkezi olma ihtimali çok yüksek." Konyar, Osmanlı mimarisinin bilinmesine rağmen Anadolu'daki yansımasının yakından bilinmediğine dikkati çekerek, "Özellikle Doğu'ya doğru kaydığımızda Osmanlı sivil mimarisini nerdeyse hiç bilmiyoruz. Bundan dolayı buradaki bulgular, bize Osmanlı'nın sivil mimarisini, yani dini mimari dışındaki yapıların nasıl olduğunu gösterecek. Bu nedenle bu çalışmanın bilimsel araştırmalara büyük katkı sunacağına inanıyorum" dedi. -Osmanlı kışlası da ayağa kaldırılacak Yrd. Doç. Dr. Banu Konyar, kazı çalışmalarının ikinci bölümünü, yine eski Van şehrinde bulunan ve 18-19. yüzyılda inşa edilen Osmanlı kışlasında sürdüreceklerini bildirerek, İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde Osmanlı kışlalarına çok fazla rastlanmadığını, ancak kentteki gelişmeler ile kentin önemi ve konumundan dolayı böyle bir kışlanın inşa edilmiş olabileceğini dile getirdi. Yalnızca fotoğraf ve minyatürlerde rastladıkları kışlanın ayağa kaldırılmasını önemsediklerine değinen Konyar, bu yılki kazı sezonunun eylül ayı sonuna kadar devam edeeceğini sözlerine ekledi.