Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ülkemizde 11,5 Milyon kadınımız, işgücüne dahil değil. İşgücü içerisinde yer almama nedeni olarak “ev işlerini” göstermişler. Dolayısıyla bu durumdaki kadınlarımız için emeklilik hakkı elbette en önemli sosyo – ekonomik konuların başında geliyor. Sosyal güvenlik sistemimiz bu kitle için, çalışmadan, “isteğe bağlı sigorta” primi ödeyerek emekli olabilmelerinin önünü açmakta. Bu sayede hem ev işlerini yapabilirler, hem de geleceklerini güvence altına alarak emekli olma hakkına kavuşabilirler.
İsteğe bağlı sigorta çalışmadan emekli eder
Sosyal güvenlik sistemimize göre, çalışmadan ve herhangi bir zorunluluk olmadan kişinin kendi isteğine bağlı olarak SGK’ya prim ödemesi ve bu yolla emekli olması mümkün.
Bir işte çalışanlar, kendi dükkânını açanlar, esnaflar, muhtarlar “zorunlu olarak” sigortalı olması gereken kişilerdir. Yani bu kişilerin sigortadan kaçması yasal değildir. Çünkü sosyal sigorta anlayışı zorunlu olarak ödenmesi gereken primlere dayanır. İsteğe bağlı sigorta da ise durum farklıdır. Bu sigortalılık bir zorunluluk değildir ve kişinin kendi isteğine bağlıdır. Kişi isterse isteğe bağlı sigorta primini öder ve sigortalı olur, istemezse olmaz. Herhangi bir özel sigorta şirketinden yaptırılan sigorta gibi isteğe bağlı sigortalılık da zorunlu değildir.
Herkes isteğe bağlı sigortalı olamaz
İsteğe bağlı sigortalılık özel sigortalardan bir yönüyle ayrılmaktadır. Özel sigortadan sigorta poliçesi farklılaşmakla birlikte herkes yararlanabilir. Ancak isteğe bağlı sigortalı olabilmek için bazı şartlar vardır. İlk olarak isteğe bağlı sigortalılık en erken 18 yaşında başlayabilir. 18 yaşından küçük bir kişi isteğe bağlı sigortalı olamaz. İsteğe bağlı sigortalılık için gerekli bir diğer koşul Türkiye’de ikamet ediyor olmaktır. Yani ikametini yurtdışına aldırmış kişiler isteğe bağlı sigortalı olamazlar. Son dönemde genel sağlık sigortasının zorunlu olması ile birlikte gelir testi yaptırmamak ve genel sağlık sigortası primi ödememek için ikametini Türkiye’den aldıranlar bu nedenle isteğe bağlı sigortalı olamazlar.
Sigortadan gelir ve aylık alan isteğe bağlı sigortalı olamaz
SGK’dan aylık ve gelir alan bir kişi isteğe bağlı sigortalı olamaz. Bu nedenle daha önceki çalışmaları nedeniyle emekli olmuş bir kişi isteğe bağlı sigortalı olamaz. Çünkü bu kişiye kendi çalışmaları karşılığı gelir bağlanmıştır. Ancak babasından dul aylığı alan kadınlar isteğe bağlı sigortalı olabilir. Çünkü bu kişiye kendi sigortalılığı nedeniyle değil, babasının sigortalılığı nedeniyle gelir bağlanmıştır.
Zorunlu sigortalı olan, isteğe bağlı prim ödeyemez
İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyen bir kişinin, zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek bir işte çalışmıyor olması gerekmektedir. Bunun yanında ay içinde 30 günden az çalışan ve tam gün çalışmayanlar da isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Yani part – time çalışanlar ile ay içinde toplam sigortalılık süresi 30 gün olmayan taksi ve dolmuş şoförleri isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Ay içinde 30 günden az sigortaları yatan kişiler, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek çalışmalarını 30 güne tamamlayabilirler.
İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyen en düşük 342,72 TL ödemek zorunda
2014 yılının ilk altı ayı için isteğe bağlı sigortalıların ödemesi gereken primin alt limiti 342,72 TL’dir. Prim ödenebilecek en düşük düzey asgari ücretin günlük miktarı olan 35,7 TL. Bu rakam üzerinden yüzde 12 malullük, yaşlılık, ölüm ve yüzde 20’de genel sağlık sigortası primi kesildiğinde 11,42 TL günlük ödenmesi gereken prim miktarıdır. Aylık olarak en düşük prim ise 342,72 TL olmaktadır. Aynı dönemde ödenebilecek en yüksek aylık prim miktarı ise 343,72 TL’nin 6,5 katı olan 2.227,68 TL.
İsteğe bağlı müracaatı
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgâhlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekiyor.
İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlamakta.(CNBCE)