Türk Medeni Kanunu'nun ilgili maddesi gereğince hazırlanan ve Danıştay tarafından incelenen "Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük"ün yürürlüğe girmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.
Küçüklerin, evlat edinilmesinde, aracılık faaliyetinin yürütülmesine, küçüğün yüksek yararının gözetilmesine, temel haklarının güvence altına alınmasına, satılmasının veya ticaretinin önlenmesine ilişkin hükümleri kapsayan tüzüğe göre, evlatlık, evlat edinenin yasal mirasçısı olacak. Evlatlık küçük ise, evlat edinenin soyadını alacak. Evlat edinen isterse küçüğe yeni bir ad verebilecek. Yeni ad verilirken ayırt etme gücüne sahip küçüğün görüşü alınacak. Eşler tarafından birlikte evlat edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına, ana ve baba adı olarak evlat edinen eşlerin adları yazılacak. Tek başına evlat edinilmesi halinde de aynı yöntem uygulanacak. Evlatlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için evlatlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlat edinenin aile kütüğü arasında bağ kurulacak. Evlatlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenecek. Evlat edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler, mahkeme kararı olmadıkça veya evlatlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamayacak.
Öncelikle kendi ülkesi içinde
Küçüklerin kendi ülkesi içerisinde veya ülkelerarası evlat edinilmesinde aracılık faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemeyi amaçlayan tüzük, küçüklerin, evlat edinilmesinde, aracılık faaliyetinin yürütülmesine, küçüğün, yüksek yararının gözetilmesine, temel haklarının güvence altına alınmasına, kaçırılmasının, satılmasının veya ticaretinin önlenmesine, öncelikle kendi ülkesi içinde evlat edindirilmesine, ülkesinde evlat edinecek veya yanına yerleştirilecek kişi veya eşler bulunmadığı takdirde ülkelerarası evlat edindirilmesine, küçüklerin, evlat edindirilmek üzere kişi veya eşlerin yanına yerleştirilmesi sonucu kazandıkları hakların korunması sürecinin izlenmesine ilişkin hükümleri kapsıyor.Evlat edinmede aracılık faaliyetleri Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünce yürütülecek.Ülkelerarası evlat edinme işlemleri, tüzüğün ilgili hükümleri ile Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme hükümlerine uygun olarakyürütülecek. Tüzüğe göre, ülkelerarası evlat edinme, küçüğün Türkiye'de evlat edinme amacıyla yerleştirilme imkanı bulunamaması ve ülkelerarası evlat edinmenin, küçüğün yüksek yararlarına uygun olmasıyla mümkün olacak.
Evlat edinmede alt yaş sınırı 30
Tüzüğe göre, evlat edinmenin her durumda küçüğün yararına bulunması ve evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının, hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi, evlat edinecek kişi veya eşlerin, evlat edinilenden en az 18 yaş büyük olması, ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınması gerekecek. Evlat edinmede ayrıca şu koşullar aranacak:
* 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 311 ve 312. maddelerinde yer alan hükümler hariç, 309. maddesinde belirtilen şekilde küçüğün ana ve babasının rızasının bulunması, küçüğün vesayet altında olması halinde, kanunda öngörülen vesayet dairelerinin izninin alınmış olması,
* Evlat edinmek isteyenve evli olmayan kişinin 30 yaşını doldurmuş bulunması,
* Eşlerin en az 5 yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de 30 yaşını doldurmuş olmaları,
* Eşlerden birinin, diğerinin çocuğunu evlat edinebilmesi için en az 2 yıldan beri evli olmaları veya kendisinin 30 yaşını doldurmuş bulunması.
* 30 yaşını doldurmuş olan eşin, tek başına evlat edinebilmesi için diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya 2 yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla 2 yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden, birlikte evlat edinmesinin mümkün
olmadığını ispat etmesi."
Evlat edinmek için ayrıntılı sağlık raporu
Evlat edinmek isteyen kişi veya eşlerden, öğrenim durumunu gösterir belgenin yanısıra, fiziksel, zihinsel ve ruhsal bir engelinin, sürekli bakımı gerektiren, bulaşıcı veya süreğen bir hastalığının bulunmadığını, ayrıca alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı olmadığını belirten sağlık kurulu raporu istenecek. Türkiye'de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarından veya yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından oturma izin belgesi ve küçüğün kabul eden ülkeye girmesine ve orada sürekli ikametine izin verildiğine veya verileceğine dair belge de gerekecek.
Sosyal inceleme raporu
Evlat edinmek üzere başvuran kişi ve eşler, istenilen belgelerin tesliminden itibaren en geç 6 ay içinde yerleşim yerlerinde ziyaret edilerek haklarında sosyal inceleme başlatılacak. Başvuruların yoğun olduğu il müdürlüklerinde bu süre, 6 ay daha uzatılabilecek. İnceleme sırasında, karar vermeye yardımcı olacak her türlü belge talep edilerek başvuru sahiplerinin ve varsa birlikte yaşadıkları başka kişilerin "kişilik, eğitim, kültürel özellikleri, ekonomik güçleri, sağlık durumları, aile bireylerinin birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkileri, küçükten beklentileri, evlat edinmeye bakış açıları, bakım, eğitme ve yetiştirme konularına yaklaşımları, evlat edinmek istedikleri küçüğün özellikleri, başvuru sahiplerinin veya varsa alt soylarının tavır ve düşünceleri" en az 5 görüşme sonucu değerlendirilerek kapsamlı bir sosyal inceleme raporu hazırlanacak.
Kardeşler ya birlikte ya çok yakın verilecek
Evlat edinilecek küçüğün, varsa kardeşi ile birlikte evlat edindirilmesine, bunun mümkün olmaması durumunda birbirlerine yakın yerleşim yerlerinde bulunan ve birbirleriyle görüştürebilecek kişi veya eşlerin yanına yerleştirilmelerine özen gösterilecek. Kardeşi olan küçükleri birlikte evlat edinmek isteyenler için sıralamaya bağlı kalınmayabilecek.
Evlat edinmeden, en az 1 yıl bakacak
Tüzüğe göre, evlat edinmede, küçüğün, evlat edinen tarafından en az 1 yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması şartı aranacak. Geçici yerleştirilen küçük ve evlatlık edinen kişi ya da aile, sosyal çalışmacılarca izlenecek ve izleme sonuçları üçer aylık dönemler halinde rapora bağlanacak. Evlat edineceklerin altsoyu varsa, raporda onların da küçük ile ilgili tavır ve düşünceleri değerlendirilecek. Evlat edineceklerin küçüğe karşı tutum ve davranışları Kurum tarafından denetlenecek. Bir yıllık izleme süresi sonunda sosyal inceleme raporunu da içeren dosya 1 ay içinde hazırlanacak. Talepleri uygun görülenlere, sonuç ve evlat edinme kararı alınması için mahkemeye başvurmaları gerektiği hususu İl Müdürlüğünce yazılı olarak bildirilecek.
AA