Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) yeni yasama yılına başlıyor. Meclis, yeni dönemde en önemli mesaisini ekonomiye harcayacak. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için de Meclis’in açılmasıyla geri sayım başladı. Bakan Bilgin milyonlarca EYT’linin merak ettiği formüle ilişkin masalarında sadece tek bir seçenek olduğunu çalışmaların devam ettiğini vurgulayarak, Aralık ayında Meclis’e geleceğini bildirmişti. Milyonlarca EYT'li bu açıklamaların ardından “EYT ne zaman çıkacak?”, “Nasıl bir yol haritası izlenecek?” sorularını araştırmaya başladı. İşte Emeklilikte Yaşa Takılanlar için son gelişmeler…
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in EYT için Aralık ayını işaret etmesinin ardından, “Prim gün sayısındaki farklılık ciddi bir sorun. Bunu eşitlememiz lazım. Bunu eşitleyecek bir düzenlemeyi yapacağımızı size söyleyeyim” demişti. Bilgin peş peşe yaptığı açıklamalara bir yenisini daha ekleyerek, "Çalışmamız son aşamasında. Tamamladık diyebilirim. Aralık ayında bir basın toplantısıyla etraflıca kamuoyuyla paylaşacağız. Çalışmamız teknik olarak bitti, Cumhurbaşkanımıza sunacağız. Sayın Cumhurbaşkanımızla paylaştıktan sonra onu Meclis'e intikal ettiririz” bilgisini paylaşmıştı.
Son olarak ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan milyonlarca EYT’liyi heyecanlandıran bir yorum geldi. Erdoğan, "Vedat Bey'in alanına girmeyeyim. Çalışmanın sonuna geldiklerini biliyorum. Bize sunduklarında da değerlendirmeyi yapacağız” ifadelerini kullandı.
SGK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındaki EYT’lilerin prim gün sayılarının nasıl eşitleneceğini merak edilirken, 5000 prim günü olanın da 9000 bin prim günü olanın da EYT’ye dahil edileceği ancak; maaş hesabında ise prim günü farklı olan kişilerin farklı emekli maaşı alacağı ifade ediliyor. Edinilen son bilgiye göre ise prim eşitlemede prim gün sayısının artmayacağı ve Bağ-Kur’luların istenilen prim gün sayısında aşağıya çekilmesi söz konusu olacak.
Bakanlığın hazırladığı teknik çalışmada en önemli konulardan biri ise maaş hesaplaması. EYT'lilerin emekli oldukları tarihte primlerine ve kazançlarına göre maaş belirlenecek. Buna göre üç dönem esas alınacak. 1999 öncesi 1999 ile 2008 arası ve 2008 sonrası dönem değerlendirilerek üç ayrı hesaplama yapılacak. Bu üç hesap birleştirilerek emekli maaşı ortaya çıkartılacak. Kapsam ve emekli olacak kişi sayısı belli olduktan sonra yine maliyet de hesaplanacak. Böylece ödenecek maaşların miktarı ve bütçeye maliyeti de ortaya çıkmış olacak.
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında emeklilik bekleyenler için Çalışma Bakanı Bilgin masada tek formülün olduğunu açıklamıştı. EYT hesabı içinse kritik tarihler belli oldu. 7 Eylül 1999 tarihinden önce 506 sayılı yasa yürürlükteydi. Bu yasaya 4447 sayılı yasa yasa ile kademeli yaş şartı eklendi. 99 öncesinde erkeklerde 58, kadınlarda 56, süre olarak ise erkeklerde 25, kadınlarda 20 yıl, prim ödemeleri ise 5000 ila 5 bin 975 gün arasında değişiyordu. 8 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında olanlarda ise erkeklerde 60, kadınlarda 58 yaş şartı aranırken süre olayı kalktı ve 7000 prim günü şartı geldi. 1 Mayıs 2008 sonrası işe başlayanlarda ise erkeklerde 60-65, kadınlarda 58-65 yaş ve 7 bin 200 prim günü şartı aranmaya başlandı.
Konuya ilişkin Habertürk TV’de değerlendirmede bulunan Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman, “EYT’lilerin istediği ilk günden beri formül değil çözüm. Dolayısıyla EYT’lilerin istediği 4447 sayılı yasa ve sonrasında güncellenen 4759 sayılı kanunun ilgili maddelerinin yürürlükten kaldırılmasını istiyor. Peki bu mümkün mü? Bu da mümkün. Biz bunu 2015-16 yıllarında gördük. Hem de bu birkaç gün içerisinde Meclis tarafından kaldırıldı” ifadelerini kullandı.
Ekim ayının ortasında başlayacak bütçe görüşmelerinin en erken Aralık ayında belli olması bekleniyor. Bu gelişmenin ardından her Aralık ayının en önemli gündem maddesi olan asgari ücret zam görüşmeleri de başlayacak. Asgari ücret ile birlikte daha önce Ocak ayı işaret edilen EYT yasasının da Meclis’e gelmesi bekleniyor. Konunun Meclis’e taşınmasının ardından 2023 yılı bütçesinin belirlenmesiyle Ocak ayında yürürlüğe gireceği belirtiliyor. Sayıları 6 milyonu aşkın EYT’linin ocak ayında yasa çıktıktan sonra yapacakları emeklilik başvurusu sonrası Şubat ayında ilk maaşlarını alması bekleniyor.
EYT konusunun yakın dönemde çözüme kavuşması beklenirken yeni bir konu daha gündeme geldi. SGK Uzmanı Ali Duman bütün problemin 4447 sayılı yasa olduğunu ifade ederek, “1999 ve öncesi tarihlerde 5000 prim günü gerekirken, bugün 10 bin gün prime sahip 30 yılı aşkın sigortalılık süresi olan kişiler emekli olamıyor. Ve sorun sadece bu kişilerin emekli olamamaları değil. Bu kişiler işten ayrıldığı zaman yeni bir iş de bulamıyor. Türkiye’de insanların erken emekli olmak istemesinin sebebi özel sektörde iş bulma garantisinin olmaması. Kamuda var ama özel sektörde yok. 50 yaşını geçen biri eğer ki işten ayrılmışsa yeniden iş bulması çok zor. İşveren tercihini daha genç çalışanlardan yana kullanıyor. Bugün 4447 sayılı kanun EYT’lilerin problemi. Yarın ise 60 yaş emeklilik şartı da problem olacak. 1999 tarihinden sonra sigortalı çalışanların erkeklerde en erken emeklilik yaşı 60 iken, kadınlarda bu rakam 58. Yeni mağduriyetler ortaya çıkacak. 50 yaşından emekli olamamış, iş bulamamış ama çalışmak zorunda kalan kişiler için bir teşvike ihtiyacımız var” şeklinde yorumda bulundu.
TGRT'ye konuşan AK Parti Grup Başkanvekili M. Emin Akbaşoğlu ise EYT'de son duruma ilişkin de açıklamalarda bulunarak yeni yasayla hiçbir mağduriyetin olmayacağını dile getirerek, "Emeklilikte yaşa takılan (EYT) kardeşlerimizle ilgili de Aralık ayı içerisinde yasal düzenleme teklifini Meclis’in gündemine getirerek işi kökünden halledeceğiz. EYT’de yeni bir mağduriyet söz konusu olmayacak. Hakkaniyetli, adaletli bütün toplum kesimlerimizin lehinde düzenlemeler olacak. Bu konuda ekonomi paketleriyle bütün kesimleri desteklemeye devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.