Son dakika: Bir yanda EYT bekleyen milyonlar, diğer yanda işverenler. Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi için çalışmalarda son günlere yaklaştıkça iki kesimi de telaş sarmış durumda. EYT yasası ile emekli olacaklar emeklilik işlemleri için ne yapmaları gerektiğini araştırırken, işveren kesimi ise kıdem tazminatı maliyeti konusunda hesap yapmaya başladı. İlk etapta EYT bekleyen yaklaşık 1,5 milyon kişinin emekli edileceği biliniyor. Bunun yanında yaş ve prim şartını dolduran yüz binlerce kişi de bulunuyor. Bu yıl toplam emekli olacak kişi sayısı 2 milyon civarlarında. 2 milyon kişinin kıdem tazminatı maliyeti işveren kesimini kara kara düşündürürken MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı'dan EYT'de tazminatın yüzde 50'si Kredi Garanti Fonu (KGF) ile karşılanması talebi geldi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, bakanlığının 2023 bütçesinin sunumunu yaptığı toplantıda EYT ile ilgili ilk kez rakam açıklamış, düzenleme için de tarih vermişti. Aralık ayında Meclis’e gelerek 15 Ocak’ta yürürlüğe girmesi beklenen EYT düzenlemesinde emekli adaylarının yüzde 87’sinin özel sektörde çalıştığı öğrenilmişti. Bakan Bilgin'in açıklamaları sonrası milyonlarca kişi kıdem tazminatı hesaplarına başladı. Maliyeti karşılamada zorlanacaklarını açıklayan işverenlerden öneriler gelmeye devam ediyor.
Yeni yılda asgari ücrete yapılacak zamla birlikte, işletmelerin kıdem tazminatı maliyetini yüzde 50 oranında arttırması bekleniyor. Bu kapsamda en düşüğü 6 bin 471, en yükseği 140 bin lira olan kıdem tazminatının 2023 Ocak asgari ücret zammı ile yüzde 50 daha artacağı ve 210 bin liraya yükseleceği tahmin ediliyor.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol, nitelikli işgücü kaybının önüne geçilmesi ve kıdem tazminatının işverene oluşturacağı maliyeti en aza indirmek için EYT yasası öncesinde çözüm önerilerinin tek tek sıralandığı bir rapor oluşturduklarını aktarmıştı. İkinci hamle ise Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı’dan geldi. Bloomberg HT yayınında EYT ve asgari ücret konularında değerlendirmelerde bulunan Asmalı, “1,5 milyon EYT’li olduğunu bunun da yüzde 87’sinin özel sektörde çalıştığını hatırlatan Asmalı, “Burada bir beklenti oluştu, karşılanması gerekir. Ancak işverene kıdem tazminatı yükünü hafifletmek için kademeli çözüm olmalı. Örneğin ilk etapta işsiz olanlar emekli edilebilir” şeklinde öneride bulundu.
Ancak 2023 yılı bütçesinde de önemli bir artışa gidildi. Gelecek yılın bütçesinde 3600 ek gösterge, Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi dikkate alınarak yüzde 60'a yakın bir artış söz konusu. Bu kapsamda tazminatların vadeye bölünmesi gibi kolaylık sağlanması da gündeme geldi.
Emekli olmaya hak kazandıktan çalışmaya devam etmek isteyenler kıdem tazminatı almak istiyorsa, istifa dilekçesini Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) alacağı ‘emekli olur’ yazısı ile desteklemek zorunda. Eğer istifa dilekçenizi SGK’dan bu yazıyı almadan işverene iletirseniz kıdem tazminatı alamama ihtimali ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu yazı kıdem hakkınızın saklı kalmasını sağlayacak. Kıdem tazminatında yüksek ücret alan kişiler için Ocak'tan sonra dilekçe vermek de daha fazla avantaj sağlıyor.
SGK Uzmanı Özgür Erdursun konuya ilişkin yaptığı değerlendirmesinde, “İşveren bir ürün satıyorsa bunun maliyetini hesaplarken, işçiye ödeyeceği parayı, tazminatı, yasal haklarını, kirasını, elektriğini, maliyet hesabı yapar. Maliyet hesabı sonrasında da bu ürünü satar” ifadelerini kullandı.
“O işveren maliyetinin hesabına kıdem tazminatı koymadıysa onun kendi problemi” diyen uzman isim, “Maliyetini yanlış hesaplamış anlamına gelir. EYT yasasının çıkıp çıkmaması önemli değil. Zaten bir kişini işten ayrıldığında yasal olarak kıdem tazminatı hakkı var” şeklinde yorumda bulunmuştu.