EYT düzenlemesi emeklilikte yaşa takılan vatandaşların gündeminde yer alıyor. Söz konusu düzenleme 8 Eylül 99 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan, yılını ve primini tamamlayan ancak yaş şartı geldiği için emekli olamamış olan vatandaşları kapsıyor. 3600 ek gösterge konusunda da bu senenin ilk yarısında Temmuz ayında yasal çalışmanın ortaya çıkacağını ifade eden Akbaşoğlu "EYT'li kardeşlerimizle ilgili ne yapacağımızı bu yıl açıklayacağız" demişti. Konu hakkında uzman isimlerin görüşleri de merak edilirken, Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, EYT düzenlemesi hakkında açıklamalarda bulundu.
MYNET ÖZEL
Ülkemizde 08.09.1999 tarihinde emeklilik sisteminde yapılan değişiklik ile 11 milyon 750 bin kişinin emeklilikte yaşa takıldığı bilinmekte. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, EYT'lilerin güncel sayısı hakkında "Bu EYT'lilerin zaman içinde 7 milyon 250 bin'i emekli oldu. Bugün EYT'li mağdur sayısı 4 milyon 500 bindir. EYT'lilere yasal bir hak verilmesi ülkemizde emeklilik sisteminin değişmesi anlamına gelmemektedir. Çünkü 08.09.1999 tarihinden sonra sigortalı olan kişilerin EYT ile uzaktan yakından alakaları yoktur." dedi.
EYT'nin çıkması durumunda EYT'lilerin hemen emekli olmasının mümkün olmadığını belirten Erdursun "Bugün yasa çıksa dahi 4 buçuk milyon EYT'linin hemen emekli olması mümkün değildir. 500-600 bin kişi ilk etapta emekli olur, kalan EYT'lilerin emekliliği en az 10 yıla yayılır. Bu nedenle emeklilikte yaşa takılanlar konusu bu konuyu bilmeyip sanki Türkiye'de EYT yasası ile emeklilik siteminin değişeceği ve emeklilik sisteminin batacağı yönünde açıklamalar son derece yanlıştır, konuyu bilmeyenlerin yanlış beyanlarıdır." ifadesini kullandı.
"Emeklilikte yaşa takılanların 08.09.1999 yılında başlayan mağduriyeti yaklaşık 23 yıl oldu. Emeklilikte yaşa takılanlar konusuna hükümet ve hükümet yetkilileri Sayın Cumhurbaşkanı'nın EYT konusunda mesafeli olması sebebiyle son derece uzak duruyorlardı. Ancak seçimlere yaklaşık 1 yıl kaldı, emeklilikte yaşa takılanlar son derece kararlı ve aktif olarak çalışıyor. Siyasilerin tüm organizasyonlarında bir numaralı gündem EYT." ifadelerini kullanan Erdursun, çözüm yılı hakkında "Bu nedenle AKP hükümeti mağduriyeti seçimden önce çözüp bu konuda muhalefete yer bırakmayacağı düşüncesindeyim. Sorunun çözümü 2022 yılında çok daha fazla gündem olur. 2023'ün başında çözülür diye düşünüyorum." dedi.
08.09.1999 ve öncesinde sigortalı olan kişilerin EYT'li olduğunu belirten Özgür Erdursun " 08.09.1999 tarihine kadar sigortalı olan kişilerden SSK için kadın ise 20 yıl sigortalılık süresi 5000 gün, erkek ise 25 yıl sigortalılık süresi 500 gün şartı aranmaktaydı. Bağkur, emekli sandığında ise kadınlarda 20 yıl sigortalılık 7200 gün, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık 9000 prim gün şartı aranmaktaydı. Emeklilik için yaş şartı yoktu. Sorun 08.09.1999 tarihinde yasa çıktığında vatandaşlardan istenilen sigortalılık süresi ve prim gün sayısını tamamlamaları koşuluyla emekli olmaları, ayrıca SKK'lı kadınların 50 erkeklerin 55 yaş şartıyla 3600 prim günüyle emeklilik hakkı elde etmeleri şeklinde çözülecektir diye düşünüyorum." dedi.
Emeklilikte yaşa takılanlar konusunda basında farklı formüller denilerek açıklamalar yer aldğını anımsatan Özgür Erdursun "Ancak bu konuda hükümet ve Çalışma Bakanlığı herhangi bir açıklama yapmadı. Emeklilikte SSK, Bağkur ve emekli sandığı kadınlar 7200, erkeklerin 9000 günü tamamlamaları gerekir. " dedi.
"Sadece yaşı beklemezler ancak SSK'dan 7200 (kadınlardan) erkeklerden 9000 gün istenmesi bence mümkün değildir. Böyle bir durumda SSK'lı emeklilikte yaşa takılanların sorunlarını çözelim derken yeni bir mağduriyet ortaya çıkar. Bunun adı da "EPT" yani "Emeklilikte Prime Takılanlar" mağduriyeti olur. Bağkur ve emekli sandığında zaten istenilen prim kadınlarda 7200 erkeklerde 9000 gün, SSK'da 5000 gündür. Ayrıca prim gün sayısı ilave edileceğini düşünmüyorum."
Kesintili emeklilik seçeneği basında yer alan haberlerde çok kez dile getirilmişi. Erdursun, bu formül hakkında ise "Kesintili emeklilik seçeneği yani emekli aylığını düşük olarak bağlayıp emekli olana kadar her yıl emekli aylığını yükseltmek şeklinde bir formülün ülkemiz emekli maaşı sisteminde pek mümkün olacağını düşünmüyorum. Çünkü ülkemizde zaten emekli aylıkları çok düşük. Hatta emekli aylıkları 2500 TL'ye tamamlanıyor. Bu durumun çok mümkün olacağını düşünmüyorum." ifadelerini kullandı.
"Emekli aylıkları üç farklı sistemle hesaplanıyor. 2000 yılından önce çalışmalar için farklı hesaplama, 2008 için farklı hesaplama, 2008 sonrası için farklı hesaplama yapılıp üç hesaplamanın ortalaması emekli aylığı olarak bağlanıyor. Emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetinin çözümünde emeklilik aylığı hesaplama sisteminin de tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. 2000 yılından önce uygulanan taban aylık emeklilik sistemine geri döndürülmeli. Bu durumda emekliler asgari ücretin altında da emekli aylığı almazlar."
EYT düzenlemesinde uygulanması gereken en uygun formül hakkında da yorumlar yapan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun "08.09.1999 tarihi dahil bu tarihe kadar ilk defa sigortalı olanların SSK'dan kadın ise 5000 gün, erkek ise yine 5000 gün, 18 yaş baz alınarak; kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresi, erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlamaları yeterli olacak bir düzenlemenin yapılması gerekmektedir. Bağkur ve emekli sandığında ise en uygun formül kadınların 18 yaş 20 yıllık sigortalılık süresi, 7200 prim günü; erkeklerin ise 25 yıl sigortalılık ve 9000 prim günü ile emekli olabilecekleri ayrıca SSK'dan kadınların 50, erkeklerin 55 yaşında 3600 prim günü ile Bağkur ve emekli sandığından kadınların 50, erkeklerin 55 yaşında 5400 prim günüyle emekli olabilecekleri formüldür. Bu formül EYT yasası çıkmasaydı, hangi şartlarda emekli olacaklarını gösterecek formüldür." dedi.